Δεκαπέντε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, σε κοινή δήλωσή τους, προτρέπουν την ελληνική κυβέρνηση να ανακαλέσει άμεσα την πρόσφατη εγκύκλιο, που περιορίζει τη δυνατότητα των αιτούντων άσυλο να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα Υποβοηθούμενης Εθελούσιας Επιστροφής και Επανένταξης (ΥΕΕΕ) του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ).
Συγκεκριμένα, από τις αρχές Απριλίου, αν ένας αιτών άσυλο, που βρίσκεται στα ελληνικά νησιά, λάβει αρνητική απόφαση σε πρώτο βαθμό, θα πρέπει κατόπιν να επιλέξει: είτε να ασκήσει το δικαίωμα προσφυγής βάσει του ελληνικού, ευρωπαϊκού και διεθνούς δικαίου είτε να παραιτηθεί από το δικαίωμα προσφυγής και να επωφεληθεί από το πρόγραμμα Υποβοηθούμενης Εθελούσιας Επιστροφής και Επανένταξης (το οποίο περιλαμβάνει βοήθημα επανένταξης ύψους 1.000 ευρώ). Αν τελικά επιλέξει να ασκήσει το δικαίωμα προσφυγής, χάνει την ευκαιρία για μελλοντική συμμετοχή στο πρόγραμμα ΥΕΕΕ και, φυσικά, αν η απόφαση της προσφυγής είναι αρνητική, αντιμετωπίζει τον κίνδυνο απέλασης στην Τουρκία.
Σημειώνεται, πως η πολιτική αυτή δεν ισχύει για όσους βρίσκονται στην ηπειρωτική Ελλάδα και οι οποίοι παραμένουν δικαιούχοι του εν λόγω προγράμματος και μετά την άσκηση προσφυγής τους κατά της αρνητικής απόφασης ασύλου τους.
Σύμφωνα με τη νέα πολιτική, στους αιτούντες άσυλο δίνεται προθεσμία πέντε ημερών για να αποφασίσουν. Ωστόσο, μη κυβερνητικές οργανώσεις έχουν ήδη λάβει καταγγελίες, σχετικά με τις πιέσεις, που ασκούνται στους αιτούντες άσυλο να αποφασίσουν άμεσα, χωρίς να τους παρέχεται ο χρόνος να λάβουν νομική συνδρομή. Ανησυχούν, ότι αυτή η οδηγία έχει στοιχεία καταναγκασμού επί της απόφασης του αιτούντος άσυλο να προσφύγει κατά της αρνητικής απόφασης, θέτοντας έτσι σε κίνδυνο τόσο το δικαίωμα σε μια δίκαιη διαδικασία ασύλου, όπως προβλέπεται από το δίκαιο της ΕΕ, όσο και την απόφασή τους να επιστρέψουν στη χώρα καταγωγής τους. Επιπλέον, η πολιτική αυτή δημιουργεί σημαντικό κίνδυνο παραβίασης της αρχής τη μη-επαναπροώθησης.
«Η νέα οδηγία είναι η πιο πρόσφατη σε μια σειρά ενεργειών, που έχουν γίνει για να καταστήσουν ακόμη δυσκολότερη την πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου στην Ευρώπη», αναφέρουν οι ΜΚΟ.
«Επιδιώκοντας να διαχειριστεί το μεταναστευτικό ζήτημα με κόστος την υπονόμευση των κανόνων ασύλου, δημιουργεί ένα επικίνδυνο προηγούμενο για τον υπόλοιπο κόσμο», συνεχίζει η κοινή δήλωση.
Οι ΜΚΟ συστήνουν, οποιαδήποτε απόφαση για την άσκηση του δικαιώματος προσφυγής ή συμμετοχής στο πρόγραμμα Υποβοηθούμενης Εθελούσιας Επιστροφής και Επανένταξης πρέπει να είναι εθελοντική, χωρίς απειλές και εξαναγκασμό. Το πρόγραμμα του ΔΟΜ θα πρέπει να είναι διαθέσιμο σε όλους τους μετανάστες, οποιαδήποτε στιγμή, ώστε να καταστεί δυνατή η ασφαλής, αξιοπρεπής και βιώσιμη επιστροφή, ανεξάρτητα από το αν έχουν υποβάλει αίτημα ασύλου.
Κατά συνέπεια, τονίζουν οι ΜΚΟ, η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να ανακαλέσει την πρόσφατη εγκύκλιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αξιολογήσει επειγόντως τη συμβατότητα αυτής της πρακτικής με το δίκαιο της ΕΕ για το άσυλο και το δικαίωμα αποτελεσματικής προσφυγής. Από την άλλη, ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες θα πρέπει να συνεργαστούν με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την ελληνική κυβέρνηση, προκειμένου να αξιολογήσουν τον αντίκτυπο της νέας πολιτικής στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων στα αιτήματα ασύλου, ώστε το πρόγραμμα Υποβοηθούμενης Εθελούσιας Επιστροφής και Επανένταξης και η εφαρμογή του στο πλαίσιο αυτής της νέας πολιτικής να μη θέτουν σε κίνδυνο το δικαίωμα πρόσβασης στις διαδικασίες ασύλου και σε αποτελεσματική προστασία.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει, επιπλέον, να καθιερώσουν μηχανισμούς επίβλεψης και λογοδοσίας για την παρακολούθηση των διαδικασιών ασύλου στα ελληνικά νησιά, συμπεριλαμβανομένων μηχανισμών απευθείας ανατροφοδότησης του Συνηγόρου του Πολίτη από τους μετανάστες. Επίσης, θα πρέπει να συναντώνται τακτικά με διεθνείς οργανισμούς και μη κυβερνητικές οργανώσεις, ώστε να επιτρέπεται η ανταλλαγή απόψεων σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι πολιτικές ενδέχεται να επηρεάσουν τους ανθρώπους και τα δικαιώματά τους. Οι διαβουλεύσεις θα πρέπει να διεξάγονται τακτικά πριν τεθούν σε εφαρμογή τυχόν νέες πολιτικές, ώστε να διασφαλιστεί ότι αυτές δεν θα είναι επιβλαβείς, καταλήγουν οι ΜΚΟ.
Οι δεκαπέντε ΜΚΟ που υπογράφουν το κείμενο είναι: ΑctionAid, Advocates Abroad, Διεθνής Αμνηστία, CARE, Διοτίμα, Ελληνικό Συμβούλιο Προσφύγων, Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών, Human Rights Watch, International Rescue Committee, Jesuit Refugee Services, Legal Centre Lesbos, Norwegian Refugee Council, Oxfam, Save the Children, Αλληλεγγύη - Solidarity Now.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
