Η στιγμή που ο κανονισμός του Χρηματιστηρίου θα αναθεωρηθεί πλησιάζει και μεταξύ άλλων φαίνεται ότι θα υπάρξουν εξελίξεις στο θέμα της διασποράς των εισηγμένων εταιρειών. Μέχρι και σήμερα γνωρίζουμε τις προθέσεις του Χρηματιστηρίου για την τύχη των εισηγμένων εταιρειών με χαμηλή σχετικά διασπορά από διαρροές και δημοσιεύματα. Επί του παρόντος δεν υπάρχει κάτι επίσημο ωστόσο η περιρρέουσα ατμόσφαιρα θέλει τον πήχη της ελεύθερης διασποράς να μπαίνει στο 25% για όσες εταιρείες είναι κάτω από κεφαλαιοποίηση 200 εκατ. ευρώ και 15% για όσες είναι πάνω από αυτό το όριο.
Οι αγαθές προθέσεις είναι να αυξηθεί η διασπορά σε επίπεδα τέτοια που να δικαιολογεί η εταιρεία την παρουσία της σε μια οργανωμένη αγορά, να έχει δηλαδή δημόσιο χαρακτήρα. Μια τέτοια κίνηση ενδεχομένως να τονώσει την εμπορευσιμότητα και άρα την αποτελεσματικότητα της αγοράς και η παρουσία μιας εταιρείας στο ταμπλό να έχει ουσιώδες αντικείμενο.
Προκειμένου το Χρηματιστήριο να πιέσει τις διοικήσεις ή τους βασικούς μετόχους μέσα σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα, εξετάζεται να θέσει ως προϋπόθεση την υποχρεωτική επίτευξη των στόχων διασποράς για την παραμονή των εταιρειών στο ταμπλό.
Αυτό σημαίνει ότι αν μετά την περίοδο που θα δοθεί στις εισηγμένες για να «θεραπεύσουν» τα όρια της διασποράς δεν υπάρξει ικανοποιητική εξέλιξη, οι εταιρείες θα διαγράφονται. Μέχρι σήμερα, η διαγραφή μιας εταιρείας μπορεί να γίνει με δύο τρόπους: α) Αν τα οικονομικά δεδομένα της εταιρείας επιδεινωθούν σε κρίσιμο σημείο και κατά τη διάρκεια της παραμονής της σε αναστολή διαπραγμάτευσης δεν προκύψει κάποιο γεγονός που να επαναφέρει την εταιρεία σε βιώσιμο δρόμο και β) μετά από εξαγορά κατά την οποία κάποιος μέτοχος ή συνδυαστικά όμιλος μετόχων ξεπεράσει το 90%.
Σε αυτήν την περίπτωση, ο μικροεπενδυτής θα αποζημιωθεί για τις μετοχές του με τίμημα το οποίο προσδιορίζεται ίσο κατ’ ελάχιστο με αυτό το οποίο πληρώνει ο αγοραστής για να αποκτήσει μετοχές πάνω σε κάποια κρίσιμα ποσοστά. Η διαδικασία αυτή δεν είναι τέλεια, έχει ωστόσο ασφαλιστικές δικλίδες (αποτιμήσεις ανεξάρτητων οίκων, ενημερωτικό δελτίο) που εξασφαλίζουν πληροφόρηση και αποζημίωση για τον μικρομέτοχο.
Είναι επίσης και ένας λόγος για τον οποίο υπάρχει μια μικρή παρουσία θεσμικών κεφαλαίων σε εταιρείες με μικρή κεφαλαιοποίηση αλλά αξιόλογα μεγέθη που μπορεί σε βάθος χρόνος να αποτελέσουν στόχο εξαγοράς.
Αν τελικώς ο αναθεωρημένος κανονισμός περιλάβει μια τέτοια αλλαγή, αυτοί οι οποίοι θα κληθούν να πληρώσουν –για άλλη μια φορά– το μάρμαρο είναι οι μικροεπενδυτές. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις στη μικρή και μεσαία κεφαλαιοποίηση που οι βασικοί μέτοχοι αδιαφορούν επί μακρό χρονικό διάστημα, σχεδόν για δεκαετίες, για τη βελτίωση της διασποράς των εταιρειών τους. Είναι οι ίδιοι μέτοχοι που ασκούν διοίκηση, επομένως έχουν από πρώτο χέρι αντίληψη για το πόσο αξίζει πραγματικά η εταιρεία τους και φυσικά δεν αντιμετωπίζουν κανένα άγχος για το αν θα πάρουν μέρισμα αφού φροντίζουν να έχουν ικανοποιητικές απολαβές ως στελέχη και μέλη ΔΣ.
Η διαγραφή των εταιρειών χωρίς κόστος, χωρίς αποζημίωση για τον μέτοχο της μειοψηφίας, θα βάλει οριστικό τέλος στο όποιο επενδυτικό ενδιαφέρον μπορεί να έχουν αυτού του τύπου οι εταιρείες. Η ροή εξόδου θα διευκολυνθεί καθώς οι πρακτικές μείωσης της ελεύθερης διασποράς μπορούν άνετα να φέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα: Ποιος μέτοχος θα συμμετάσχει σε μια αύξηση κεφαλαίου με τιμή σημαντικά υψηλότερη από την τρέχουσα της αγοράς, ποιος μπορεί να εμποδίσει μια αγορά ιδίων μετοχών που αυξάνει παθητικά το ποσοστό των βασικών μετόχων και άρα μειώνει την ελεύθερη διασπορά;
Επίσης, μια εταιρεία που θα μπει σε μια λογική εξόδου εκμεταλλευόμενη το νέο καθεστώς δεν θα έχει κανένα απολύτως λόγο να πραγματοποιεί παρουσιάσεις, να δίνει μερίσματα και να παρουσιάζει αναπτυξιακά πλάνα. Ακόμα και εταιρείες που σήμερα έχουν κεφαλαιοποίηση πάνω από 200 εκατ. ευρώ με χαμηλότερη ωστόσο διασπορά από 25% μάλλον θα καλοέβλεπαν το ενδεχόμενο να βγουν ανέξοδα από το ΧΑ. Το μόνο που χρειάζεται είναι μερικά άσχημα τρίμηνα και ένα κακό προηγούμενο.
Θα πει κάποιος εύλογα: Αφού με το υφιστάμενο καθεστώς δεν πρόκειται να αλλάξει κάτι γιατί κάποιος να ασχοληθεί με αυτές τις εταιρείες ούτως ή άλλως; Η απάντηση είναι γιατί αυτή τη στιγμή υπάρχει μια έξοδος για τον επενδυτή. Υπάρχει επίσης και ένα κόστος παραμονής για όσες είναι εισηγμένες. Αυτό το κόστος παραμονής δεν είναι απαραίτητα χρηματικό αλλά σχετίζεται με διοικητικό χρόνο, επιτροπές, ΔΛΠ και ανάγκες πληροφόρησης.
Πιθανότατα, αυτό το κόστος παραμονής να είναι ακόμα μεγαλύτερο κίνητρο για να βγει μια εταιρεία από το ταμπλό ειδικά όταν πρόκειται για μια μικρή εταιρεία με περιορισμένους πόρους. Αν μη τι άλλο το κόστος παραμονής είναι το ελάχιστο που θα πρέπει να εισπράξει ο μέτοχος μειοψηφίας για να παραδώσει τις μετοχές του σε μια διαδικασία εξόδου από το ταμπλό.
Η τιμωρία της διαγραφής λόγω της διασποράς δεν τιμωρεί τις εταιρείες, τιμωρεί τους μικρομετόχους. Αυτούς που επί χρόνια μπορεί να μην έχουν πουλήσει αναμένοντας «κάτι» και οι οποίοι δεν έχουν επιλογή. Θα είναι ένα τεράστιο λάθος που θα τραυματίσει τον θεσμό του Χρηματιστηρίου και θα απομακρύνει τους ελάχιστους εναπομείναντες ερασιτέχνες της μετοχικής ιδέας. Ίσως οι καιροί να έχουν αλλάξει, να μην είναι πια της μόδας τα μικρά ή τα μεσαία χαρτιά της αγοράς. Ίσως να πρέπει να φτιάξουμε μια αγορά μόνο elite εταιρειών. Σαν την Αlapis και την Folli – Follie.
