Από όλους τους πολέμους, ο πιο άγριος είναι ο εμφύλιος. Αφήνει βαθιές χαρακιές στην ψυχή του Έθνους και οδηγεί πάντα σε νέους διχασμούς και νέα δεινά. Γι’ αυτό και τις μαύρες σελίδες της Ιστορίας μας τις μελετούμε για να μην επαναλαμβάνουμε τα ολέθρια λάθη του παρελθόντος. Όχι για να αναμοχλεύουμε παλαιά πάθη. Όσοι διαθέτουν μυαλό και πατριωτισμό κάνουν πάντα ένα βήμα πίσω.
Η αλήθεια είναι πως λιγοστές υπήρξαν οι στιγμές που οι Έλληνες στάθηκαν ενωμένοι απέναντι στην Ιστορία. Ωστόσο, στη διάρκεια της δικτατορίας των συνταγματαρχών, οι παλιοί αντίπαλοι πήραν την απόφαση να σταματήσουν να μάχονται μεταξύ τους με τα μάτια κλειστά, αδιαφορώντας γι’ αυτό που αδυσώπητα ερχόταν.
Συνειδητοποίησαν πως ο διχασμός που ακολούθησε μετά τον εμφύλιο ήταν αυτός που οδήγησε στη δικτατορία. Πολλοί ήταν τότε εκείνοι που αποφάσισαν να κλείσουν για πάντα τους παλιούς τους λογαριασμούς.
Είχαν νιώσει στο πετσί τους πως ο αδελφοσκοτωμός δεν μοιάζει με κανέναν άλλο πόλεμο. Έτσι, μετά τη χούντα, νικητές και ηττημένοι έκαναν ένα βήμα πίσω. Όχι, δεν άλλαξαν γνώμη, δεν άλλαξαν κοσμοθεωρία, δεν προσχώρησαν οι μεν στις απόψεις των δε. Αλλά αποφάσισαν να λένε πλέον την γνώμη τους στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού πολιτεύματος.
Το πρώτο βήμα το έκαναν οι νικητές. Αυτοί που στα χρόνια που ακολούθησαν είδαν τις ιδέες τους για ελευθερία και Δημοκρατία να δικαιώνονται, ειδικά μετά την κατάρρευση της σοβιετικής αυτοκρατορίας. Επιβεβαίωσαν τη νίκη τους κατεβάζοντας τους τόνους.
Πρόσφατα γιορτάσαμε τα 47 χρόνια από την ίδρυση της Νέας Δημοκρατίας. Η παράταξη που ίδρυσε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στάθηκε όρθια ακριβώς επειδή επένδυσε στην εθνική συμφιλίωση, αποκαθιστώντας και εδραιώνοντας τη Δημοκρατία. Όσοι στα χρόνια που ακολούθησαν επένδυσαν σε διχασμούς, απλά έχασαν. Όπως θα χάσουν και όσοι το επιχειρούν σήμερα.
Πριν από 47 χρόνια, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έβαλε τη σφραγίδα του σε όλα: Από τις πρώτες αποφάσεις για αμνήστευση όλων των πολιτικών αδικημάτων, την επιστροφή της ιθαγένειας σε όσους την είχαν στερηθεί και την ακύρωση κάθε περιορισμού στην ελεύθερη διακίνηση, μέχρι την ελεύθερη λειτουργία όλων των κομμάτων, την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών, την ελευθερία του λόγου.
Δηλαδή, η Δημοκρατία στην πράξη!
Δε στάθηκε ωστόσο εύκολη η πορεία για την αποκατάσταση και την εδραίωση της Δημοκρατίας. Μετά από έναν εμφύλιο και μια δικτατορία είναι σα να πατάς πάνω σε σπασμένα γυαλιά. Το είδαμε και στις μέρες που πέρασαν, σχεδόν μισό αιώνα μετά.
«Από την πρώτη στιγμή που εκλέχθηκα Πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας και σίγουρα από τότε που ανέλαβα Πρωθυπουργός, ανέλαβα μία δέσμευση απέναντι στον Ελληνικό λαό: Να μην ξύνουμε τις πληγές του παρελθόντος αλλά να εργαζόμαστε για να τις επουλώσουμε», είπε από το βήμα της Βουλής ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Δυο δρόμοι, μια αποστολή
Ο πατέρας μου, ο Γιάννης Βούλτεψης, πολέμησε τους Γερμανούς – και τραυματίστηκε – ως ανθυπολοχαγός του ΕΛΑΣ. Συνειδητά δεν έλαβε μέρος στον εμφύλιο, διαχώρισε τη θέση του, δήλωνε πάντα «αγωνιστής Εθνικής Αντίστασης 1941-1944» για να υπογραμμίζει ότι πολέμησε μόνο τον Ναζισμό, πέρασε χρόνια στη φυλακή και σε διάφορους τόπους εξορίας, πρωταγωνίστησε στη δραματική δεκαετία του 1960, αυτοεξορίστηκε στη διάρκεια της χούντας.
Μοναδικός του γνώμονας, ήταν πάντα το συμφέρον της πατρίδας και η πολυπόθητη εθνική συμφιλίωση.
Μετά την πτώση της χούντας και την επιστροφή του στην Ελλάδα δεν δίστασε να πάρει τις αποφάσεις του. Βρέθηκε στη Νέα Δημοκρατία του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Και μετά στο πλευρό του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη ως διευθυντής του Γραφείου Τύπου της Νέας Δημοκρατίας. Και έμεινε εκεί ως το τέλος της ζωής του, ως εμβληματική φυσιογνωμία της παράταξης.
Για την εθνική συμφιλίωση δούλεψαν τότε όλοι όσοι πήραν τη μεγάλη απόφαση να ενώσουν τις δυνάμεις τους, ξεχνώντας όσα κάποτε τους χώριζαν. Για την εθνική συμφιλίωση έχυσε το αίμα του ο Παύλος Μπακογιάννης.
«Ο Βούλτεψης ήλθε στο κόμμα με τα φυσεκλίκια του», είχε πει ο Απόστολος Ανδρεουλάκος.
Εκεί, στη σοφίτα του στη Ρηγίλλης, πληροφορήθηκε πως γενικός διευθυντής του κόμματος αναλάμβανε ο Άγγελος Μπρατάκος, τον οποίο αποχαιρετήσαμε πριν από δύο μήνες.
Ο Άγγελος Μπρατάκος. Μια ήρεμη δύναμη, ένα σημαντικό πολιτικό μέγεθος, ένα πατριωτικό ανάστημα, που πολέμησε την ηττοπάθεια και το νοσηρό κλίμα που δημιουργήθηκε στο κόμμα όταν χάθηκαν οι εκλογές του 1985.
Μόλις είκοσι χρόνια πριν από τη συνάντησή τους στο ιστορικό νεοκλασικό κτίριο της οδού Ρηγίλλης, Μπρατάκος και Βούλτεψης είχαν βρεθεί σε αντίπαλα στρατόπεδα. Και όταν λέμε αντίπαλα, εννοούμε αντίπαλα. Όχι παίξε γέλασε. Η Ελλάδα ζούσε έναν ακόμη εθνικό διχασμό. Έδειχνε να προχωρά σε δύο βίους παράλληλους που δεν θα συναντιόνταν ποτέ.
Ε, λοιπόν, αυτοί οι δύο άνθρωποι δεν το σκέφθηκαν ούτε στιγμή. Δούλεψαν για το (κατά Αριστοτέλη) Κοινό Καλό λες και τίποτε και ποτέ δεν τους είχε χωρίσει. Μιλάμε για στενή συνεργασία, όχι αστεία. Πέντε χρόνια νύχι κρέας. Ούτε υπόγεια ρεύματα, ούτε γιατί εσύ και όχι εγώ, για χτυπήματα κάτω από τη ζώνη ούτε λόγος.
Όχι πως δεν γίνονταν αυτά τότε. Γίνονταν και παραγίνονταν. Ο Κώστας Μητσοτάκης τα ένιωσε στο πετσί του τα φίλια πυρά.
Μια συγκινητική συνάντηση
Οι παλιοί αντίπαλοι, όμως, ο Βούλτεψης και ο Μπρατάκος, είχαν συνείδηση της αποστολής τους. Και ξέχασαν όσα τους χώριζαν.
Ιδού πως περιγράφει ο Βούλτεψης την πρώτη τους μεταπολιτευτική συνάντηση, στο βιβλίο του «Δέκα Σκληρά Χρόνια στη Νέα Δημοκρατία»:
«Στα χρόνια της προδικτατορικής τρέλλας, τότε που άλλοι από τα παρασκήνια και άλλοι στο προσκήνιο έσπρωχναν την Ελλάδα και την Κύπρο προς την καταστροφή, συναντιόμαστε ως "αντίπαλοι" με τον Άγγελο Μπρατάκο στους ταραγμένους δρόμους της Αθήνας. Μόλις άκουσα ότι εγκαταστάθηκε στο γραφείο του γενικού διευθυντή, στον πρώτο όροφο του νεοκλασσικού της οδού Ρηγίλλης, είπα για τον Μητσοτάκη: "Αυτός ο άνθρωπος ξέρει να διακρίνει τους πολεμιστές". Και κατέβηκα αμέσως στο γραφείο του Μπρατάκου. Ήταν μια συνάντηση συγκινητική. Από αυτό και από άλλα παραδείγματα έμαθα ότι όσοι αφιερώνονται στην πατρίδα αναγνωρίζονται σαν από ένστικτο μεταξύ τους. Κάτι σχετικό είπε με αγάπη σ’ ένα ραδιόφωνο και ο Κασσίμης. Αλλά ο Ανδρεουλάκος είπε το αμίμητο: "Αυτός ήρθε στη Νέα Δημοκρατία με τον οπλισμό του". Δεν ήμουν ο μόνος. Ήρθαν και πολλοί άλλοι»…
«Α, αυτό είναι δικό σου πρόβλημα»!
«Έλα να σου διηγηθώ κάτι από αυτά που σου αρέσουν», είχε πει μια μέρα ο Βούλτεψης στον Μπρατάκο. Και του διηγήθηκε ένα σπαρταριστό περιστατικό, που το περιέλαβε αργότερα στο βιβλίο του για τη δεκάχρονη θητεία του στο κόμμα:
«Συναντηθήκαμε για πρώτη φορά με τον Κώστα Λαλιώτη στα εγκαίνια των γραφείων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, στην οδό Βασιλίσσης Σοφίας. Και ο τότε καθημερινός μου αντίπαλος ρώτησε:
-Πώς είναι δυνατόν, αυτός που έγραψε τον "Συναγωνιστή Ακέλα" να γράφει και αυτές τις ανακοινώσεις της Νέας Δημοκρατίας;
-Α! Αυτό είναι δικό σου πρόβλημα. Προσπάθησε να το λύσεις».
Ο Μπρατάκος ανασήκωσε ένα φρύδι με το γνωστό φλεγματικό του στυλ. Κοιτάχτηκαν για λίγο και ένα αυθόρμητο γέλιο ακούστηκε από τη σοφίτα της Ρηγίλλης.
Οι άνθρωποι που γελούσαν δεν είχαν τέτοια προβλήματα. Τους ένωνε η κοινή αγάπη για την πατρίδα. Και είχαν αποφασίσει πως οι παράλληλοι δρόμοι που κάποτε ακολουθούσαν έπρεπε να συγκλίνουν και να ενωθούν σε μια μεγάλη λεωφόρο εθνικής ενότητας.
Αυτή την παρακαταθήκη άφησαν, αυτήν την παρακαταθήκη έχουμε υποχρέωση να τιμούμε.
Για το καλό της πατρίδας…
*Βουλευτής Β3 Νοτίου Τομέα Αθηνών, υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, δημοσιογράφος
