Της Χάνα Μακ Γκίβερ
Αρχαιολόγοι στην Τοσκάνη ανακάλυψαν μια στήλη του έκτου αιώνα π.Χ. που μπορεί να βοηθήσει στην αποκρυπτογράφηση της μυστηριώδους γλώσσας και να αποκαλύψει σημαντικά στοιχεία πάνω στον πολιτισμό των Ετρούσκων. Η στήλη αυτή, η οποία έχει ύψος πάνω από ένα μέτρο και ζυγίζει πάνω από 200 κιλά, βρέθηκε θαμμένη στα θεμέλια ενός αρχαίου ναού στο Πόγκιο Κόλλα, το βορειοανατολικό τμήμα της Φλωρεντίας. Πάνω στην στήλη υπάρχει μια επιγραφή η οποία περιέχει τουλάχιστον 70 ευανάγνωστα γράμματα, αλλά και σημεία στίξης, κάνοντάς την μια σπάνια καταγραφή της προ-Ρωμαϊκής γλώσσας την οποία οι ακαδημαϊκοί δεν έχουν ακόμα αποκρυπτογραφήσει.
Ο Ετρουσκικός πολιτισμός κατοικούσε στην κεντρική Ιταλία ανάμεσα στο 800 και το 200 π.Χ. και είχε μια βαθιά επίδραση στην τέχνη και των πολιτισμό των Ρωμαίων. Αλλά πέρα από μικρές επικήδειες επιγραφές και ονόματα και τίτλους, έχουν επιβιώσει ελάχιστα γραπτά. Ο Γκρέγκορι Γουάρντεν, ιδρυτής και συν-διευθυντής του Αρχαιολογικού Σχεδίου της Κοιλάδας Μουγκέλο (Mugello Valley Archaeological Project), οι οποίοι ανακάλυψαν την στήλη, λέει σε μια δήλωσή του ότι το κείμενο είναι μάλλον θρησκευτικό και «θα είναι σημαντικό επειδή θα μας πει για το πρώιμο θρησκευτικό σύστημα ενός χαμένου πολιτισμού ο οποίος είναι καθοριστικός για τις Δυτικές παραδόσεις».
«Ξέρουμε το πώς δούλευε η Γραμματική των Ετρούσκων, τι είναι ρήμα, τι αντικείμενο, κάποιες από τις λέξεις,» λέει ο Γουόρντεν. «Αλλά ελπίζουμε ότι θα καταφέρουμε να αποκαλύψουμε το όνομα της θεότητας που λατρευόταν σε αυτή την περιοχή.»
Η στήλη, η οποία είναι ταλαιπωρημένη και γρατζουνισμένη, θα καθαριστεί και θα σκαναριστεί με λέιζερ από ιδικούς του Πανεπιστημίου της Φλωρεντίας και την Αρχαιολογική Εποπτεία της Τοσκάνης. Το κείμενο θα μελετηθεί από τον Ρεξ Γουάλας, έναν καθηγητής Κλασικών σπουδών στο Κολέγιο του Άμερστ στην Μασαχουσέτη, και έναν ιδικό στη γλώσσα των Ετρούσκων.
Αλλά τα Ιταλικά δημοσιεύματα που συγκρίνουν την ανακάλυψη αυτή με την διάσημη Στήλη της Ροζέττας στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου, η οποία επέτρεψε στους μελετητές του 19ου αιώνα να καταλάβουν αρχαία Αιγυπτιακά ιερογλυφικά, μπορεί να είναι βιαστικά. Σε αντίθεση με πολλές από τις γνωστές επικήδειες επιγραφές των Ετρούσκων, η στήλη δεν φαίνεται να έχει δομές ανάλογες με τις Ελληνικές, της Λατινικές η άλλες γλώσσες της αρχαίας Ιταλίας, λέει ο Γουάλας. «Αυτό σημαίνει ότι θα είναι πιο δύσκολο να βγει κάποιο νόημα από το κείμενο, οπότε μένει να προσδιοριστεί το πόσο σημαντική είναι αυτή η επιγραφή για τις γνώσεις μας πάνω στους Ετρούσκους.»
Απόδοση: Χρόνης Μούγιος
