Η δύσκολη θέση της Τουρκίας στην ρωσοουκρανική κρίση ήταν εμφανής στις λεκτικές ακροβασίες του Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος προσπάθησε να δικαιολογήσει την απόφαση για την εφαρμογή της Συνθήκης του Μοντρέ, αναφέροντας πως η Άγκυρα θέλει απλά να αποτρέψει την κλιμάκωση του πολέμου. Ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών επανέλαβε βέβαια πως η χώρα του δε σταματά τις σχέσεις της ούτε με τη Ρωσία ούτε την Ουκρανία, ενδεικτική της διβουλίας της Άγκυρας.
Ενώ αρχικά το τουρκικό καθεστώς θεωρούσε πως βρίσκεται σε προνομιακή θέση να εκμεταλλευτεί την πρόσβαση της στην Ουκρανία και τις καλές σχέσεις του Ερντογάν με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, η ρωσική εισβολή άλλαξε τα δεδομένα. Πλέον η Άγκυρα βρίσκεται να ισορροπεί σε ένα τεντωμένο σχοινί, ανάμεσα στην οικονομική εξάρτηση της από τη Ρωσία και την πολύπλευρη διείσδυση που επιχειρεί στην Ουκρανία.
Όταν ξεκίνησε η ρωσοουκρανική κρίση, ο Ταγίπ Ερντογάν έσπευσε να αυτοπροταθεί ως διαμεσολαβητής ανάμεσα στα δύο μέρη. Ο Τούρκος πρόεδρος θεωρούσε πως θα μπορούσε να πετύχει πολλαπλά οφέλη σε μία τέτοια προοπτική. Από τη μία θα ενίσχυε την παρουσία του στην περιοχή, ενώ από την άλλη θα προσπαθήσει να φανεί πως επηρεάζει τις εξελίξεις, κερδίζοντας πόντους εντός της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας.
Βέβαια, ακόμα και τότε τα πράγματα δεν ήταν απλά για την Άγκυρα. Η κακή οικονομική κατάσταση της τουρκικής οικονομίας σήμαινε πως τα περιθώρια ελιγμών απέναντι της ήταν πολύ στενά. Ήδη τα προηγούμενα χρόνια, η Άγκυρα πάντα υποχωρούσε απέναντι στη Μόσχα, καθώς σε αρκετές περιφερειακές διαμάχες από τη Συρία και τη Λιβύη μέχρι το Αζερμπαϊτζάν, τα δύο καθεστώτα βρίσκονταν σε αντίπαλες πλευρές και οι διαφωνίες μεταξύ τους ήταν αρκετές. Πέρα από την οικονομική εξάρτηση, η προμήθεια των πυραύλων S-400 από τη Ρωσία στην Τουρκία έχει ξεκινήσει μία συνεργασία και στον αμυντικό τομέα ανάμεσα στα δύο καθεστώτα.
Η Ουκρανία ωστόσο αποτέλεσε παρθένο έδαφος για την εξαγωγή τουρκικού οπλισμού, με σημαντική ποσότητα μη επανδρωμένων αεροσκαφών που κατευθύνονταν προς το Κίεβο. Το ότι αυτά τα drones χρησιμοποιήθηκαν στην ανατολική Ουκρανία μάλιστα προκάλεσαν τη δυσφορία της Μόσχας. Παρ’ όλα αυτά, ο Ερντογάν επισκέφτηκε το Κίεβο ώστε να βρει κι άλλες πιθανές αγορές που θα μπορούσαν να εξαχθούν τουρκικά προϊόντα. Η ρωσική εισβολή όμως δημιούργησε ένα διαφορετικό περιβάλλον για την Άγκυρα.
Αρχικά η Τουρκία προσπάθησε να διατηρήσει μία ουδετερότητα, όταν ξεκίνησαν οι ρωσικές επιχειρήσεις στην Ουκρανία, αν και σαφώς μπορούσε να γίνει διακριτή η προτίμηση προς το Κίεβο. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν επικοινώνησε άμεσα με τον Ταγίπ Ερντογάν, ώστε να διασφαλίσει πως η Άγκυρα θα συνεχίσει να διατηρεί μία ουδετερότητα απέναντι στη ρωσοουκρανική κρίση. Πάντως, στα μέσα μαζικής ενημέρωσης της Τουρκίας ήταν διάχυτη η γραμμή πως η Ρωσία ήταν η απειλή για την ειρήνη στην περιοχή.
Η συμμετοχή της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ ωστόσο την έφερε σε δύσκολη θέση, καθώς εκ των πραγμάτων βρισκόταν στο αντίθετο στρατόπεδο από τη Ρωσία, αφού η πιθανή συμμετοχή της Ουκρανίας στη Βορειοατλαντική Συμμαχία αποτελούσε το υπόβαθρο της κρίσης. Η πρόταση της Ελλάδας να υιοθετήσουν όλα τα κράτη-μέλη τις κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά της Ρωσίας είναι χαρακτηριστική της πίεσης που ασκήθηκε στην Τουρκία να εκπληρώσει τις ηθικές υποχρεώσεις της απέναντι στη Συμμαχία που βρίσκεται.
Το Σάββατο ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι αύξησε την ένταση των απαιτήσεων προς την Άγκυρα, ανακοινώνοντας δημόσια με ανάρτηση στο twitter πως η Τουρκία δέχθηκε να αποκλείσει τη διέλευση των πολεμικών πλοίων στη Μαύρη Θάλασσα, ευχαριστώντας τον Ταγίπ Ερντογάν εκ μέρους του ουκρανικού λαού. Βέβαια, από την Άγκυρα διέψευσαν τον Ζελένσκι, αναφέροντας πως δεν είχε ληφθεί η σχετική απόφαση.
Ωστόσο ο κύβος ερρίφθη, όταν η Άγκυρα αποκάλεσε την κατάσταση πλέον ως πόλεμο κι όχι ως μία ειδική στρατιωτική επιχείρηση. Αργά το βράδυ της Δευτέρας η Τουρκία ανακοίνωσε πως έκλεισε την πρόσβαση στα στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων για όλα τα πολεμικά πλοία, σύμφωνα με τη Συνθήκη του Μοντρέ.
Στις έκτακτες συνθήκες πολέμου δεν είναι εύκολο να εκτιμηθεί κατά πόσο η απόφαση για κλείσιμο των στενών θα επηρεάσει τις σχέσεις του Κρεμλίνου με το τουρκικό καθεστώς. Μετά την αναγνώριση της κατάστασης πολέμου, ο Ερντογάν χαρακτήρισε ως απαράδεκτη τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, διευκρινίζοντας πάντως πως δεν θα επηρεάσει τις σχέσεις της Τουρκίας με τη Ρωσία.
Από την αρχή του Φεβρουαρίου τουλάχιστον 6 ρωσικά πολεμικά πλοία είχαν διαπλεύσει τα στενά, σύμφωνα με τον Economist, καθώς κι ένα υποβρύχιο κλάσης Kilo. Η Ρωσία έχει πλέον τέσσερα υποβρύχια αυτής της κλάσης στη Μαύρη Θάλασσα, τα οποία έχουν εξοπλιστεί με πυραύλους που μπορούν να πλήξουν στόχους οπουδήποτε στην Ουκρανία. Το ζήτημα είναι βέβαια πως θα αντιμετωπίσει ο Βλάντιμιρ Πούτιν, πιεσμένος σε πολλά μέτωπα, αυτή την απόφαση του Ερντογάν.
