Πριν εκατό χρόνια και κάποιες μέρες ολοκληρώθηκε, με την υπογραφή της, η Συνθήκη της Λωζάνης. Το πολύ σημαντικό, για την Ελλάδα του τότε και του σήμερα, ανθρωπιστικό ζήτημα, είχε τελειώσει πιο πριν, τον Ιανουάριο του 1923 με τη σύμβαση για την ανταλλαγή των ελληνικών και τουρκικών πληθυσμών.
Τα υπόλοιπα, πολύ σημαντικά για τις μεγάλες δυνάμεις, τότε και μέχρι πρόσφατα, λύθηκαν όπως λύθηκαν, υπό το βάρος του διπλού πέλεκυ, δηλαδή του Οθωμανικού Χρέους και των προνομίων των μεγάλων εταιρειών εκμετάλλευσης πόρων και εμπορίου. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος διαπραγματεύτηκε το αδιανόητο, σε συνθήκες γεωστρατηγικής ήττας και, ιδίως, χωρίς να διαθέτει εν Αθήναις κυβερνητικό έρεισμα πλειοψηφίας ή, όπως ενίοτε συνέβαινε, κινηματικής εξουσίας.
Τα κατάφερε περίφημα ειδικά αν πάρουμε τοις μετρητοίς τις επιφυλάξεις του: «Έκρινα ότι επεβάλλετο ν' αποδεχθώ την επιβληθείσαν μοι υπηρεσίας, δια να ειμπορέσω να είπω και προς την Επανάστασιν και προς τον ελληνικό λαός ότι η Ανατολική Θράκη εχάθη ήδη και δεν υπολείπεται παρά να ίδωμεν τι ειμπορεί ακόμη να σωθή, δια να μη φθάσωμεν εις πληρεστέραν ακόμη καταστροφής».
«Επανάστασις» τότε ήταν το κίνημα Πάγκαλου και λοιπών στρατιωτικών, που παρά τα μαξιμαλιστικά (και ακραία όπως έδειξε η εκτέλεση των 6...) κηρύγματά τους, εμμέσως βοήθησαν την ελληνική αντιπροσωπεία. Η Στρατιά του Έβρου αποδείχθηκε ότι δεν ήταν «το πιο φθηνό όπλο», όπως πίστευε Βρετανός επιτετραμένος στην Αθήνα της εποχής. Για τον απλό λόγο ότι η Ελλάδα είχε πάρει θέση, με όση σαφήνεια επέτρεπε η πάντοτε ανακατεμένη «βαλκανική σαλάτα», με τη Δύση και χωρίς την Ανατολή.
Τα πολλά χρόνια μετά τον Εμφύλιο και μέχρι να πέσει η τελευταία στρατιωτική δικτατορία υπήρξαν συμπολίτες που άκουγαν τις ελληνικές εκπομπές του ραδιοφώνου των Τιράνων. Όχι τόσο για ιδεολογικούς λόγους, αν και έχω συναντήσει πολλούς που θαύμασαν την αυτονομία του τυραννικού Εμβέρ Χότζα. Κυρίως επειδή έπιανε καλύτερα ο σταθμός στα βραχέα κύματα, μάλλον γιατί η Χούντα δεν φρόντιζε επιμελώς την παρεμβολή παρασίτων όπως έκανε με τη Ντόϋτσε Βέλε, όπου δούλεψε και διακρίθηκε ο πατέρας του Δημάρχου Αθηναίων για να μη ξεχνιόμαστε.
Επιπλέον όλο και κάποια είδηση που δεν βόλευε ούτε τους «αμερικανόδουλους δεξιούς», ούτε τους ρωσόφιλους κρυπτοκομμουνιστές, αφού ο τότε Αλβανός δικτάτορας είχε προστάτη το …Πεκίνο του Μάο, κατόρθωναν να αλιεύσουν οι «ακροατές»για να τη μεταφέρουν εις το ούς μη πονηρευμένων αντιφρονούντων για το πως παίζεται το διεθνές παίγνιο από τους μεγάλους (και άδικους...) της Υφηλίου.
Δεν ξέρω πόσα απ' αυτά γνωρίζει ο Έντι Ράμα. Σίγουρα όμως δεν τον απασχολούν διόλου αφού, όπως όλα δείχνουν, το μόνο που μετρά για το καθεστώς των Τιράνων είναι το χρώμα του χρήματος. Όπως σε κάθε τυραννικό καθεστώς έτσι και στη σημερινή Αλβανία, ιδίως στο βορειοηπειρωτικό τμήμα της, δεν υπάρχει ασφάλεια ιδιοκτησίας και συναλλαγών. Ας μη ξεχνούμε τη δύναμη της αλβανικής μαφίας που ξεπέρασε πολύ γρήγορα τόσες άλλες μαφίες που ξεχύθηκαν σε Ευρώπη και Αμερική με την πτώση της ψυχροπολεμικής διαίρεσής της.
Είναι αναμενόμενο ότι καμία ασφάλεια δικαίου δεν μπορεί να υπάρχει και με τις δικαστικές διεργασίες που δείχνουν να εμπιστεύονται Αμερικανοί του νέου κατεστημένου που προσβλέπει στην επιβολή neoprogressive αρχών σε αμαρτωλές χώρες δορυφόρους.
Κατανοητή η επιμονή κάποιων αμερικανικών κύκλων του δημοκρατικού κατεστημένου όταν πρόκειται για την πάταξη του ναρκεμπορίου και της διαφθοράς. Όμως και χωρίς να αναγνωρίζω στον κ. Μπελέρη κάτι περισσότερο από την κατά πλειοψηφία δημοκρατική εκλογή του, δεν μπορώ παρά να επιμείνω προς Αμερικανούς και Ευρωπαίους φίλους πως πρέπει να εμπιστευθούμε και το δικαίωμα του εκλέγειν και τα συμβόλαια ιδιοκτησίας μιας υπερήφανης εθνικής μειοψηφίας. Ειδικά όταν είναι κατατρεγμένη όσο λίγες στη μεγάλη ενότητα των Ευρωπαίων κι ας βρισκόταν τόσο κοντά στο μητρικό Έθνος.
Αυτήν την εικόνα έχασε ο άπειρος ελαιοχρωματιστής - ζωγράφος Ράμα.
Αυτήν του θύμισε, ευγενικά, προετοιμασμένα, σιδερένια ο Κυριάκος Μητσοτάκης με τη Συνάντηση Κορυφής των Αθηνών της 21ης Αυγούστου. Το θέμα δεν είναι, μόνον, ότι η Ευρώπη για την Αλβανία, περνά από το Μαξίμου. Είναι ότι ο σημερινός ένοικος του Μεγάρου δεν είναι καθόλου πρόθυμος να τα βρει μαζί του, όπως τα βρήκε το δίδυμο Τσίπρα-Κοτζιά σε κάποια όχθη της όμορφης τριχοτομημένης λίμνης, ακολουθώντας τις υποδείξεις - παρακλήσεις της φράου Μέρκελ.
Η Αθήνα χτίζει πλέον ένα κέντρο ειρήνης, ανοιχτής στις προκλήσεις και στις ευκαιρίες. Ένα ευρωπαϊκό κέντρο διαβουλεύσεων, που, εφόσον επιτύχει και ολοκληρωθεί, θα δείξει ότι, επιτέλους, σε αυτό το σημείο μεταξύ των δύο Ηπείρων μπορούμε να προχωρήσουμε πέραν της ισορροπίας που συμφωνήθηκε στη Λωζάνη.
