Το μεγάλο ερώτημα των ημερών είναι σε ποιο σημείο ακριβώς βρισκόμαστε στον παγκόσμιο αγώνα για εμβολιασμούς; Παγκοσμίως, 5 εκατομμύρια νέα κρούσματα καταγράφονται κάθε εβδομάδα. Δυο νέες μεταλλάξεις του ιού, μια που πρωτοπαρατηρήθηκε στη Βρετανία και είναι πιο μεταδοτική και μια στην Νότια Αφρική που είναι πιο θανατηφόρα όπως λένε οι επιστήμονες, κάνουν ακόμα πιο επιτακτική την ανάγκη για εντατικοποίηση των εμβολιασμών.
Όσο γρηγορότερα εμβολιαστεί ο κόσμος, τόσο λιγότεροι θα πεθάνουν. Προς το παρόν, όμως, το σύνολο των δόσεων εμβολίων διεθνώς παραμένει κάτω από τα 50 εκατομμύρια.
- Μόνο πέντε χώρες έχουν εμβολιάσει πάνω από το 5% του πληθυσμού τους.
- Ειδικά στην Ευρώπη, οι εμβολιασμοί προχωρούν ιδιαίτερα αργά. Μέχρι στιγμής η ΕΕ έχει εμβολιάσει το 1,4% του πληθυσμού της.
- Η Ευρώπη έχει μείνει πίσω από το Ισραήλ, που έχει εμβολιάσει το 1/3ο του πληθυσμού του, από την Βρετανία που είναι στο 7% και από την Αμερική, με 5%.
Αυτό που μετράει περισσότερο είναι η απρόσκοπτη προμήθεια των εμβολίων. Η καθυστέρηση της αποστολής των εμβολίων της Pfizer έχει εξοργίσει την ΕΕ, που είχε θέσει στόχο να έχει εμβολιάσει το 70% του ενήλικου πληθυσμού της μέχρι το καλοκαίρι. Αναμένεται, πάντως, ότι θα γίνουν διαθέσιμες περισσότερες δόσεις, μόλις αυξηθεί παραγωγή τους και εγκριθούν και νέα εμβόλια.
Εκτός από το Pfizer-BioNTech, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει συνάψει συμφωνίες με πέντε άλλες φαρμακευτικές εταιρείες για την αγορά εκατοντάδων εκατομμυρίων εμβολίων, όταν αυτά περάσουν τις κλινικές δοκιμές. Συγκεκριμένα, περιμένουμε:
- 400 εκατ. δόσεις AstraZeneca
- 300 εκατ. δόσεις Sanofi-GSK
- 400 εκατ. δόσεις Johnson & Johnson
- 405 εκατ. δόσεις CureVac
- 160 εκατ. δόσεις Moderna
Εκτός των παραπάνω, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ολοκλήρωσε τις αρχικές συνομιλίες και με τη Novavax, για (έως και) 200 εκατομμύρια δόσεις.
Το κακό είναι ότι αυτή τη στιγμή οι χώρες περιμένουν τις προμήθειες και θα χρειαστούν μήνες μέχρι οι περισσότερες καταφέρουν να δημιουργήσουν το μίνιμουμ της συλλογικής ανοσίας ώστε να μειωθεί σημαντικά η εξάπλωση του ιού.
Το μεσοδιάστημα εξελίσσεται σε μαραθώνιο αντοχής. Όσο περιμένουμε τις δόσεις, το βασικό εργαλείο που έχουν τα κράτη για να κρατήσουν σε ελεγχόμενα επίπεδα την πανδημία, παραμένουν οι μάσκες και η διαχείριση των lockdowns. Μελέτες από την Βρετανία, που έχει προχωρήσει περισσότερο με το πρόγραμμα εμβολιασμού της δείχνουν ότι τα οφέλη του εμβολιασμού θα χρειαστούν χρόνο για να αποσυμφορήσουν τους θαλάμους εντατικής θεραπείας.
Όταν οι θάλαμοι εντατικής θεραπείας είναι γεμάτοι, η θνησιμότητα είναι κατά 1/4ο υψηλότερη από το αναμενόμενο. Εάν οι νέες, εξαιρετικά μολυσματικές μεταλλάξεις του ιού εξαπλωθούν, τα μέτρα ίσως χρειαστεί ακόμη και να ενισχυθούν, όπως έκανε η Γερμανία αυτή την εβδομάδα.
Επειδή, όμως, τα lockdowns επιφέρουν μεγάλο οικονομικό κόστος, θα ενταθεί και η πίεση ώστε όσοι έχουν εμβολιαστεί να μπορούν να κινούνται ελεύθερα, ακόμα κι αν στην αρχή θα είναι πολύ λίγοι για να κάνουν μεγάλη διαφορά στις οικονομίες. Αν οι κυβερνήσεις αγνοήσουν τις εκκλήσεις για τα πιστοποιητικά εμβολίων, οι εμβολιασμένοι πιθανώς θα αλλάξουν τις συμπεριφορές τους έτσι κι αλλιώς, κυκλοφορώντας ελεύθερα από μόνοι τους.
Οι απαντήσεις από Ισραήλ
Ένα καίριο ερώτημα είναι το πόσο γρήγορα μπορούν να κάνουν τη διαφορά οι εμβολιασμοί. Οι πρώτες απαντήσεις έρχονται από τις χώρες όπου ο εμβολιασμός έχει προχωρήσει σχετικά με τις άλλες, όπως το Ισραήλ.
Το Ινστιτούτο Weizmann εκτιμά ότι οι θάνατοι από covid-19 στο Ισραήλ θα αρχίσουν να μειώνονται στις αρχές Μαρτίου, αν βέβαια ο ρυθμός των εμβολιασμών συνεχίσει ως έχει κι εφόσον το 80% των ενηλίκων έχει εμβολιαστεί και με την δεύτερη δόση ως τα τέλη Φεβρουαρίου. Το υπόλοιπο 20% είναι άνθρωποι που δεν μπορούν να εμβολιαστούν για ιατρικούς λόγους ή αρνητές.
Ακόμα και έτσι, ανησυχία για τυχόν μελλοντικά ξεσπάσματα του ιού προκαλεί το γεγονός ότι τα παιδιά δεν μπορούν ακόμα να εμβολιαστούν. Τα παιδιά σπανίως ασθενούν βαριά αν μολυνθούν, αλλά συνεχίζουν να μεταδίδουν τον ιό σε άλλους. Και ένα εμβόλιο για τα παιδιά εκτιμάται ότι δεν θα είναι διαθέσιμο πριν το 2022.
Στο «τάργκετ γκρουπ» του ιού 50άρηδες και 60άρηδες
Αυτή τη στιγμή, οι περισσότερες χώρες εμβολιάζουν πρώτα τους ηλικιωμένους. Επομένως, οι εισαγωγές στα νοσοκομεία και οι θάνατοι θα πρέπει να μειωθούν απότομα λίγες εβδομάδες αφότου η πλειοψηφία των ηλικιωμένων εμβολιαστεί.
Όμως στη Βρετανία, σύμφωνα με τον Economist, συμπέραναν ότι τα νοσοκομεία θα συνεχίσουν να βρίσκονται στα όριά τους μέχρις ότου εμβολιαστούν πολλοί από την ηλικία 50-60. Φαίνεται παράξενο, δεδομένης της υψηλής θνησιμότητας στους ηλικιωμένους. Αυτή τη στιγμή, όμως, στις εντατικές της Βρετανίας βρίσκονται τόσοι ασθενείς ηλικίας 20-49, όσοι και ηλικίας 70 και άνω. Αυτό σημαίνει ότι όπου ο εμβολιασμός προχωράει με αργό ρυθμό, ο αριθμός των θανάτων από covid-19 ανθρώπων 50-60 χρονών πιθανώς να αυξηθεί τους επόμενους μήνες, όσο και οι εντατικές θα γεμίζουν.
