Τις προκλήσεις της επόμενης μέρας, την επιρροή της πανδημίας και του ψηφιακού μετασχηματισμού, την θέση των ΣΔΙΤ αλλά και την ανάγκη συνεργασιών και συγκέντρωσης περιγράφει σε μια συνέντευξη εφ' όλης της ύλης ο Πρόεδρος της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος, κύριος Αλέξανδρος Σαρρηγεωργίου.
Συνέντευξη στην Αντιόπη Σχοινά
-Κύριε Σαρρηγεωργίου, ποιες είναι οι βασικές προκλήσεις που εκτιμάτε ότι θα αντιμετωπίσει ο ασφαλιστικός κλάδος την επόμενη διετία, με η χωρίς Πανδημία;
Ένα από τα κύρια θέματα που μας απασχολεί και θα συνεχίσει να μας απασχολεί –με ή χωρίς πανδημία όπως είπατε- είναι να διαδώσουμε ακόμα περισσότερο την αξία της ασφάλισης, να εξηγήσουμε με απλό και κατανοητό τρόπο το ασφαλιστικό προϊόν στους πολίτες και να μιλήσουμε στους νέους για τη χρησιμότητα της ασφάλισης στη γλώσσα τους. Αυτό σχετίζεται και με τον εκσυγχρονισμό και ψηφιακό μετασχηματισμό της ασφάλισης που αποτελεί επίσης μεγάλη πρόκληση. Η ασφάλιση – ένας παραδοσιακός και μάλλον συντηρητικός κλάδος- πρέπει να ολοκληρώσει με επιτυχία τη μετάβασή της στην εποχή του digital, του mobile κ.λπ. και να μπορεί να ανταποκριθεί στις σύγχρονες προσδοκίες του σύγχρονου καταναλωτή. Ζούμε στην εποχή του «τηλε» : τηλεργασία, τηλεκπαίδευση και πολλά άλλα και πρέπει να μπορούμε να λειτουργήσουμε έτσι.
Επιπλέον, τουλάχιστον στην Ελλάδα πρόκληση αποτελεί να βρει ο κλάδος την αναγνώριση που του αξίζει στην κοινωνία και την οικονομία αλλά και ως συνομιλητής της Πολιτείας σε μεγάλα θέματα όπως οι συντάξεις, η υγεία, οι φυσικές καταστροφές και οι επενδύσεις. Έχουμε κάνει τεράστια άλματα σε σχέση με το παρελθόν και έχουμε πολλά να προσφέρουμε, αλλά αυτό δεν είναι επαρκώς αντιληπτό.
Τέλος, η κλιματική αλλαγή -η μεγαλύτερη κατά τη γνώμη μου πρόκληση που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα- μας αγγίζει ιδιαίτερα και μας απασχολεί ο ρόλος μας ως ασφαλιστική αγορά στη διαχείριση της («πράσινες» επενδύσεις, αποζημιώσεις φυσικών καταστροφών, μέτρα πρόληψης).
-O ασφαλιστικός κλάδος έχει προτείνει τις ΣΔΙΤ ως λύση για τη χρηματοδότηση ζημιών από φυσικές καταστροφές, μία λύση που εφαρμόζουν οι περισσότερες ανεπτυγμένες αγορές του κόσμου. Το σχήμα θα συγχρηματοδοτείται από ένα φορέα κρατικό ή μη, ο οποίος θα μεγιστοποιεί την πρόσβαση σε ασφαλιστικές και αντασφαλιστικές αγορές και θα παρέχει πρόσθετο εγγυητικό μηχανισμό. Ποιες είναι οι κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση και ποια η θέση σας, ειδικά μετά τον Ιανό και τη Μήδεια;
Όπως προανέφερα η κλιματική αλλαγή είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα της ανθρωπότητας καθώς απειλεί τη βιωσιμότητα του πλανήτη. Σε όλον τον κόσμο βλέπουμε τις επιπτώσεις της υπό τη μορφή φυσικών καταστροφών και η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση. Υπάρχει σαφής αύξηση της συχνότητας και της σφοδρότητας των φυσικών καταστροφών τα τελευταία χρόνια. Και βέβαια μην ξεχνάμε ότι η Ελλάδα είναι μία από τις 6 πιο σεισμογενείς χώρες του κόσμου.
Συνολικά, από το 1993 έως τον Αύγουστο του 2020 ως ασφαλιστική αγορά έχουμε καταγράψει 36 περιστατικά ιδιαίτερης σφοδρότητας (σεισμούς, βροχοπτώσεις, δασικές πυρκαγιές κ.ά), χωρίς σε αυτά να συμπεριλαμβάνεται η «Μήδεια». Ως αποτέλεσμα δηλώθηκαν πάνω από 33.000 ζημιές στις ασφαλιστικές επιχειρήσεις με συνολικό ποσό απαίτησης που ξεπερνά τα €450 εκατ. Και όλα αυτά σε μία χώρα πρακτικά ανασφάλιστη. Όλοι οι ασφαλισμένοι μας αποζημιώθηκαν με ταχείς ρυθμούς για τις ζημιές που υπέστησαν.
Παρόλα αυτά μόνο το 16% των κατοικιών είναι ασφαλισμένες. Φαίνεται άρα πως δεν έχουμε συνειδητοποιήσει τη σοβαρότητα της κατάστασης. Το πρώτο βήμα είναι να δοθούν φορολογικά κίνητρα που θα διευκολύνουν και θα ενθαρρύνουν τους πολίτες να ασφαλίσουν τα σπίτια τους. Η Κυβέρνηση έχει δεσμευτεί σχετικά και αναμένουμε την υλοποίηση αυτής της δέσμευσης.
Από εκεί και πέρα σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες μέσω της συνεργασίας δημοσίου και ιδιωτικού τομέα θεσπίζονται σχήματα καθολικής κάλυψης έναντι των φυσικών καταστροφών με την εμπλοκή ασφαλιστών. Κι αυτό γιατί αντιλαμβάνονται πως μια ενδεχόμενη μεγάλη καταστροφή που θα έχει ως αποτέλεσμα πολλές ζημιές δεν θα μπορέσει να την αντιμετωπίσει ούτε το Κράτος ούτε οι πολίτες από μόνοι τους.
Η Ένωση Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος έχει διαμορφώσει συγκεκριμένες προτάσεις προς αυτή την κατεύθυνση ξεκινώντας από το σεισμό. Προχωρήσαμε σε μία ολοκληρωμένη μελέτη για την δημιουργία ενός εθνικού συστήματος καθολικής ασφάλισης των κατοικιών κατ’ αρχήν από σεισμό. Επιδιώκουμε το διάλογο με την Πολιτεία για αυτό το θέμα και ευελπιστούμε ότι η χώρα μας θα προχωρήσει σε ένα τέτοιο σχήμα σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα όπως έχουν κάνει πολλές άλλες χώρες οι οποίες πλήττονται από φυσικές καταστροφές.
-Η πανδημία άλλαξε την συμπεριφορά των Ελλήνων απέναντι στην ιδιωτική υγεία και ασφάλιση και κυρίως στο πρόβλημα που προήλθε από τη διακοπή εργασιών και τις αστικές ευθύνες λόγω αυτής;
Θεωρώ πως μία από τις μεγάλες αλλαγές που έφερε η πανδημία στη νοοτροπία μας είναι η συνειδητοποίηση ότι το απρόοπτο και ο κίνδυνος είναι μέσα στη ζωή μας. Η πανδημία μας ευαισθητοποίησε και μας έκανε να μην επαναπαυόμαστε αλλά να γνωρίζουμε ότι τα πράγματα μπορούν να ανατραπούν σε μία στιγμή.
Σε ό,τι αφορά στη στάση των πολιτών απέναντι στην ασφάλιση πιστεύω ότι πολίτες συνειδητοποιούν σταδιακά ότι χρειάζονται την ασφάλιση και αυτό φαίνεται και από την παραγωγή ασφαλίστρων. Η πορεία της ασφάλισης γενικά ακολουθεί την εξέλιξη του ΑΕΠ. Όμως, το 2020 εν μέσω υγειονομικής κρίσης και δύσκολης οικονομικής κατάστασης, ο κλάδος σημείωσε μείωση στην παραγωγή ασφαλίστρων 3,7% ποσοστό αρκετά μικρότερο από την εκτίμηση της ύφεσης που είναι στο 10%.
Ειδικά στην υγεία που αποτελεί την προτεραιότητα των πολιτών όταν επιλέγουν να ασφαλιστούν είχαμε αύξηση παραγωγής 9,7%. Στις αστικές ευθύνες επίσης αύξηση 6,7%.
Τώρα σε ό,τι αφορά τη διακοπή εργασιών στην Ελλάδα είμαστε πρακτικά ανασφάλιστοι για διακοπή εργασιών αλλά μετά την πανδημία φαίνεται πως έχει αρχίσει να υπάρχει ενδιαφέρον. Η κάλυψη της διακοπής εργασιών σε περίπτωση πανδημίας είναι ένα πολύ μεγάλο ζήτημα που απασχολεί έντονα την Ευρώπη. Είναι ένα δύσκολο και πολύπλοκο εγχείρημα, που απαιτεί τη συμβολή τόσο του Κράτους, όσο και του ιδιωτικού τομέα καθώς τα μεγέθη των επιπτώσεων είναι τεράστια. Επιπλέον, γίνονται συζητήσεις για την αύξηση της ασφαλισιμότητας της διακοπής εργασιών σε περίπτωση μελλοντικής πανδημίας με διάφορα μέτρα πρόληψης, δημιουργία κεφαλαίων κ.ά.
-Πόσο αλλάζει η ψηφιακή επανάσταση τον παγκόσμιο ασφαλιστικό κλάδο και ποια η επιρροή στην χώρα μας;
Η τεχνολογία οδηγεί τις εξελίξεις σε πάρα πολλούς κλάδους και η ασφάλιση δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση. Βρισκόμαστε στο μέσο της 4ης βιομηχανικής επανάστασης όπου οι άνθρωποι πλέον διασυνδέονται μέσω έξυπνων τεχνολογιών.
Οι σύγχρονοι καταναλωτές αναζητούν εξατομικευμένες υπηρεσίες και καινοτόμα ασφαλιστικά προϊόντα, προσαρμοσμένα στις ανάγκες τους. Έτσι ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν αποτελεί πλέον απλή επιλογή, αλλά αναγκαία προϋπόθεση για τον κλάδο, για τη βελτιστοποίηση του κόστους και τις επενδύσεις σε σύγχρονες και καινοτόμες ιδέες, την προσέγγιση και εξυπηρέτηση των πελατών και πολλά άλλα.
Ο ανταγωνισμός οξύνεται καθώς κολοσσοί τεχνολογίας εισέρχονται στον κλάδο. Η ψηφιοποίηση αυξάνει την ταχύτητα και την αποτελεσματικότητα αλλά δημιουργεί έντονες πιέσεις στις επιχειρήσεις που δεν ακολουθούν. Επιπλέον, απαιτεί σημαντικές επενδύσεις, στρατηγική κατεύθυνση και εξειδικευμένες θέσεις εργασίας στην επιχείρηση.
Ήδη, οι επιχειρήσεις της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς, έχουν ψηφιοποιήσει πολλές από τις λειτουργίες τους και αξιοποιούν με επιτυχία τις σημαντικές δυνατότητες που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες, μια διαδικασία που επιταχύνθηκε υπό την πίεση της πανδημίας. Έχουμε, όμως, αρκετό δρόμο μπροστά μας.
- Θεωρείται ότι υπάρχει τάση συγκέντρωσης του κλάδου και αν ναι ποιοι παράγοντες ωθούν προς αυτή την κατεύθυνση;
Οι συνθήκες στην οικονομία και οι απαιτήσεις στον ασφαλιστικό κλάδο σίγουρα οδηγούν τις εξελίξεις. Θεωρώ ότι υπάρχει τάση συγκέντρωσης, η οποία είναι εμφανής αν δει κανείς τον αριθμό των ασφαλιστικών εταιριών που λειτουργούν στην Ελλάδα ο οποίος διαχρονικά βαίνει μειούμενος. Ενδεικτικά αναφέρω ότι το 2012 η ΕΑΕΕ είχε 62 ασφαλιστικές εταιρίες ενώ σήμερα 47.
Για να μπορεί μία ασφαλιστική εταιρία να επιβιώσει, ειδικά στην ελληνική αγορά που είναι μία μικρή αγορά σε όρους ανάπτυξης, πρέπει να υπάρχει αυτό που λέμε κρίσιμη μάζα ασφαλίστρων.
Επιπλέον οι απαιτήσεις που επιφέρει το θεσμικό πλαίσιο του κλάδου, το Solvency II είναι μεγάλες σε κεφάλαια, τεχνογνωσία που σημαίνει εξειδικευμένες θέσεις εργασίας και στελέχη με υψηλά προσόντα. Όλα αυτά σημαίνουν κόστος.
Τα παραπάνω σε συνδυασμό με τη δύσκολη οικονομική κατάσταση, τον έντονο ανταγωνισμό και τις χαμηλές αποδόσεις επενδύσεων δημιουργούν ένα δύσκολο περιβάλλον που ευνοεί τάσεις συγχωνεύσεων, εξαγορών κ.λπ. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι μικρότερες, εξειδικευμένες ασφαλιστικές εταιρίες δεν μπορούν να διατηρήσουν τη θέση τους στην ελληνική αγορά.
-Οι ασφαλιστικές εταιρείες αποτελούν τον μεγαλύτερο θεσμικό επενδυτή στην Ελλάδα. Πως μπορεί αυτό να αξιοποιηθεί;
Πράγματι ο ασφαλιστικός κλάδος είναι ο μεγαλύτερος θεσμικός επενδυτής και μάλιστα μακροπρόθεσμος και λειτουργεί διεθνώς ως ατμομηχανή της οικονομίας. Οι ασφαλιστικές εταιρίες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα διατηρούν €17 δισ. επενδύσεις. Και βέβαια το ποσό αυτό θα μπορούσε να πολλαπλασιαστεί αν η ελληνική ασφαλιστική αγορά αναπτυσσόταν και προσέγγιζε τον ευρωπαϊκό μέσο όρο : τα €17 δισ. θα γινόντουσαν €107 δισ!
Οι επενδύσεις της ασφαλιστικής αγοράς υπόκεινται στο ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο «Solvency II» υπό την εποπτεία της Ευρωπαϊκής αρχής EIOPA και τοπικά της Τράπεζας της Ελλάδος.
Μέρος των κεφαλαίων αυτών μπορεί να κατευθυνθεί σε μακροχρόνιες επενδύσεις που ενδιαφέρουν την Κυβέρνηση, όπως «πράσινες» επενδύσεις και επενδύσεις σε υποδομές και μεγάλα έργα. Έργα δηλαδή που θα μπορούσαν να βοηθήσουν την πολυπόθητη ανάπτυξη της οικονομίας και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Όμως για να γίνει αυτό θα πρέπει να υπάρχει στενή συνεργασία με την Πολιτεία για να βρούμε τους κατάλληλους τρόπους, πάντα με βάση όσα επιτρέπονται από το αυστηρό θεσμικό πλαίσιο του κλάδου. Ως Ένωση Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος έχουμε απευθύνει σχετική πρόσκληση στην Κυβέρνηση για διάλογο και αναμένουμε να κληθούμε για συζήτηση.
-Πώς αντιμετωπίζει ο κλάδος το θέμα με τα μηδενικά επιτόκια και πως αυτά διαμορφώνουν την πορεία του;
Τα χαμηλά επιτόκια (ενίοτε μηδενικά ή και αρνητικά) είναι μία πραγματικότητα στην οποία οφείλουμε να προσαρμοζόμαστε. Οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις εκ του ρόλου τους (αποζημίωση των ασφαλισμένων σε μελλοντικό χρόνο) αναλαμβάνουν μακροχρόνιες δεσμεύσεις έναντι ασφαλίστρων και υποχρεούνται από την νομοθεσία να επενδύουν σημαντικά ποσά ώστε να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Το ύψος των επενδυμένων κεφαλαίων των ασφαλιστικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα έχουν τοποθετηθεί σε καταθέσεις και τίτλους τόσο βραχυχρόνιας όσο και μακροχρόνιας διάρκειας.
Σε περίοδο χαμηλών επιτοκίων οφείλουμε να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στον υπολογισμό των ασφαλίστρων καθώς δεν προσδοκούμε κέρδη από τις επενδύσεις.
Επιπλέον στον κλάδο Ζωής δεν μπορούμε να δώσουμε εγγυημένες αποδόσεις και άρα προωθούμε τα unit linked προϊόντα.
Και τέλος, η δραστική μείωση των επιτοκίων εκμηδενίζει τις αποδόσεις των επενδυτικών χαρτοφυλακίων, άρα αυξάνει τις κεφαλαιακές απαιτήσεις για τις ασφαλιστικές εταιρίες ώστε να παραμείνουν φερέγγυες.
