Το ξέσπασμα της πανδημίας, παρότι επηρέασε όλες τις περιοχές του κόσμου, βρήκε την κάθε χώρα σε διαφορετική κατάσταση. Οι αντιδράσεις των εκάστοτε αρχών, όσο αποτελεσματικές κι αν ήταν, δεν ήταν ποτέ πανομοιότυπες με εκείνες άλλων χωρών. Κάθε χώρα βρήκε τα δικά της πρόσωπα που συνδέθηκαν με την αντιμετώπιση της πανδημίας, πήρε διαφορετικά μέτρα για την υποστήριξη των επιχειρήσεων και της εργασίας, έλαβε άλλα μέτρα για την εκπαίδευση. Μάλιστα πολλές χώρες είχαν διαφορετικές προσεγγίσεις σε τοπικό επίπεδο στο εσωτερικό τους. Η πρόοδος της κρίσης φαίνεται επίσης να επηρέασε τα πολιτικά συστήματα, άλλοτε προς την κατεύθυνσης της πόλωσης και άλλοτε προς εκείνη της συναίνεσης.
Η διαΝΕΟσις σε διάφορες φάσεις αυτού του πρώτου κύματος της πανδημίας βρισκόταν σε επικοινωνία με ακαδημαϊκούς, δημοσιογράφους και πολιτικά στελέχη από πέντε χώρες προκειμένου να καταγράψει αυτές τις αντιδράσεις και τους προβληματισμούς που απασχολούσαν την κοινή γνώμη.
Η περίοδος του lockdown
Οι αρχές στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες, ιδιαίτερα αφότου παρακολούθησαν την δραματική κατάσταση στη Γουχάν και στην Ιταλία τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο, εξαναγκάστηκαν να επιβάλουν μέτρα περιορισμού της κίνησης των πολιτών -από το κλείσιμο των σχολείων και των καταστημάτων μέχρι τη συμπλήρωση δηλώσεων για τον σκοπό της κάθε εξόδου.
"Oι Ισραηλινοί είναι πολύ συνηθισμένοι να λειτουργούν υπό πίεση", λέει η Ταλ Σνάιντερ, πολιτική/διπλωματική συντάκτρια στην οικονομική εφημερίδα Globes. "Η χώρα εμπλέκεται σε ένοπλες συγκρούσεις, υπάρχει η απειλή της τρομοκρατίας, οπότε πολλές φορές στη ζωή μας έχει χρειαστεί να είμαστε υπάκουοι και υπεύθυνοι. Τον Μάρτιο και τον Απρίλιο, τους πρώτους μήνες του lockdown, όλοι πράγματι το πήραν σοβαρά. Δεν κυκλοφορούσαν στους δρόμους, ήταν πολύ προσεκτικοί όταν συναντούσαν την οικογένειά τους ή όταν έβγαιναν έξω. Η κυβέρνηση προσπάθησε για να υπάρχει συμμόρφωση αλλά στην πραγματικότητα δεν χρειάστηκε να κάνουν και πολλά".
Το Ισραήλ με αυτόν τον τρόπο κατάφερε να συγκρατήσει αποτελεσματικά το πρώτο κύμα της πανδημίας και να φτάσει να έχει λιγοστά διαγνωσμένα κρούσματα ανά ημέρα. Όμως πλέον "αφότου χαλάρωσαν τα μέτρα και όλοι ξεχάστηκαν" βρίσκεται ήδη αντιμέτωπο με ένα σοβαρό δεύτερο κύμα, με περίπου 700-800 νέα διαγνωσμένα κρούσματα κάθε ημέρα της προηγούμενης εβδομάδας. "Πλέον δεν είναι εφικτό να κλείσουν όλα ξανά", λέει η Σνάιντερ. Ωστόσο, έκλεισαν πάλι τα μπαρ και τα γυμναστήρια, ενώ επιβλήθηκαν περιορισμοί στις συγκεντρώσεις και στη χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς.
Στήριξη της οικονομίας και της εργασίας
Συχνά οι προβλέψεις που δημοσιεύονται για τις περισσότερες οικονομίες ανά τον κόσμο μετά την αναταραχή που προκάλεσε το lockdown σε μια σειρά από κλάδους παραπέμπουν σε μια πρωτόγνωρη ύφεση. Όμως μένει ακόμα οι αριθμοί αυτής της κλίμακας να επιβεβαιωθούν. Ταυτόχρονα μένει να φανεί το πόσο αποτελεσματικά θα είναι τα μέτρα που έχουν ληφθεί σε πολλές χώρες, όπως τα πελώρια πακέτα κινήτρων και ποσοτικής χαλάρωσης που άρχισαν κατά τόπους να ανακοινώνονται από την πρώτη στιγμή.
Ωστόσο, τη δύσκολη ώρα του lockdown, οι περισσότερες χώρες ανακοίνωσαν μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων και των εργαζόμενων που συχνά είχαν προσωρινό και οριζόντιο χαρακτήρα, όπως συνέβη και στην Ελλάδα. Πώς έμοιαζαν τα αντίστοιχα μέτρα σε άλλες χώρες;
Στη Φινλανδία, όπου η πρόβλεψη για την ύφεση το 2020 είναι στο 6,8%, "είχαμε ήδη από πριν ένα σύστημα προσωρινών απολύσεων, όπου οι εργαζόμενοι λάμβαναν μεν επιδόματα ανεργίας όμως επέστρεφαν στην ίδια εργασία μετά το τέλος της προσωρινής απόλυσής τους", λέει η Άνι Λασίλα. "Αυτό το σύστημα απλοποιήθηκε πλέον αρκετά για τη διάρκεια της κρίσης και έγινε ιδιαίτερα ‘δημοφιλές’. Οι επαγγελματίες μπορούσαν, επίσης κατ’ εξαίρεση, να λάβουν επίδομα ανεργίας. Επιπλέον, οι περισσότερες τράπεζες προσέφεραν προσωρινό πάγωμα στις δόσεις των δανείων για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Οι τράπεζες είναι αρκετά καλά κεφαλαιοποιημένες ενώ η κλίμακα του μη εξυπηρετούμενου χρέους είναι μικρή και γι’ αυτόν τον λόγο μπορούσαν να δείξουν ευελιξία στις πληρωμές. Τέλος, η κυβέρνηση εγγυήθηκε για τραπεζικά δάνεια σε ΜμΕ στον τομέα των υπηρεσιών".
Στην Τσεχία, η ομοθυμία γύρω από τα μέτρα περιορισμού της υγειονομικής κρίσης δεν συνόδευσε και τα μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων. Πιο συγκεκριμένα, όπως λέει ο Βάτσλαβ Κοπέτσκι, "τα μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων για να επιβιώσουν στην κρίση αμφισβητήθηκαν αρκετά. Ανάμεσα στα μέτρα περιλαμβάνονται το λεγόμενο Κurzarbeit (σ.σ. εργασία με μειωμένο ωράριο και εν μέρει επιδότηση του μισθού), η άμεση οικονομική υποστήριξη κάποιων επιχειρήσεων και εγγυημένα δάνεια για άλλες, μία ή δύο φορές παροχή επιδόματος στους αυτοαπασχολούμενους καθώς και ειδική άδεια για όσους χρειάζεται να μείνουν σπίτι με τα παιδιά τους".
