Την τελευταία θέση στον Δείκτη Ισότητας των Φύλων στην Ευρωπαϊκή Ένωση καταλαμβάνει η Ελλάδα, όπως διαπιστώνει ο ΟΗΕ μετά την επίσκεψη εμπειρογνωμόνων στη χώρα, κρούοντας παράλληλα το «καμπανάκι» για την ανάγκη ενδυνάμωσης των θεσμικών μηχανισμών της χώρας και της εξάλειψης των έμφυλων ρόλων και στερεοτύπων που «καταβάλουν» κάθε γυναίκα στην καθημερινότητά της.
«Η παρατεταμένη περίοδος λιτότητας των τελευταίων ετών έχει επηρεάσει βαθιά κάθε πτυχή της ζωής των ανθρώπων στην Ελλάδα. Περίπου 600.000 άνθρωποι, κυρίως νέοι και μορφωμένοι, έχουν μεταναστεύσει και αυτό, σε συνδυασμό με το χαμηλό ποσοστό γεννήσεων, έχει ως αποτέλεσμα η Ελλάδα να χάσει το 3% του πληθυσμού της από το 2011 έως το 2016. Η άφιξη πρωτοφανών αριθμών μεταναστών και προσφύγων από το 2015 αυξάνει το άγχος που έχει ήδη επιβληθεί στους περιορισμένους ανθρώπινους και υλικούς πόρους. Αναγνωρίζουμε ότι οι προκλήσεις είναι πολλές», αναφέρεται στον πρόλογο της έκθεση για την Ελλάδα.
Ρομά και περιθωριοποιημένες ομάδες στη χειρότερη κατάσταση
«Η Ελλάδα έχει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά γυναικείας απασχόλησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση και βρίσκεται στην τελευταία θέση του Δείκτη Ισότητας των Φύλων μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ», ανέφεραν χαρακτηριστικά οι Αλντα Φάτσιο και Ελίζαμπεθ Μπρόντερικ, μέλη της ομάδας ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων των Ηνωμένων Εθνών, που βρέθηκαν τις τελευταίες ημέρες στη χώρα, για να αξιολογήσουν την πρόοδο στην εξάλειψη των διακρίσεων σε βάρος των γυναικών και την επίτευξη ισότητας μεταξύ των δύο φύλων, σε σχετική συνέντευξη Tύπου. Σημείωσαν δε, ότι η κατάσταση είναι ακόμα χειρότερη για τις περιθωριοποιημένες ομάδες, όπως οι μετανάστριες και οι γυναίκες Ρομά.
Υπογράμμισαν την ανάγκη ενδυνάμωσης των θεσμικών μηχανισμών της χώρας, όπως η γενική γραμματεία για την Ισότητα των Φύλων, που θα υποστηρίξει το νέο νόμο για την ουσιαστική ισότητα των φύλων, το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα των Φύλων και ο Συνήγορος του Πολίτη, ενώ επισήμαναν ότι η ελληνική κυβέρνηση ανταποκρίθηκε θετικά στα σχόλιά τους και παρουσιάστηκε ανοιχτή στις προτάσεις τους, αντίθετα με άλλες χώρες, που έχουν επισκεφτεί.
Τα στερεότυπα για τους έμφυλους ρόλους συνεχίζουν να επικρατούν στην ελληνική κοινωνία
Οι εμπειρογνώμονες περιέγραψαν, ότι η Ελλάδα υστερεί στο κομμάτι των δικαιωμάτων των γυναικών σε σχέση με άλλες χώρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση παρά το ισχύον νομοθετικό και πολιτικό πλαίσιο, λόγω της ελλιπούς εφαρμογής, των συνεχιζόμενων διακρίσεων και του παρατεταμένου αντίκτυπου της κρίσης και των μέτρων λιτότητας.
Επιπλέον, τα στερεότυπα για του έμφυλους ρόλους, συνεχίζουν να επικρατούν στην ελληνική κοινωνία, με τη γυναίκα να αναλαμβάνει την κύρια φροντίδα των παιδιών και του σπιτιού, περιέγραψαν οι εμπειρογνώμονες. Οι ελλείψεις θέσεων σε δημόσιους παιδικούς σταθμούς, οι περικοπές δαπανών για φροντίδα ηλικιωμένων και ατόμων με αναπηρία, έχουν ως αποτέλεσμα, να αναλαμβάνουν οι γυναίκες τη φροντίδα των παραπάνω.
Η ενδοοικογενειακή βία και γενικότερα η βία κατά των γυναικών είναι παρούσες
Η ενδοοικογενειακή βία και γενικότερα η βία κατά των γυναικών είναι παρούσες, όμως συνήθως δεν βγαίνουν προς τα έξω, είτε γιατί οι γυναίκες φοβούνται το στίγμα, είτε για να μη διαταραχθεί η οικογένεια. «Η ενότητα της οικογένειας παίζει σημαντικό ρόλο στην ελληνική κοινωνία, πράγμα θετικό», τόνισαν οι κ.κ. Φάτσιο και Μπρόντερικ, αλλά αυτό δεν πρέπει να γίνεται εις βάρος της ασφάλειας των γυναικών. Πολλές γυναίκες με τις οποίες συνομίλησαν, τους είπαν, ότι ακόμα και αν το δηλώνουν στην αστυνομία, οι αστυνομικοί είτε τις αποθαρρύνουν να προχωρήσουν σε επίσημη καταγγελία είτε τους συστήνουν να επισκεφτούν οργανώσεις, που θα μεσολαβήσουν για «να τα ξαναβρούν με τον άντρα τους, για να μη χαλάσει η οικογένεια».
Αντίστοιχα, σε περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης σε τόπους εργασίας, διστάζουν να μιλήσουν, για να μη χάσουν τη δουλειά τους. «Μας προβληματίζει ιδιαίτερα η πρόσφατη αναχρονιστική πρόταση τροποποίησης του Ποινικού Κώδικα αναφορικά με τον ορισμό του βιασμού», υποστήριξαν οι εμπειρογνώμονες.
«Δεν υπάρχει Εθνικό Σύστημα Συλλογής Δεδομένων για τη βία κατά των γυναικών, ούτε για γυναικοκτονίες στην Ελλάδα και αυτό πρέπει να αλλάξει», είπαν.
Παρότι υπάρχει ένα σχετικά καλό νομοθετικό πλαίσιο για την προστασία της μητρότητας, συχνά δεν εφαρμόζεται και παρατηρήθηκαν διακρίσεις εις βάρος εγκύων γυναικών ή με οικογενειακές υποχρεώσεις. Επιπλέον αρκετές γυναίκες ανέφεραν, πως εργοδότες αρνούνται να τις προσλάβουν, επειδή «μπορεί να μείνουν κάποια στιγμή έγκυοι».
Δυσκολίες σε όλα τα επίπεδα για τις ομοφυλόφιλες γυναίκες
Οι -ακόμα παρούσες- προκαταλήψεις στην ελληνική κοινωνία σχετικά με τον σεξουαλικό προσανατολισμό, επίσης θέτει στις ομοφυλόφιλες γυναίκες δυσκολίες σε όλα τα επίπεδα.
«Αυτό που χρειάζεται σήμερα είναι συντονισμένη προσπάθεια για την υλοποίηση, παρακολούθηση και λογοδοσία αναφορικά με μέτρα, τα οποία θα αντιμετωπίσουν τα προβλήματα, καθώς και η δέσμευση των απαραίτητων πόρων για κοινωνική προστασία και λοιπές υπηρεσίες, ιδιαίτερα για δράσεις, που αποσκοπούν στη μείωση του όγκου της μη αμειβόμενης εργασίας των γυναικών ως φροντιστών και στις προσπάθειες πρόληψης της έμφυλης βίας», εξήγησαν οι εμπειρογνώμονες.
Εξίσου σημαντικές είναι οι προσπάθειες να αλλάξουν οι ισχύουσες κοινωνικές νόρμες και τα έμφυλα στερεότυπα μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος και των μέσων ενημέρωσης. Χωρίς ισχυρή παρέμβαση, δεν θα αξιοποιηθεί η ευκαιρία επιτάχυνσης της οικονομικής ανάκαμψης μέσω της ισότιμης συμμετοχής των γυναικών στην κοινωνική και οικονομική ανάκαμψη της Ελλάδας, συμπλήρωσαν.
Αποτελεί ευκαιρία για την Ελλάδα, κατέληξαν οι κ.κ. Φάτσιο και Μπρόντερικ, τώρα που η χώρα βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο και ανακάμπτει οικονομικά, να κατοχυρωθεί και στην πράξη η ισότητα μεταξύ των φύλων.
