Του Προέδρου της Δράσης Θόδωρου Σκυλακάκη
Πολλοί στην Ελλάδα όταν ακούν τη λέξη φιλελεύθεροι σκέπτονται τη Νέα Δημοκρατία. Εκατοντάδες χιλιάδες γνήσιοι φιλελεύθεροι –πολλοί από τους οποίους έμειναν χθες μπουκάλα διότι νόμιζαν ότι θα ψήφιζαν σε εσωκομματικές εκλογές- παρά τα όσα έχουν συμβεί τα τελευταία χρόνια, συνεχίζουν να θεωρούν ότι το συγκεκριμένο κόμμα παραμένει ο χώρος εντός του οποίου μπορούν να συμβιώνουν με τους συντηρητικούς, σε έναν πολυσυλλεκτικό πολιτικό οργανισμό.
Στην Ευρώπη όμως εδώ και χρόνια οι φιλελεύθεροι έχουν πάρει διαζύγιο από τους συντηρητικούς χριστιανοδημοκράτες (δηλαδή το EPP, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα που ελέγχει σήμερα στην ουσία η κ. Μερκελ). Γιατί έχουν συνειδητοποιήσει ότι ανήκουν σε μια άλλη πολιτική οικογένεια. Τους κεντρώους φιλελεύθερους.
Παρασκ
ευή και Σάββατο βρέθηκα στο Συνέδριο της οικογένειας αυτής, στο Συνέδριο του ALDE (Alliance of Liberals and Democrats for Europe), στη Βουδαπέστη. Η Δράση είναι άλλωστε το μόνο ελληνικό κόμμα σ' αυτή την πολιτική οικογένεια που έχει σήμερα στην Ευρώπη 7 πρωθυπουργούς, 5 επιτρόπους, 70 ευρωβουλευτές και σημαντική επιρροή στα ευρωπαϊκά πράγματα.
Το Συνέδριο αυτό εξέλεξε τον νέο αρχηγό του κόμματος (εκεί δεν έπεσε το σύστημα!), τον φίλο και πρώην συνάδελφο στο ευρωκοινοβούλιο, Ολλανδό Hans Van Baalen και συζήτησε τις εξελίξεις στα μεγάλα θέματα που απασχολούν την Ευρώπη. Στο Συνέδριο είχα την ευκαιρία να μιλήσω με τον Guy Verhofstadt, τον παλιό μου γνώριμο και επικεφαλής των Φιλελεύθερων στο Ευρωκοινοβούλιο, τον απερχόμενο Πρόεδρο Graham Watson, καθώς και με τον Τσέχο αναπληρωτή πρωθυπουργό και να αποκτήσω μια ευρύτερη εικόνα για την στάση των φιλελευθέρων στα τρέχοντα μεγάλα ευρωπαϊκά θέματα.
Κύριο αντικείμενο του Συνεδρίου –εξ ου και έγινε στη Βουδαπέστη- δεν ήταν τα οικονομικά θέματα αλλά η υπεράσπιση των δικαιωμάτων και ελευθεριών των ευρωπαίων πολιτών. Όπως είπε ο Hans Van Baalen «δεν θα αποδεχθούμε (εν ονόματι της αντιτρομοκρατικής προσπάθειας) ότι οι ατομικές μας ελευθερίες και δικαιώματα, οι αξίες που επιδιώκουμε να προστατεύσουμε, πρόκειται να θυσιαστούν…» και επισήμανε αντίθετα ότι «χρειαζόμαστε ένα σχέδιο Μάρσαλ για αντιμετωπίσουμε την προσφυγική κρίση» και μέτρα για να αντιμετωπίσουμε τις διακρίσεις, να διδάξουμε τις γλώσσες μας στους πρόσφυγες και να τους βοηθήσουμε να βρουν δουλειά. Θέσεις που απέχουν πολύ από αυτές των συντηρητικών κομμάτων. Ακόμα και για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων στο εσωτερικό της Ευρώπης η στάση των φιλελευθέρων είναι εκ διαμέτρου αντίθετη με αυτή του Λαϊκού Κόμματος (ΕPP).
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Ούγγρου πρωθυπουργού Orban, που κατά δική του δήλωση προσπαθεί να κτίσει στην Ουγγαρία μια «αντι-φιλελεύθερη κοινωνία» περιορίζοντας, όπως είπε ο Guy Verhofstadt «την θρησκευτική ελευθερία, το ανοικτό διαδίκτυο και υπονομεύοντας την ελευθερία του τύπου», όλα αυτά «υπό την προστασία του ΕPP» με αποτέλεσμα η «Ουγγαρία σήμερα να είναι από πολλές πλευρές ένα αυταρχικό κράτος»…. Ο Orban είναι για τους φιλελεύθερους «η ηθική κρίση της Ευρώπης» και για το EPP ένας από τους προστατευόμενους και εκλεκτούς πρωθυπουργούς του.
Ούτε όμως και στα οικονομικά οι απόψεις των Φιλελεύθερων ταυτίζονται με αυτές των συντηρητικών. Ανεξάρτητα αν τα φιλελεύθερα κόμματα κλίνουν προς τα κεντροδεξιά ή τα κεντροαριστερά, είναι οι πιο θερμοί υποστηρικτές της ελεύθερης αγοράς και της μεταρρύθμισης της ευρωπαϊκής οικονομίας την ώρα που πολλά ευρωπαϊκά συντηρητικά κόμματα συνεχίζουν να φλερτάρουν με τον κρατισμό (και το αντίστοιχο κομματικό κράτος). Γιατί οι φιλελεύθεροι πιστεύουν, όπως είπε ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου Xavier Bettel, ότι μπορεί να είναι δύσκολο να λες στο λαό την αλήθεια, αλλά για να επιβιώσουν στο σημερινό παγκόσμιο ανταγωνισμό οι ευρωπαϊκές οικονομίες δεν υπάρχει άλλος δρόμος.
Τέλος οι Ευρωπαίοι φιλελεύθεροι, είναι με μεγάλη διαφορά η πιο φιλοευρωπαϊκή πολιτική οικογένεια στην Ευρώπη. Ο πιο φανατικός εξ όλων ο Guy Verhofstadt πρότεινε στο Συνέδριο του ALDE μεταξύ άλλων τη δημιουργία Ευρωπαϊκής Αντιτρομοκρατικής Υπηρεσίας, κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής για τους πρόσφυγες, κοινής εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής και τη σύσταση ευρωπαϊκής συνοριοφυλακής και ακτοφυλακής.
Τα φιλελεύθερα κόμματα δεν συμφωνούν σε όλα. Όπως φάνηκε και στις τροπολογίες για τις πανευρωπαϊκές θέσεις του ALDE, σε θέματα αναδιανομής πλούτου υπάρχουν σοβαρές διαφορές, με τα φιλελεύθερα κόμματα που τείνουν προς την κεντροδεξιά να έχουν πολύ μεγαλύτερες επιφυλάξεις για την έκτασή της κοινωνικά αναγκαίας αναδιανομής από τα φιλελεύθερα κόμματα με κεντροαριστερές τάσεις (π.χ. στην Ολλανδία το κυβερνητικό VVD με το αντιπολιτευόμενο D66).
Όμως παρά τις διαφορές τους οι φιλελεύθεροι στην Ευρώπη έχουν θεμελιώδεις αρχές και αξίες που τους ενώνουν. Πολύ περισσότερο απ' ότι ενώνουν οι αρχές και αξίες τους ανθρώπους που υπηρετούν πολυσυλλεκτικά κόμματα «σούπερ-μάρκετ», ιδίως όσα έχουν ως βασική συγκολλητική ουσία την κατάκτηση (και απόλαυση) της εξουσίας.
Στην Ελλάδα, όπου ο κομματισμός και η εξουσιολαγνεία μας έχουν ήδη οδηγήσει στην καταστροφή, δυστυχώς ακόμα πολλοί φιλελεύθεροι συνεχίζουν να μην συνειδητοποιούν ότι τα κόμματα (απόλαυσης της) εξουσίας δεν μπορούν από τη φύση τους να διαχειριστούν αποτελεσματικά την έξοδο από την ελληνική κρίση. Ότι σε μια χρεοκοπημένη χώρα που για δεκαετίες δεν θα μπορεί να χρησιμοποιήσει τα παλιά κόλπα του κρατισμού (δανεισμός, ρουσφέτια, χαριστικές συντάξεις και διορισμοί), μόνη (πολιτική) ελπίδα μας είναι να οικοδομήσουμε κόμματα αρχών, με όλους εκείνους που πιστεύουν ειλικρινά στις φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις στην οικονομία και την κοινωνία.
