Από τη Νάσια Καλαμάκη
Στο άκουσμα του θανάτου του Χρήστου Ιωακειμίδη, του κορυφαίου επιμελητή εκθέσεων και θεωρητικού της σύγχρονης τέχνης, χτες το απόγευμα, μου έκανε εντύπωση που δεν αναφέρθηκε αμέσως η είδηση. Ένας 'Ελληνας που κατάφερε να συνεργαστεί με μεγάλους καλλιτέχνες, όπως τον Joseph Beuys και να επιμεληθεί το Outlook, μια από τις σημαντικότερες εκθέσεις σύγχρονης τέχνης που έχουν διοργανωθεί στην Ελλάδα, γιατί πέθανε έτσι ξεχασμένος;
Πρωτοάκουσα το όνομά του το 2014, αφότου είχα τελειώσει τη σχολή μου. Από ό,τι θυμάμαι, δε μας είχαν αναφέρει σε κάποιο μάθημα αυτόν τον τόσο επιτυχημένο επιμελητή μεγάλων εικαστικών διοργανώσεων διεθνούς εμβέλειας, ο οποίος υπήρξε, μάλιστα, και ένας από τους «συν-διαμορφωτές» ορισμένων από τις πιο σημαντικές τάσεις της σύγχρονης τέχνης. Μετά από κάποιο διάστημα, έμαθα από έναν καλλιτέχνη που συνεργαζόταν μαζί του για το αρχείο που είχε: βιβλία ιστορίας της τέχνης και καταλόγους διάσημων καλλιτεχνών από εκθέσεις που είτε είχε επιμεληθεί είτε όχι, βιβλία που αξίζει να βρίσκονται στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, όπου διαμορφώνονται οι επόμενοι επιμελητές και ιστορικοί τέχνης, -αφού εδώ και περίπου μια δεκαετία λειτουργεί τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης-, θα φιλοξενηθούν, μετά από δωρέα του ίδιου, στη Νέα βιβλιοθήκη που άνοιξε προσφάτα στην Καλών Τεχνών, σε ειδική πτέρυγα. Πρωτύτερα, το 2011, είχε αναγορευθεί κιόλας Επίτιμος διδάκτορας του Τμήματος Εικαστικών Τεχνών της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών. Η συλλογή δεν έχει τελειοποιηθεί, αλλά ελπίζω, παρά το θανάτο του, να δρομολογηθεί η ολοκληρώση της δωρεάς και να ανοίξει η πτέρυγα για τους φοιτητές και για το κοινό η συλλογή.
Είναι σημαντικό όμως να δούμε τι είχε καταφέρει Χρήστος Μ. Ιωακειμίδης, ο οποίος είχε γεννηθεί στην Αθήνα το 1932. Σπούδασε ιστορία τέχνης, φιλοσοφία και κοινωνιολογία στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης (1953-1957) και στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου (1958-1963). Από το 1958 ζούσε στο Βερολίνο, τα τελευταία χρόνια όμως κατοικούσε στην Ελλάδα. Αποτέλεσε έναν από τους έγκυρους διεθνείς θεωρητικούς και επιμελητές εκθέσεων σύγχρονης τέχνης, ο οποίος είχε συγγράψει μεγάλο αριθμό άρθρων και δοκιμίων για διεθνούς κύρους περιοδικά και εφημερίδες, είχε επιμεληθεί σημαντικούς καταλόγους και είχε δώσει πλήθος διαλέξεων. Το ακαδημαϊκό έτος 1989-1990 υπήρξε επισκέπτης καθηγητής του Πανεπιστημίου του Κάσελ. Ήταν μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών του Σάλτσμπουργκ και της Γερμανικής Εταιρείας Αισθητικής του Ανόβερου. Τιμήθηκε με το Παράσημο του Σταυρού της Αξίας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας και του απονεμήθηκε ο τίτλος του επίτιμου διδάκτορα της πόλης του Βερολίνου. Ανάμεσα στις σημαντικότερες εκθέσεις που είχε διοργανώσει και οι οποίες διαμόρφωσαν την πορεία της σύγχρονης τέχνης είναι: Ένα Νέο Πνεύμα στη Ζωγραφική, Βασιλική Ακαδημία Τεχνών, Λονδίνο 1981, Γερμανική Τέχνη στον 20ό Αιώνα, Βασιλική Ακαδημία Τεχνών, Λονδίνο, Αμερικάνικη Τέχνη στον 20ό Αιώνα, Martin-Gropius-Bau, Βερολίνο, Γιάννης Κουνέλλης, Εμπορικό Πλοίο ΙΟΝΙΟΝ, Πειραιάς 1994, Η Εποχή του Μοντερνισμού – Τέχνη στον 20ό Αιώνα, Martin-Gropius-Bau, Βερολίνο 1997, OUTLOOK, Ελληνικός Οργανισμός Πολιτισμού, Αθήνα 2003.
Νομίζω ότι ο Χ. Ιωακειμίδης ανήκε σ΄ εκείνη τη γενιά ιστορικών της τέχνης και θεωρητικών που κατάφερε να επαναπροσδιόρισει στο πεδίο των εικαστικών το ρόλο του επιμελητή: ενός διαμεσολαβητή του έργου, σκηνοθέτη της έκθεσής του και, κυρίως, εκφωνητή του λόγου που εντάσσει το έργο εντός ενός αισθητικού, κοινωνικού και πολιτικού πλαισίου. Με έδρα του το Βερολίνο, με τη φιλία και συνεργασία με τον Joseph Beuys, συνεπιμελητής μιας από τις σπουδαιότερες εκθέσεις του '80, του The New Spirit in Painting, o Ιωακειμίδης, συνέβαλε καθοριστικά στην έννοια του επιμελητή. Παρότι έφυγε από τη ζωή, έχει μείνει το έργο του για να θυμίζει σ΄όλους εμάς που ασχολούμαστε με την τέχνη και συγκεκριμένα, με την ιστορία της τέχνης και την επιμέλεια των εκθέσεων, πώς να γίνουμε καλύτεροι.
