Για την ελευθερία ο λόγος σήμερα μια που το επιβάλλει η εθνική επέτειος, αφού ο αγώνας στα ελληνοαλβανικά βουνά γι'' αυτήν έγινε, για την απαλλαγή από έναν εφιάλτη που επιθυμούσε τη διέλευση από τη χώρα μας. ?λευθερία ο αρχαιοελληνικός τύπος ή ?λευθερίη, ο ιωνικός, γιατί και οι αρχαίοι μας είχαν τις διαλέκτους τους. Με την ?λευθερία εννοούσαν, όπως και εμείς, την έξοδο από μια τυραννία, την αποτίναξη της δουλείας. Ταυτόχρονα την ίδια λέξη χρησιμοποιούσαν, για να περιγράψουν την υπέρμετρη ελευθερία, την αδυναμία ελέγχου των παθών, δηλαδή, την ακολασία.
Ο Σέξτος ο Εμπειρικός, που έζησε κάπου μεταξύ του 2ου και του 3ου αιώνα π. Χ., φιλόσοφος και γιατρός, στο κείμενό του «Πρ?ς Μαθηματικούς» αναφέρει ότι υπήρχε κάποιος χορός που ονομαζόταν ?λευθερία. Μήπως ίσως ο χορός αυτός δεν ήταν ιδιαίτερα σεμνός και περιείχε κάποιες ακρότητες και γι'' αυτό ονομάστηκε έτσι; Δεν μπορούμε να σας απαντήσουμε με απόλυτη βεβαιότητα.
Πολλές λέξεις και φράσεις της αρχαιότητας συνδέονται με το σημερινό λήμμα μας. Μερικές ενδιαφέρουσες είναι τ? ?λευθέρια ?ερά, μια γιορτή που γινόταν κάθε πέμπτο έτος στις Πλαταιές εις ανάμνηση της νίκης εναντίον των Περσών το 479 π. Χ. Στη Σάμο ?λευθέρια ονόμαζαν τις γιορτές προς τιμήν του Έρωτα, ενώ σε άλλες ελληνικές πόλεις – κράτη έτσι αποκαλούσαν τις θρησκευτικές εκδηλώσεις για την αποκατάστασης της δημοκρατίας, αφού είχε προηγηθεί κάποιο πραξικόπημα.
? ?λευθέριος ?νθρωπος ήταν αυτός που μιλούσε και έπραττε ελεύθερα, χωρίς να τον νοιάζει η γνώμη των άλλων, αλλά και ο γενναιόδωρος και ο ανοιχτοχέρης. Ο ?λευθέριος έδινε απλόχερα προς όλες τις κατευθύνσεις.
Μια ιδιαίτερη κατηγορία δίκης ήταν η ?λευθεροπρασίου δίκη, δικαστικός αγώνας για όποιον επιχειρούσε να πουλήσει άνθρωπο ελεύθερο ως δούλο. Να θυμηθούμε εδώ ότι οι δούλοι στην αρχαιότητα δε λογίζονταν ως άνθρωποι. Άνθρωποι ήταν μόνο οι ?λεύθεροι και στην αρχαία Αθήνα, ιδιαιτέρως, αυτοί μόνο είχαν πολιτικά δικαιώματα. Μετά την επικράτηση των Ρωμαίων το λεξιλόγιό μας εμπλουτίστηκε με τους ?πελεύθερους, τους δούλους που λόγω καλής συμπεριφοράς ή διαγωγής τούς είχε χαριστεί η ελευθερία τους.
Η θεά ?λευθώ ή Ε?λείθυια ελευθέρωνε τις γυναίκες από τους πόνους της γέννας, τους χάριζε τη λευτεριά. Ιερό της υπήρχε δίπλα από το σημερινό μητροπολιτικό ναό των Αθηνών, εκεί όπου σήμερα βρίσκεται ο ναός του Αγίου Ελευθερίου, που είναι ο ορθόδοξος άγιος προστάτης των επιτόκων.
Ελευθερία για μας είναι η απουσία εξαναγκασμού. Κάποτε κάποτε γίνεται ελευθεριότητα, ισοδύναμη με την ασυδοσία, την απουσία μέτρου. Η ελευθερία έχει βαθμούς και είδη, γίνεται θρησκευτική, πνευματική, ελευθερία της συνείδησης, ελευθερία γνώμης, συνδικαλιστική ελευθερία, πολιτική ελευθερία, ελευθερία μετακίνησης. Πριν μερικά χρόνια, είχαμε ελευθερία στην κίνηση κεφαλαίων. Τώρα αυτή η ελευθερία έχει αντικατασταθεί από τους λεγόμενους κεφαλαιακούς ελέγχους.
Για πολλούς είναι ακόμη ζητούμενο, για άλλους ιδεώδες. Για όλους μια δυναμική πορεία προς κάτι μεγάλο, ωραίο και υψηλό που το αποκτά κανείς μετά από θυσία και ηρωική προσπάθεια. Ιδανικό βγαλμένο από τα κόκκαλα των Ελλήνων τα ιερά, που πολλά παλληκάρια τα άφησαν, τον παγωμένο χειμώνα του σαράντα, εκεί πάνω στα βουνά της Πίνδου. Κι όσοι γύρισαν πίσω έβαλαν ένα λιθαράκι, για να απολαμβάνουμε ελευθέρως πολλά από αυτά που θεωρούμε δεδομένα.
Ο πάντα επίκαιρος εθνικός μας ποιητής, Σολωμός, τής αποδίδει τον χαιρετισμό του στον Ύμνο εις την Ελευθερίαν.: Χαίρε ω χαίρε ελευθεριά.
