Το έρμαιο δεν είναι επίθετο, αλλά ουσιαστικό ουδετέρου γένους. Προέρχεται από το ?ρμαιον, που με τη σειρά της έχει να κάνει με τον θεό Ερμή. Ο Ερμής ήταν αγγελιαφόρος των θεών, ψυχοπομπός, (μετέφερε τις ψυχές στον Άδη), θεός του εμπορίου, της κλεψιάς, αλλά και των τυχερών παιχνιδιών. Από αυτήν την τύχη που συνδεόταν με τον Ερμή προήλθε και το ?ρμαιον. Το ?ρμαιον, λοιπόν, από το ?ρμα?ον ήταν ένα απροσδόκητο εύρημα, ένα θεόσταλτο δώρο. Στη φράση του Πλάτωνος από τον Ε?θύδημο διαβάζουμε: τί με?ζον ?ρμαιον α?το? ?ν ε?ροιμι ?ν παντ? τ? βί? (295 a). (Ποιο μεγαλύτερο δώρο θα μπορούσα να βρω σε όλη μου την ζωή από αυτό;)
Σήμερα το έρμαιο χρησιμοποιείται μεταφορικά. Δεν σημα?νει ένα θεόσταλτο δώρο, αλλά τον άνθρωπο ή το αντικείμενο που δεν καθορίζει την πορεία που ακολουθεί. Είμαστε έρμαια των παθών μας, όταν παρασυρόμαστε από αυτά. Μπορεί να γίνουμε έρμαια των αντιλήψεών μας, θύματα, δηλαδή, των απόψεών μας. Το καράβι, έρμαιο των κυμάτων, ενδέχεται να χάσει τον προσανατολισμό του.
Όποιος τέλος είναι έρμαιο στα χέρια επιτηδείων, είναι υποχείριό τους, παιχνίδι, πιόνι τους.
