Μπορεί ο μετεωρίτης που έπεσε στη Γη πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια να προκάλεσε μια παγκόσμια καταστροφή που οδήγησε στον αφανισμό των δεινοσαύρων και πολλών άλλων μορφών ζωής, αλλά δεν ήταν ο μεγαλύτερος μετεωρίτης που έπληξε τον πλανήτη μας.
Ένας έως και 200 φορές μεγαλύτερος μετεωρίτης προσέκρουσε στην επιφάνεια της γης πριν από 3,26 δισεκατομμύρια χρόνια, προκαλώντας παγκόσμια καταστροφή σε ακόμη μεγαλύτερη κλίμακα. Αλλά, όπως δείχνει νέα έρευνα, η καταστροφή αυτή μπορεί στην πραγματικότητα να ήταν ευεργετική για την πρώιμη εξέλιξη της ζωής, καθώς λειτούργησε ως «γιγαντιαία βόμβα λιπάσματος» για τα βακτήρια και άλλους μονοκύτταρους οργανισμούς που κυριαρχούσαν εκείνη την εποχή, παρέχοντας πρόσβαση στα βασικά θρεπτικά συστατικά: φώσφορο και σίδηρο.
Οι ερευνητές αξιολόγησαν τις επιπτώσεις αυτής της πρόσκρουσης μετεωρίτη χρησιμοποιώντας στοιχεία από αρχαία πετρώματα σε μια περιοχή στη βορειοανατολική Νότια Αφρική που ονομάζεται ζώνη πράσινου λίθου Barberton. Το συμπέρασμα ήταν ότι η ζωή επανήλθε και κατέληξαν σε αυτό μέσα από ενδείξεις όπως η γεωχημική υπογραφή του διατηρημένου οργανικού υλικού, αλλά και από απολιθώματα στρωμάτων θαλάσσιων βακτηρίων.
«Η ζωή όχι μόνο ανέκαμψε γρήγορα μόλις οι συνθήκες επανήλθαν στο φυσιολογικό μέσα σε λίγα χρόνια έως δεκαετίες, αλλά στην πραγματικότητα ευδοκίμησε», δήλωσε η γεωλόγος Nadja Drabon του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα (21/10) στο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences.
Συχνότερες οι συγκρούσεις μετεωριτών
«Όταν συνέβη η σύγκρουση η γη ήταν ένα πολύ διαφορετικό μέρος. Εκείνη την εποχή, η Γη ήταν κάτι σαν υδάτινος κόσμος, με περιορισμένη παρουσία ηφαιστείων και ηπειρωτικών πετρωμάτων. Δεν υπήρχε ουσιαστικά οξυγόνο στην ατμόσφαιρα και τους ωκεανούς, ούτε κύτταρα με πυρήνες», όπως δήλωσε ο γεωλόγος του Χάρβαρντ και συν-συγγραφέας της μελέτης, Andrew Knoll.
Ο μετεωρίτης που είχε προσκρούσει τότε στη Γη ήταν ένας τύπος που ονομάζεται ανθρακούχος χονδρίτης, ο οποίος ήταν πλούσιος σε άνθρακα και περιείχε επίσης φώσφορο. Η διάμετρός του ήταν περίπου 23-36 μίλια (37-58 χιλιόμετρα), όπως δήλωσε ο Ντράμπον, γεγονός που τον καθιστούσε περίπου 50-200 φορές μεγαλύτερο σε μάζα από τον αστεροειδή που εξαφάνισε τους δεινόσαυρους, εκτός από τους απογόνους των πτηνών τους.
«Οι επιπτώσεις της σύγκρουσης θα ήταν γρήγορες και άγριες. Ο προσκρουστήρας χτύπησε με τόση ενέργεια που αυτός και όποιο ίζημα ή βράχος χτύπησε εξατμίστηκε. Αυτό το σύννεφο ατμών πετρωμάτων και η σκόνη που εκτινάχθηκε από τον κρατήρα θα είχε κάνει τον κύκλο της Γης και θα είχε μετατρέψει τον ουρανό σε μαύρο μέσα σε λίγες ώρες», δήλωσε η Drabon.
«Η πρόσκρουση πιθανότατα συνέβη στον ωκεανό, προκαλώντας ένα τσουνάμι που σάρωσε τον πλανήτη, σκίζοντας τον πυθμένα της θάλασσας και κατακλύζοντας τις ακτές. Τέλος, μεγάλο μέρος της ενέργειας της πρόσκρουσης θα μεταφερόταν σε θερμότητα, πράγμα που σημαίνει ότι η ατμόσφαιρα άρχισε να θερμαίνεται τόσο πολύ που το ανώτερο στρώμα των ωκεανών άρχισε να βράζει», πρόσθεσε η Drabon.
Πιθανώς θα χρειάζονταν μερικά χρόνια έως δεκαετίες για να κατακαθίσει η σκόνη και για να κρυώσει η ατμόσφαιρα αρκετά ώστε οι υδρατμοί να επιστρέψουν στον ωκεανό, δήλωσε η Drabon. Τα μικρόβια που εξαρτώνται από το ηλιακό φως και εκείνα που βρίσκονται σε ρηχά νερά θα είχαν αποδεκατιστεί.
Όμως, ο μετεωρίτης θα είχε παραδώσει μεγάλη ποσότητα φωσφόρου, ένα θρεπτικό συστατικό για τα μικρόβια που είναι ζωτικής σημασίας για τα μόρια που είναι κεντρικά για την αποθήκευση και τη μεταφορά γενετικών πληροφοριών. Το τσουνάμι θα ανακάτευε επίσης τα πλούσια σε σίδηρο βαθιά νερά σε ρηχότερα νερά, δημιουργώντας ένα περιβάλλον ιδανικό για πολλούς τύπους μικροβίων, επειδή ο σίδηρος τους παρέχει μια πηγή ενέργειας.
«Φανταστείτε αυτές τις συγκρούσεις σαν γιγάντιες βόμβες λιπασμάτων», δήλωσε η Drabon και συμπλήρωσε: «Σκεφτόμαστε τις συγκρούσεις μετεωριτών ως καταστροφικές και επιζήμιες για τη ζωή - το καλύτερο παράδειγμα είναι η σύγκρουση του Chicxulub (στη χερσόνησο Γιουκατάν του Μεξικού) που οδήγησε στην εξαφάνιση όχι μόνο των δεινοσαύρων αλλά και του 60-80% των ζωικών ειδών στη Γη. Αλλά πριν από 3,2 δισεκατομμύρια χρόνια, η ζωή ήταν πολύ πιο απλή».
Όπως υπογράμμισε, «ο μικροοργανισμοί είναι σχετικά απλοί, ευέλικτοι και αναπαράγονται με γρήγορους ρυθμούς».
Οι αποδείξεις της πρόσκρουσης περιλάμβαναν χημικές υπογραφές του μετεωρίτη, μικρές σφαιρικές δομές που σχηματίστηκαν από πετρώματα που έλιωσαν από την πρόσκρουση και κομμάτια του βυθού αναμεμειγμένα με άλλα συντρίμμια που ανακάτεψε το τσουνάμι σε ιζηματογενή πετρώματα. «Η πρώιμη ζωή ήταν ανθεκτική απέναντι σε μια γιγαντιαία πρόσκρουση», δήλωσε η Drabon.
