© Norbert Nagel, CC BY-SA 3.0
Από την Αγγελική Κώττη
Το Ακρωτήρι Θήρας αποτελεί έναν αρχαιολογικό χώρο με τεράστια επισκεψιμότητα από Έλληνες και ξένους. Εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες περιεργάζονται κάθε χρόνο την αρχαία πόλη που το 17ο αι. π.Χ. καλύφθηκε από λάβα και τέφρα κατά τη διάρκεια ηφαιστειακής έκρηξης.
Μισό αιώνα από την έναρξη των ανασκαφών του αείμνηστου Σπυρίδωνα Μαρινάτου, ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Χρίστος Ντούμας, περιγράφει σε έναν εξαιρετικό τόμο με τίτλο "Προϊστορική Θήρα" την κοινωνία του Ακρωτηρίου από την 5η ως και τη 2η χιλιετία.
Η έκδοση ανήκει στη σειρά "Ο Κύκλος των Μουσείων" του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση και έχει την εξαιρετική ποιότητα όλων των εκδόσεων, που πλέον έφτασαν τις 18.
Οι συντελεστές του τόμου είναι η Ειρήνη Λούβρου των εκδόσεων ΟΛΚΟΣ, υπεύθυνη για το συντονισμό της έκδοσης, ο Σωκράτης Μαυρομμάτης ως φωτογράφος (των εξαιρετικών όπως πάντα φωτογραφιών), ο Δημήτρης Καλοκύρης για την καλλιτεχνική επιμέλεια και η Αλεξάνδρα Ντούμα για τη μετάφραση στα αγγλικά.
Η προϊστορική πόλη στο Ακρωτήρι ξεκίνησε ως μια μικρή οικιστική εγκατάσταση σε κάποιο ακρωτήριο ορμίσκου (από όπου προκύπτει και το σύγχρονο όνομά της). Στο πέρασμα των αιώνων, από χωριό γεωργών και κτηνοτρόφων μεταμορφώθηκε σε κοσμοπολίτισσα πόλη ναυτικών και εμπόρων. Η σύνδεση με τη μινωική Κρήτη και οι επαφές με γνωστές περιοχές της εποχής, από το Αφγανιστάν μέχρι την Αίγυπτο και τη Λιβύη, παρουσιάζονται τόσο μέσα από τα κείμενα όσο και μέσα από τις φωτογραφίες.
Το Ακρωτήρι έστελνε στα πέρατα του τότε γνωστού κόσμου αγαθά και λάμβανε διάφορα αντικείμενα που χρειαζόταν. Έπαιρνε, όμως, και έμπνευση. Αψευδείς μάρτυρες τα διάφορα υποτροπικά τοπία με ζώα και φυτά "εξωτικά" για τους κατοίκους. Έστελνε μεταλλικά αντικείμενα και έπαιρνε αγγεία, πολυτελή τέχνεργα και πρώτες ύλες, όπως βαφές για υφάσματα και τοιχογραφίες.
Ένα μεγάλο μέρος του βιβλίου αφιερώνεται στις άγνωστες και απαράμιλλες τοιχογραφίες που εντοπίσθηκαν στο Ακρωτήρι. Ο συγγραφέας του το ονομάζει "εικονικό μουσείο". Κοιτάζοντας προσεκτικά τις μορφές που παρουσιάζονται, μπορεί κανείς να διαπιστώσει πως οι Θηραίες ήταν εντυπωσιακά όμορφες και φορούσαν πολλά κοσμήματα με ιδιαίτερη κατεργασία, όπως και πολύχρωμα φορέματα. Άλλες τοιχογραφίες παρουσιάζουν το ίδιο το Ακρωτήρι κατά την υποδοχή του στόλου, τελετές μύησης, σκηνές από τη φύση και πολλά ακόμη. Όπως αναφέρει ο κ. Ντούμας, υπάρχουν εκατομμύρια σπαράγματα τοιχογραφιών τα οποία συντηρούνται και συγκολλούνται με προσοχή εδώ και δεκαετίες.
Στο βιβλίο παρουσιάζεται επίσης η πολεοδομία και η αρχιτεκτονική του οικισμού, με διώροφα και τριώροφα κτίρια, ο τρόπος για κατά το δυνατόν αντισεισμικές κατασκευές και η αρχιτεκτονική που έχει εισαχθεί από αλλού. Όσο για το φαγητό, οι κάτοικοι έτρωγαν σύκα, κριθάρι και λιγότερο σιτάρι, κρέας αιγοπροβάτων, ψάρια και θαλασσινά. Έτρωγαν, μάλιστα, και σουβλάκι που ψηνόταν σε ειδικές πήλινες ψηστιέρες, οι οποίες μπορούσαν να μεταφερθούν και στα καράβια και το συνόδευαν με λεπτές πίτες!
Ο τόμος "Προϊστορική Θήρα", όπως και όλοι οι προηγούμενοι του εκδοτικού προγράμματος "Ο Κύκλος των Μουσείων", δεν έχει εμπορικό χαρακτήρα. Το Ίδρυμα υλοποιεί ένα ευρύ πρόγραμμα φδωρεάν διανομής σε φορείς έρευνας, εκπαίδευσης και πολιτισμού στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, καθώς το βιβλίο εκδίδεται και στην αγγλική γλώσσα. Επίσης βρίσκεται αναρτημένο και στην ηλεκτρονική βιβλιοθήκη του Ιδρύματος.
© Yann Forget / Wikimedia Commons, Public Domain
Περισσότερες πληροφορίες: www.latsis-foundation.org
Το άρθρο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο τεύχος Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2017 των Νέων της Τέχνης.
