Οχι άλλο «κλιματική αλλαγή»

Θα ζήσουμε με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Ζούμε ήδη, εδώ και αρκετά χρόνια. Το κακό έχει ήδη συμβεί. Σταδιακά, εδώ και πολλά χρόνια. Λιγότερα, δυστυχώς, από εκείνα που θα χρειαστούν για να αντιμετωπίσουμε, αν και όπως τα καταφέρουμε, τα δευτερογενή αίτια των πολλαπλών περιβαλλοντικών καταστροφών. Μικρότερων και μεγαλύτερων.

Δεν νομίζω ότι υπάρχει λογικός άνθρωπος (ακόμη και μεταξύ όσων ασχολούμαστε με τα πολιτικά...) που θα τολμούσε να αρνηθεί τις παραπάνω αλήθειες. Επομένως, η επίκληση των αλλαγών που υφίσταται το παγκόσμιο και, ιδίως, το δικό μας κλίμα δεν συμφέρει ούτε τη συμπολίτευση, ούτε τις αντιπολιτεύσεις. Για τις δεύτερες δεν έχω τίποτε να προσθέσω (πλην ίσως απρεπών εκφράσεων) σε όσα έξοχα έγραψε εδώ η συνάδελφος Κατερίνα Γαλανού στο χθεσινό της σημείωμα.

Θρηνούμε για τα αποκαΐδια και τις λάσπες. Διαμαρτυρόμαστε για την ποιότητα και τις ελλείψεις σε φρέσκο νερό. Μας ενοχλεί ο καύσωνας και ο παγετός. Σχολιάζουμε τη βρομιά στις θάλασσες που χάνουν τη ζωντάνια τους. Αλλά δεν υπάρχει ημιυπαίθριος χώρος καφενείου, ημερήσιου ή νυχτερινού, ούτε σπίτι ή γραφείο (δημόσιο και ιδιωτικό) που να μην κλιματίζεται. Πληθαίνουν οι βολικοί σκουπιδότοποι δίπλα σε μικρούς επαρχιακούς δρόμους. Συνεχίζουμε να διεκδικούμε την οικοδομική αρτιότητα τεσσάρων στρεμμάτων εκτός σχεδίου. Ξεσηκώνονται πάντοτε κάποιοι εναντίον έργων φιλικής ενέργειας. Αδιαφορούμε για τις σπατάλες φυσικών πόρων. Και πολλά ακόμη, συνηθισμένα πλέον, που όλα μαζί δείχνουν ότι ελάχιστα κατανοούμε πως οι κλιματικές αλλαγές προκύπτουν από τον συνδυασμό τέτοιων «λαϊκά κατοχυρωμένων» συνηθειών και πρακτικών.

Πώς μπορούν όμως να βοηθήσουν την κατάσταση οι κατακερματισμένες δημόσιες αρχές και στα τρία επίπεδα της κρατικής εξουσίας; Τι πρέπει να κάνει το υπουργείο Περιβάλλοντος, που δεν κάνει το Κλιματικής Αλλαγής, που δεν προλαμβάνει το Αγροτικής Ανάπτυξης, που δεν προωθεί το Ενέργειας και βεβαίως το Εσωτερικών; Το επιτελικό κράτος οφείλει να απαντήσει με σχέδιο ολιστικό, στην πρώτη ευκαιρία, όπως η αναμενόμενη συζήτηση των πολιτικών αρχηγών στη Βουλή. Απάντηση ρεαλιστική, πειστική, εφαρμόσιμη και καταμετρημένη ως προς τους πόρους που απαιτούνται.

Το σίγουρο είναι ότι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής περνά από ένα κάποιο αυταρχικό μοντέλο προφύλαξης, πρόληψης και καταστολής. Κάνουμε λάθος αν νομίζουμε ότι μπορούμε να συνεχίσουμε τις ζωές μας δίχως να στερηθούμε κάποιους βαθμούς ελευθεριών. Ιδίως μάλιστα το ανεπίτρεπτο laisser aller-laisser faire το οποίο, αν και αποτελεί σύνθημα του πιο ακραίου οικονομικού φιλελευθερισμού, στην Ελλάδα εφαρμόζεται από τον άκρατο κρατισμό.

Η πρώτη, αναπόφευκτη αλλά δίκαιη, στέρηση «ελευθερίας», αφορά τους παραβάτες. Πολίτες, εταιρείες, δήμοι πρέπει να τιμωρούνται με αυτόφωρες διαδικασίες και χωρίς ανασταλτική περίοδο «χάριτος». Η δεύτερη, επιβεβλημένη απομείωση «ελευθερίας», είναι η ευνοϊκή αντιμετώπιση, κατά προτεραιότητα και με ανοχή παρεκκλίσεων, όσων έργων και επενδύσεων ενισχύουν τις άμυνές μας απέναντι στην καλπάζουσα κλιματική αλλαγή.

Συμφωνούν άραγε όσοι επικαλούνται με αφόρητη ευκολία την κλιματική αλλαγή; Θα συντονιστούν όσοι απλώς στέλνουν το μπαλάκι στις πάγιες κυβερνητικές αδυναμίες; Αμφίβολο. Να σας δώσω ένα παράδειγμα. Πόσο εύκολο είναι να ξεχωρίσουμε τα μεγάλα και αξιόλογα δάση και να τα οργανώσουμε προς εκμετάλλευση; Εκμετάλλευση σημαίνει να εφαρμόσουμε τις αυστηρότερες προδιαγραφές προφύλαξης και προστασίας, πριν, στη διάρκεια και μετά τις αναπόφευκτες καταστροφές. Σημαίνει επίσης ότι τα δάση αυτά θα τα ξεχωρίσουμε από τα δασωμένα εδάφη, γενικώς. Σημαίνει ότι γύρω τους και εντός τους δεν θα υπάρχουν οι συνήθεις δραστηριότητες.
 
Σημαίνει επίσης ότι δεν θα βρίσκονται σε επαφή με τον κίνδυνο πυρκαγιάς που συνοδεύει τις κατοικίες, τις υπέργειες γραμμές ηλεκτρισμού και τα συναφή. Σημαίνει δηλαδή ανατροπές που δύσκολα μπορούν να εφαρμοστούν σε μια χώρα οικοδομικών συνεταιρισμών, αυθαιρέτων και, το χειρότερο, ατιμώρητων παράνομων ενεργειών. Δύσκολο να αποφύγουμε τον απαισιόδοξο τόνο όταν κάθε μέρα έχουμε μια εκατοντάδα πυρκαγιών.