Τη σημασία των θεσμών για την ευημερία μιας χώρας απέδειξαν οι Ντάρον Ατζέμογλου, Σάιμον Τζόνσον και Τζέιμς Α. Ρόμπινσον οι οποίοι τιμήθηκαν το 2024 με το Νόμπελ Οικονομίας. «Οι φετινοί βραβευθέντες απέδειξαν τη σημασία των θεσμών για την ευημερία μιας χώρας. Κοινωνίες με αδύναμο κράτος δικαίου και θεσμούς που εκμεταλλεύονται τον πληθυσμό δεν δημιουργούν ανάπτυξη ή αλλαγή προς το καλύτερο. Η έρευνα των βραβευθέντων μας βοηθά να καταλάβουμε το γιατί», αναφέρει σχετικά το δελτίο Τύπου της Σουηδικής Ακαδημίας.
BREAKING NEWS
— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 14, 2024
The Royal Swedish Academy of Sciences has decided to award the 2024 Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel to Daron Acemoglu, Simon Johnson and James A. Robinson “for studies of how institutions are formed and affect prosperity.”… pic.twitter.com/tuwIIgk393
Όπως προστίθεται στην ανακοίνωση, «οι τρεις βραβευθέντες παρείχαν νέες πληροφορίες σχετικά με το γιατί εντοπίζονται τεράστιες διαφορές στους δείκτες ευημερίας μεταξύ των κρατών. Μία σημαντική εξήγηση είναι οι σημαντικές διαφορές στη δομή των κοινωνικών θεσμών. Εξετάζοντας τα διάφορα πολιτικά και οικονομικά συστήματα κατάφεραν να αναδείξουν μια σχέση μεταξύ θεσμών και ευημερίας. Έχουν επίσης αναπτύξει θεωρητικά εργαλεία που μπορούν να εξηγήσουν γιατί οι διαφορές στους θεσμούς εξακολουθούν να υπάρχουν, αλλά και το πώς οι θεσμοί μπορούν να αλλάξουν».
Η Ακαδημία διευκρινίζει ότι το μοντέλο των βραβευθέντων για την εξήγηση των συνθηκών υπό τις οποίες διαμορφώνονται και αλλάζουν οι πολιτικοί θεσμοί έχει τρεις συνιστώσες. Το πρώτο είναι η σύγκρουση σχετικά με τον τρόπο κατανομής των πόρων και το ποιος κατέχει την εξουσία λήψης αποφάσεων σε μια κοινωνία (η ελίτ ή οι μάζες).
Το δεύτερο είναι ότι οι μάζες έχουν μερικές φορές την ευκαιρία να ασκήσουν εξουσία κινητοποιώντας και απειλώντας την κυρίαρχη ελίτ- η εξουσία σε μια κοινωνία είναι επομένως κάτι περισσότερο από την εξουσία λήψης αποφάσεων. Και, το τρίτο, είναι το πρόβλημα της δέσμευσης, το οποίο σημαίνει ότι η μόνη εναλλακτική λύση είναι να παραδώσει η ελίτ την εξουσία λήψης αποφάσεων στο λαό.
