Το πείραμα ξεκίνησε την Παρασκευή, 23 Ιουλίου. Η τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Τόκιο πραγματοποιήθηκε σε μια παράξενη και πρωτόγνωρη ατμόσφαιρα: Με αθλητές, χωρίς θεατές, με σχεδόν απόλυτη ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών. Μπορεί ο κόσμος να μην έχει ακόμη νικήσει τον κορoνοϊό, οι γυναίκες όμως μπορούν να πανηγυρίζουν τη νίκη τους επί της πανδημίας των διακρίσεων.
Με το τέταρτο κύμα της πανδημίας να σαρώνει την Ιαπωνία και τις μολύνσεις στο υψηλότερο επίπεδο από τον περασμένο Ιανουάριο, ουδείς είναι σε θέση να πει με βεβαιότητα πώς θα τελειώσουν οι Αγώνες. Το ποσοστό εμβολιασμού με μία δόση στην Ιαπωνία δεν ξεπερνά το 35%, ενώ λίγο πριν από την τελετή έναρξης είχαν εντοπιστεί τουλάχιστον ογδόντα κρούσματα μεταξύ των αθλητών και μελών των αντιπροσωπειών.
Ο κορωνοϊός ρίχνει δηλαδή βαριά την σκιά του, καθώς αυξάνει ο φόβος ότι το πιο λαμπρό αθλητικό γεγονός μπορεί να αποτελέσει μια μεγάλη εστία υπερμετάδοσης. Πολλοί μιλούν ήδη για την επερχόμενη… «ολυμπιακή» μετάλλαξη που μετά το τέλος των Αγώνων θα κάνει τον γύρο του κόσμου.
Στο επίκεντρο των μολύνσεων το Τόκιο, που βρίσκεται στην τέταρτη κατά σειρά κατάσταση έκτακτης ανάγκης και με τους ειδικούς να προειδοποιούν ότι στις αρχές Αυγούστου η κατάσταση θα μπορούσε να εξελιχθεί σε κρίσιμη.
Ο Σιγκέρου Όμι, επικεφαλής της ειδικής ομάδας COVID-19 της ιαπωνικής κυβέρνησης, αναμένει αριθμούς ρεκόρ. Όπως δήλωσε, στις αρχές Αυγούστου θα προστίθενται καθημερινά σχεδόν 3.000 νέες μολύνσεις! Την ίδια ώρα που το Ολυμπιακό Χωριό θα φιλοξενεί 11.000 αθλητές!
Ήδη, αθλητές από τις ΗΠΑ, την Ολλανδία, τη Χιλή, την Τσεχία, την Βρετανία, την Σερβία, τη Νότια Αφρική, την Αυστραλία έχουν τεθεί εκτός ολυμπιακής μάχης, καθώς υποχρεώθηκαν σε πολυήμερη καραντίνα.
Η χώρα θα παραμείνει σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης ως τις 22 Αυγούστου, ενώ με το τέλος των Αγώνων, στις 8 Αυγούστου, όλοι υποχρεούνται να εγκαταλείψουν τη χώρα εντός 48 ωρών.
Ανησυχίες έχουν προκαλέσει και οι ενδεχόμενες συνέπειες από την άνοδο των κρουσμάτων στην Ιταλία μετά τους πανηγυρισμούς για το Euro, καθώς ένας Ιταλός δημοσιογράφος βρέθηκε θετικός κατά την είσοδό του στην Ιαπωνία. Κυρίως επειδή βρισκόταν στην ίδια πτήση με μέλη πολλών ιταλικών ομάδων.
Αλλά ο πρόεδρος της ΔΟΕ Τόμας Μπαχ έσπευσε να δηλώσει ότι η Ιαπωνία «δεν χρειάζεται να ανησυχεί για την ασφάλεια».
Το πείραμα, η φούσκα και η οικολογία
Το «πείραμα» περιλαμβάνει και την «ολυμπιακή φούσκα», την προσπάθεια δηλαδή όλοι οι συμμετέχοντες να ζουν και να κινούνται σε μια μεγάλη φούσκα, ακόμη και με περιορισμούς στην κίνηση των δημοσιογράφων.
Παρ’ όλα αυτά, τρεις μόλις ημέρες πριν από την έναρξη των Αγώνων δύο στους τρεις Ιάπωνες δήλωναν σε δημοσκόπηση της εφημερίδας Asahi πως δεν πιστεύουν ότι η χώρα μπορεί να διοργανώσει ασφαλείς Ολυμπιακούς Αγώνες. Ακόμη και την τελευταία στιγμή, το 55% επέμενε πως διαφωνεί με την διεξαγωγή τους.
Ωστόσο, οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Τόκιο έχουν κι’ άλλες ιδιαιτερότητες:
-Είναι οι πιο «πράσινοι» - από τον πυρσό, κατασκευασμένο από το αλουμίνιο των προσωρινών καταλυμάτων μετά τον σεισμό του 2011, ως τα μετάλλια, φτιαγμένα από ανακυκλώσιμα υλικά κινητών τηλεφώνων, τα πλαστικά πόντιουμ και τα χάρτινα κρεβάτια. Όλα ανακυκλώσιμα υλικά, με την Τογιότα να διαθέτει 3.700 ηλεκτρικά αυτοκίνητα για τις μετακινήσεις των αθλητών.
-Έχουν ενταχθεί πέντε νέα αθλήματα σε σχέση με τους Ολυμπιακούς του Ρίο, το 2016 – ανάμεσά τους το σερφ, το σκέιτμπορντ, η αναρρίχηση, το καράτε.
-Από τους Αγώνες απουσιάζει η Ρωσία, που έχει κατηγορηθεί για παραβίαση των κανόνων κατά του ντόπινγκ. Οι Ρώσοι αθλητές παρήλασαν χωρίς την σημαία τους, καθώς η χώρα τους έχει τιμωρηθεί με αποκλεισμό επειδή δεν συνεργάστηκε στους ελέγχους κατά του ντόπινγκ.
-Είναι οι πιο θερμοί Ολυμπιακοί Αγώνες. Οι θερμοκρασίες είναι υψηλές, γι’ αυτό και πολλά αθλήματα διεξάγονται στο πιο δροσερό νησί Χοκάιντο και η ποδηλασία στους πρόποδες του Όρους Φούτζι.
-Το όνομά τους είναι «Τόκιο 2020» αν και βρισκόμαστε στο 2021, καθώς οι Αγώνες αναβλήθηκαν πέρσι λόγω της πανδημίας.
-Είναι η Ολυμπιάδα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Και οι γυναίκες πρωτοπόρησαν. Αν και υπήρχε η προειδοποίηση πως δεν θα γίνονταν ανεκτές κινήσεις πολιτικού περιεχομένου, οι ποδοσφαιρίστριες από την Ελβετία, τις ΗΠΑ, τη Βρετανία και την Χιλή αψήφησαν την εντολή και γονάτισαν πριν αγωνιστούν στέλνοντας το μήνυμα ότι στον αθλητισμό δεν χωρούν οι διακρίσεις και ο ρατσισμός.
Το έπος της γυναικείας αθλητικής εμπειρίας
Και το κυριότερο: Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Τόκιο είναι οι Αγώνες της Ισότητας των Φύλων. Για πρώτη φορά φέτος η γυναικεία συμμετοχή πλησιάζει το τέλειο 50-50, καθώς βρίσκεται στο 48,8%.
Κάθε άλλο παρά τυχαία, η Ελλάδα, που παρελαύνει πρώτη εκπροσωπήθηκε από έναν άνδρα και μια γυναίκα (Κορακάκη – Πετρούνιας).
Η μεγάλη πορεία ξεκίνησε ήδη από τους πρώτους Ολυμπιακούς, το 776 π.Χ., όταν στις γυναίκες δεν επιτρεπόταν να μπαίνουν στο στάδιο ούτε ως θεατές. Και μόνο η Καλλιπάτειρα, η κόρη του μεγάλου Ολυμπιονίκη Διαγόρα του Ρόδιου, αψήφησε τους νόμους και τον θάνατο, μπαίνοντας στο στάδιο μεταμφιεσμένη σε άνδρα για να παρακολουθήσει τις επιδόσεις του γιου της.
Πολύ νερό έχει τρέξει και από τους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες, στην Αθήνα του 1896, τότε που οι γυναίκες είχαν αποκλειστεί. Μία μόνο γυναίκα είχε τολμήσει: Η Σταμάτα Ρεβύθη, που έλαβε μέρος στον Μαραθώνιο, έτρεξε μόνη και τερμάτισε έξω από το Παναθηναϊκό Στάδιο, καθώς δεν της επετράπη να εισέλθει. Την προηγουμένη, ο Σπύρος Λούης είχε γίνει δεκτός με πανηγυρισμούς. Για τη Ρεβύθη δεν είχε πανηγυρίσει κανείς!
Μια πραγματικά μακρά πορεία από τότε μέχρι σήμερα. Και όλα αυτά τα χρόνια και στους Ολυμπιακούς Αγώνες γράφτηκε το έπος της γυναικείας αθλητικής εμπειρίας.
Καθώς τα χρόνια περνούσαν, τα πρώτα γυναικεία κινήματα άρχισαν τον αγώνα τους κατά των αποφάσεων του Βαρόνου Ντε Κουμπερτέν. Έτσι, οι γυναίκες έλαβαν μέρος στους Αγώνες, στο Παρίσι και στο Λονδίνο, αλλά πολύ περιορισμένα – τένις, γκολφ, τοξοβολία. Και μόνο 22 ήταν οι τυχερές – ούτε μία παραπάνω είχε ξεκαθαρίσει ο βαρόνος…
Στο Παρίσι του 1900, η Βρεττανή τενίστρια Σαρλότ Κούπερ έγινε η πρώτη γυναίκα που κέρδισε χρυσό μετάλλιο, ενώ για πρώτη φορά έλαβαν μέρος μια μητέρα και μια κόρη, οι Μάργκαρετ και Μαίρη Άμποτ, στο ίδιο αγώνισμα, το γκολφ.
Το 1908, στο Λονδίνο, έλαβαν μέρος 2008 αθλητές και από αυτούς μόνο 36 ήταν γυναίκες, ενώ το 1912, στη Στοκχόλμη, επετράπη για πρώτη φορά στις γυναίκες να λάβουν μέρος σε κολυμβητικούς αγώνες.
Κρίσιμη καμπή ο Μεγάλος Πόλεμος
Ο Μεγάλος Πόλεμος, ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, άλλαξε τον κόσμο μας. Οι γυναίκες χρειάστηκε να αντικαταστήσουν τους άνδρες σε όλους τους τομείς και με το τέλος του πολέμου ο αριθμός της συμμετοχής τους στους Αγώνες άρχισε να αυξάνει. Οπότε άρχισαν να καταρρίπτουν το ένα ρεκόρ μετά το άλλο.
Μάλιστα, το 1920, στην Αμβέρσα, για πρώτη φορά οι γυναίκες έλαβαν μέρος επίσημα.
Το 1921, η Γυναικεία Διεθνής Αθλητική Ομοσπονδία, με πρωτοβουλία της Γαλλίδας κολυμβήτριας Αλίς Μιγιά, οργάνωσε στο Παρίσι τους πρώτους παγκόσμιους γυναικείους αγώνες. Και ήταν τόσο μεγάλη η επιτυχία που η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή αποφάσισε να επιτρέψει την γυναικεία συμμετοχή στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Άμστερνταμ, το 1928.
Το 1936, στο Βερολίνο – η απόφαση για την διεξαγωγή των Αγώνων στη Γερμανία είχε ληφθεί πριν από την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία – έλαβαν μέρος 49 χώρες και 3.834 αθλητές, μεταξύ των οποίων 328 γυναίκες.
Οι Ναζί χρησιμοποίησαν τους Αγώνες για προπαγανδιστικούς σκοπούς και προβολή της Αρίας φυλής, ενώ για προπαγανδιστικούς επίσης λόγους επετράπη η συμμετοχή στην εβραϊκής καταγωγής αθλήτρια Έλενα Μάγιερ. Και μια γυναίκα, η Λένι Ρίφενσταλ, η ηθοποιός, σκηνοθέτης, φωτογράφος και κινηματογραφίστρια που υπηρέτησε την ναζιστική προπαγάνδα, έδωσε ξεχωριστή θέση στις γυναίκες στην ταινία της «Ολυμπία». Και πάλι βέβαια για προπαγανδιστικούς λόγους, αφού οι Ναζί ήθελαν και τα γυναικεία πρότυπα για να προβάλουν την «καθαρότητα» της φυλής τους.
Από το 2% στο 50%
Τα ποσοστά στο μεταξύ άρχισαν να ανεβαίνουν.
Έτσι, από το 2% που ήταν η γυναικεία συμμετοχή στους Αγώνες των Παρισίων το 1900, περάσαμε στο 9% το 1948 στο Λονδίνο, στο 13% το 1964 στο Τόκιο, στο 23% το 1984 στο Λος Άντζελες, στο 45% στο Ρίο το 2016. Φέτος, στο Τόκιο φθάσαμε στο 48,8%, ενώ το 2024, στο Παρίσι θα φθάσουμε για πρώτη φορά στο 50%.
Σημειώστε ότι το 1968, στο Μεξικό, από τους 7.200 αθλητές οι 845 ήταν γυναίκες.
Μια άλλη χρονολογία – ορόσημο για την γυναικεία συμμετοχή ήταν το 1996, στην Ατλάντα, όταν για πρώτη φορά έλαβαν μέρος οι μουσουλμάνες. Για πρώτη φορά από την ισλαμική επανάσταση του 1979, η νεαρή Ιρανή Λίντα Φαριμάν αγωνίστηκε στην σκοποβολή, το μοναδικό άθλημα στο οποίο οι γυναίκες μπορούσαν να λάβουν μέρος με καλυμμένο όλο τους το σώμα – χέρια, αστράγαλοι, μαλλιά.
Το 2024 προβλέπεται πως απόλυτη ισότητα στη συμμετοχή θα υπάρξει και σε αθλήματα όπως το μποξ. Μεγάλη εξέλιξη αν σκεφθούμε πως μόλις το 2012, στους Αγώνες του Λονδίνου, οι γυναίκες συμμετείχαν για πρώτη φορά στο συγκεκριμένο άθλημα.
Εκείνη την χρονιά, το 2012, υπήρξε και μια ακόμη πρωτιά: Όλες οι ομάδες είχαν υποχρεωτικά στους κόλπους τους τουλάχιστον μία γυναίκα αθλήτρια. Οι μουσουλμανικές χώρες χρειάστηκε να συμμορφωθούν…
Φέτος, στο Τόκιο, το Ολυμπιακό Ιδεώδες βρήκε επιτέλους τον δρόμο προς την Ισότητα. Και οι γυναίκες νίκησαν στον προαιώνιο πόλεμο κατά της δικής τους πανδημίας!
Σίγουρα πέρασε πολύς καιρός από τότε που ο βαρόνος Κουμπερτέν διακήρυσσε πως ο γυναικείος αθλητισμός είναι «το πιο αντιαισθητικό θέαμα στα μάτια των ανθρώπων»…
*Η Σοφία Βούλτεψη είναι Βουλευτής Β3 Νοτίου Τομέα Αθηνών, υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, δημοσιογράφος
