του Γιώργου Παυλόπουλου
Είναι πλέον φανερό τι είναι αυτό που ενώνει την τουρκική αντιπολίτευση -ή τουλάχιστον, ένα σημαντικό τμήμα της. Είναι η έχθρα της προς τον Ταγίπ Ερντογάν, τον πολιτικό ο οποίος, αρχικά ως πρωθυπουργός και στη συνέχεια ως πρόεδρος, διαφεντεύει τη χώρα εδώ και 15 χρόνια, έχοντας «ισοπεδώσει» τους πολιτικούς του αντιπάλους, με κάθε μέσο.
Οδεύοντας προς τις διπλές (προεδρικές και βουλευτικές) εκλογές της 24ης Ιουνίου, είναι σαφές ότι σχεδόν κανείς στην Τουρκία δεν συζητά με βάση τα προγράμματα που παρουσιάζουν τα κόμματα. Το δίλημμα που κυριαρχεί και θα καθορίσει και την ψήφο εκατομμυρίων πολιτών μέχρι και την τελευταία στιγμή είναι ένα: «ναι ή όχι στον Ερντογάν». Όλα τα υπόλοιπα αντιμετωπίζονται ως ήσσονος σημασίας, μπορούν να περιμένουν για την επόμενη ημέρα -έστω κι αν κάποια από αυτά (με κορυφαίο την οικονομία) θα καθορίσουν την επόμενη ημέρα.
Ιδού, λοιπόν, το ερώτημα: Μπορεί το μέτωπο του «όχι στον Ερντογάν» να καταφέρει αυτό που κανείς άλλος δεν κατάφερε μέχρι σήμερα, νομίμως ή παρανόμως; Μπορούν, με άλλα λόγια, οι αντίπαλοί του να πείσουν την πλειοψηφία του λαού ότι πρόκειται για έναν αυταρχικό ισλαμιστή ο οποίος, ειδικά μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016, έχει πρακτικά εγκαθιδρύσει μια δικτατορία στη χώρα των 80 και πλέον εκατ. κατοίκων, κάτι που σημαίνει ότι έχει απόλυτη προτεραιότητα η απομάκρυνσή του από την εξουσία προτού συζητηθεί οτιδήποτε άλλο;
Τουρκία είμαι εγώ!
Ο ίδιος ο Ερντογάν ποντάρει στα όσα έχουν γίνει στα χρόνια του. Στο γεγονός ότι τριπλασίασε το ΑΕΠ της Τουρκίας και την έκανε μέλος της ομάδας των G20. Το γεγονός ότι οικοδόμησε νέες κοινωνικές συμμαχίες, μια ισχυρή μεσαία τάξη και νέα τμήματα στις ελίτ που πίνουν νερό στο όνομά του και του είναι απολύτως πιστά. Το γεγονός ότι μπορεί να επιβάλει δια της βίας τα συμφέροντά της στην περιοχή, όπως έκανε με τις εισβολές στη Συρία και το Ιράκ. Το γεγονός ότι απευθύνεται στα πιο βαθιά και κρυφά ένστικτα του πιο καθυστερημένου -και ιδιαιτέρως πολυπληθούς, σε σύγκριση με τις χώρες της Ευρώπης- τμήματος του πληθυσμού το οποίο, εκτός από κάποια (περισσότερα σε σύγκριση με το παρελθόν) ξεροκόμματα, ταΐζει και με άφθονο Ισλάμ και εθνικισμό. Το γεγονός, τέλος, ότι έχει κάνει μεγάλα και εντυπωσιακά έργα -αεροδρόμια, γέφυρες στον Βόσπορο και άλλα.
Το έκανε και την Κυριακή, εξάλλου, στην επίσημη παρουσίαση του προεκλογικού του προγράμματος στην Κωνσταντινούπολη -η οποία επίσης σφραγίστηκε από ένα και μοναδικό μότο: «ναι στον Ερντογάν». Παρουσιάζοντας, παράλληλα, τους άλλους ως «μαύρο μέτωπο» που θέλει να τον διώξει και να ακυρώσει όσα έχει κάνει.
Αποφασιστική η ψήφος των Κούρδων
Ποιο από τα δύο αφηγήματα θα επικρατήσει, λοιπόν, στις 24 Ιουνίου; Η απάντηση δεν μπορεί να δοθεί αυτή τη στιγμή, όσο κι αν η πλάστιγγα μοιάζει να γέρνει υπέρ του Ερντογάν. Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, όσο κι αν μοιάζει παράδοξο, η μάχη φαίνεται πως θα κριθεί από τις επιλογές του πιο κυνηγημένου και αδικημένου τμήματος της τουρκικής κοινωνίας -τόσο από τους κεμαλιστές όσο και από τους ισλαμιστές: τους Κούρδους, που αντιπροσωπεύουν κάτι ανάμεσα στο ένα τέταρτο και το ένα πέμπτο του πληθυσμού και του εκλογικού σώματος.
Με την πρώτη ματιά, δεν έχουν λόγο να στηρίξουν κανέναν από τους δύο: Στον πρώτο γύρο θα επιλέξουν τα ψηφοδέλτια και τον υποψήφιο του Κόμματος της Δημοκρατίας των Λαών (HDP) και στον δεύτερο θα απέχουν. Θα γίνει, όμως, έτσι; Ή θα πιάσουν τόπο τα ανοίγματα που επιχειρεί ήδη ο υποψήφιος του κεμαλικού Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος για την προεδρία, καλώντας τον Ερντογάν να απελευθερώσει τον φυλακισμένο ηγέτη του HDP; Αν ναι κι αν ο Ερντογάν αποτύχει να πιάσει το 50% συν ένα στον πρώτο γύρο, τότε όλα θα κριθούν στις 8 Ιουλίου.
AP Photo/Lefteris Pitarakis
