Μια καλή ανάγνωση της «ψυχολογίας των μαζών» του Σίγκμουντ Φρόιντ (Sigmund Freud) θα διευκόλυνε να καταλάβουμε βαθύτερα το φαινόμενο της άρνησης των εμβολιασμών από μια μεγάλη -αναλογικά με την σοβαρότητα του ζητήματος- ομάδα του πληθυσμού.
Το πώς δηλαδή κάποιοι μικροί «ηγετίσκοι» ποικίλων προελεύσεων καταφέρνουν να επηρεάζουν σημαντικό κομμάτι της κοινωνίας, στο να μην εμβολιαστεί, με τραγικά αποτελέσματα για τους επηρεαζόμενους.
Οι «ηγετίσκοι» αυτοί -σύμφωνα με τον Φρόιντ- είναι στην πλειοψηφία τους άτομα, που βρίσκονται κάτω του μέσου όρου των δεικτών ευφυίας και δυνατοτήτων. Παρ' όλα αυτά με την συνδρομή ασυνείδητων μηχανισμών που διέπουν τις μάζες (και τους οποίους αγνοούν φυσικά οι ίδιοι) επιτυγχάνουν να επηρεάσουν τα άτομα που εντάσσονται χωρίς να το αντιληφθούν στις αντίστοιχες μάζες.
Μια ενδελεχή ψυχαναλυτική μελέτη θα μπορούσε να ιχνηλατήσει την ανάπτυξη του φαινομένου και να καταδείξει τους ασυνείδητους μηχανισμούς, που λειτουργούν στην προκειμένη περίπτωση, δίνοντας την δυνατότητα να γίνει πλήρως κατανοητό το όλο φαινόμενο.
Ουσιαστικά η μελέτη αυτή θα εξηγούσε, το πόσο εύκολα εμφανίζεται σε κάθε ανθρώπινο πλήθος, η τάση να σχηματίζει μια «ψυχολογική μάζα» και ποιες είναι οι προϋποθέσεις για τον ενδεχόμενο σχηματισμό της.
Το σημαντικότερο είναι ότι θα έμπαιναν έτσι οι βάσεις για μια πλήρη ανάταξη του φαινομένου και θα δημιουργούνταν οι προϋποθέσεις διάλυσης των συγκεκριμένων «ψυχολογικών μαζών». Μια διαδικασία βέβαια που θα απαιτούσε εντατική εργασία, προσανατολισμένη όμως πάνω σε επιστημονικές βάσεις και με οδηγό την βαθιά ψυχαναλυτική κατανόηση του όλου ζητήματος.
Εάν δεν επρόκειτο για την απώλεια τόσων ανθρώπινων ψυχών και των ανάλογων επιπτώσεων στις οικογένειες τους, όλα τα παραπάνω θα είχαν απλά ένα θεωρητικό ενδιαφέρον, το οποίο ίσως προκαλούσε μια μακρά συζήτηση μόνο για ειδικούς και φιλομαθείς. Δυστυχώς όμως οι επιπτώσεις του φαινομένου είναι βαρύτατες για ανθρώπους, οικογένειες, κοινωνία.
Γίνεται λοιπόν αντιληπτό, ότι η άρνηση ενός μέρους του πληθυσμού για την πανδημία είναι ξεκάθαρα ένα ζήτημα ψυχολογικό. Τα ψυχολογικά ζητήματα έχουν την ιδιαιτερότητα, να είναι απλά κατά βάση. Αυτό που χρειάζεται είναι να μπορούμε να τα κατανοούμε σε βάθος, ώστε να αποβαίνουν προς όφελος του ανθρώπου και της κοινωνίας.
Ο Φρόιντ -όπως ξέρουμε- άνοιξε τον δρόμο για την κατανόηση των ασυνείδητων μηχανισμών, που δημιουργούν τα εν λόγω ψυχολογικά ζητήματα. Εμείς οφείλουμε να κάνουμε την σωστή ανάγνωση.
Εξάλλου ο ίδιος έκανε πολλά ταξίδια για τα δεδομένα της εποχής του και σίγουρα αν ζούσε στις μέρες μας, θα είχε εμβολιαστεί από τους πρώτους, για να μην στερηθεί -εκτός των άλλων- και την αγαπημένη του συνήθεια!
* Ο Σταύρος Κεβόπουλος είναι Ψυχολόγος
