Η ζωή δεν έχει μόνο χαρές, έχει θλίψεις, συνθλίψεις και καταθλίψεις. Γι'' αυτό θα κάνουμε σήμερα λόγο για το συνθλίβω που το συναντάμε στον πανεπιστήμονα Σταγειρίτη Αριστοτέλη (384 π.Χ. - 322 π.Χ.) με τη σημασία του πιέζω μαζί με κάτι άλλo, συμπιέζω, κάνω κομμάτια, θρυμματίζω. Η αλήθεια είναι ότι ο δάσκαλος του Μ. Αλεξάνδρου το χρησιμοποιεί και στην παθητική διάθεση, με την έννοια του συμπιέζομαι.
Το ουσιαστικό που προκύπτει από το ρήμα μας, ? σύνθλιψις, εκτός από την κυριολεκτική συμπίεση περιγράφει και τη στενοχώρια. Αυτή τουλάχιστον τη σημασιολογική φόρτιση αποδίδει στο ουσιαστικό αυτό ο μοναχός του 8ου και 9ου αιώνα, Θεόδωρος Στουδίτης, άγιος της Ορθοδόξου Εκκλησίας, που, εκτός από υπέρμαχος των εικόνων, υπήρξε και πολυγραφότατος.
Προέρχεται από το ρήμα θλίβω και την πρόθεση σύν. Το θλίβω με τη σειρά του προκύπτει από τον συμφυρμό του θλάω – θλ? (= σπάω, εξ ου και η θλάση) και φλίβω (= πιέζω, σπάζω, από όπου έχουμε τη λέξη φλέβα). Συνεπώς, όταν συνθλίβω, σπάζω, πιέζω και συμπιέζω μαζί σε βαθμό απελπισίας. Με άλλα λόγια, τα κάνω κομμάτια.
Τι μπορούμε να συνθλίψουμε σήμερα; Οτιδήποτε είτε σπάζει είτε δε σπάζει, είτε είναι μαλακό και ζουμερό είτε όχι. Συνθλίβουμε ή πολτοποιούμε τα σταφύλια στο πατητήρι, τις ελιές στο ελαιοτριβείο, το σιτάρι στον αλευρόμυλο, τα πετρώματα με κρούση.
Όταν συνθλίβεται κάτι, τα αποτελέσματα είναι ολέθρια. Στις συγκρούσεις οχημάτων τα αυτοκίνητα και οι επιβάτες, εάν συνθλιβούν, μόνο μετά από ένα θαύμα μπορεί να σωθούν.
Η καθημερινότητα και οι μέριμνες, οι οικογενειακές δυσκολίες συνθλίβουν την ανεμελιά μας. Οι αβάσταχτοι φόροι συνθλίβουν τα όνειρά μας, η πραγματικότητα συνθλίβει την όποια ποιητική διάθεση. Οι καλές ομάδες συνθλίβουν τις αντίπαλές τους.
Αν βαρεθήκαμε το συνθλίβω, ας χρησιμοποιήσουμε το εκθλίβω, με παρόμοια σημασία, δηλαδή στύβω. Εκθλίβουμε τα φρούτα, για παράδειγμα, για να πάρουμε το ζουμί τους. Το εκθλίβω μάς φέρνει στο μυαλό την έκθλιψη των φωνηέντων, που την μαθαίνουμε, για να γράφουμε σωστά τα ελληνικά μας.
Το συνθλίβω με άλλη πρόθεση κάνει τη ζωή μας λίγο πιο μαύρη, την καταθλίβει.
Δεν είναι, όμως, όλα θλιβερά και μαύρα, υπάρχει άπλετο φως παντού, ως φυσικό αντικαταθλιπτικό, που μας βγάζει από την τεθλιμμένη θλιβερή πορεία.
