Με αργό αλλά σταθερό βηματισμό αναμένεται να επανέρθει στην κανονικότητα το λιανεμπόριο καθώς τα μηνύματα από την πρώτη μέρα λειτουργίας μπορεί να είναι μικτά, ωστόσο, κοινό τόπο για όλους αποτελεί η διαπίστωση ότι «τούτη την ώρα, μέριμνα όλων πρέπει να είναι η διαχείρισης της υγειονομικής κρίσης».
Το άνοιγμα του λιανεμπορίου μπορεί να έγινε με ένα υβριδικό μοντέλο λειτουργίας το οποίο ενδεχομένως να δημιουργεί και την εικόνα ανομοιογένειας, ωστόσο όπως τονίζουν παράγοντες της αγοράς στο Liberal, αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την ολική επαναφορά όταν το επιτρέψει η επιδημιολογική εικόνα.
Η πρώτη μέρα λειτουργίας απέδειξε ότι κάθε φορά είναι διαφορετική όταν ανοίγουν τα καταστήματα στην εποχή της πανδημίας, καθώς δεν είχε καθόλου τα χαρακτηριστικά του ανοίγματος του Ιανουαρίου.
Μολαταύτα είναι σαφές ότι το άνοιγμα των καταστημάτων είναι μια διαρκώς εξελισσόμενη διαδικασία η πορεία της οποίας θα εξαρτηθεί από την εξέλιξη των εμβολιασμών αλλά και την υποχώρηση των επιδημιολογικών φαινομένων.
Άλλωστε το άνοιγμα της αγοράς και η επιστροφή στην κανονικότητα είναι στόχος για κάθε εμπλεκόμενο καθώς συνολικά ένας μήνας χωρίς λιανεμπόριο κοστίζει στο ελληνικό Δημόσιο περί τα 2 δισ. ευρώ, υπολογιζόμενο σε απώλεια εσόδων από φόρους αλλά και παροχή ενισχύσεων, ενώ οι θεσμικοί φορείς του εμπορίου εκτιμούν ότι οι απώλειες του κλάδου αγγίζουν για το 2020 τα 10 δισ. ευρώ, ποσό στο οποίο δεν έχει υπολογιστεί η απώλεια από τους πρώτους μήνες της φετινής χρονιάς.
Η εικόνα λοιπόν που παρουσίασε η αγορά υπό το βάρος των πιέσεων που έχει δημιουργήσει η πανδημία και το lockdown κρίνεται ικανοποιητική καθώς κίνηση υπήρχε όχι ωστόσο υπερβολική καθώς όπως αναφέρουν στελέχη της αγοράς, αφού μπορεί να υπάρχουν προσφορές αλλά δεν είναι εκπτωτική περίοδος, ενώ και οι καταναλωτές βρίσκονται απέναντι σε μια ιδιότυπη κατάσταση την οποία προσπαθούν όπως και καταστηματάρχες και εργαζόμενοι να αφομοιώσουν και να διαχειριστούν.
Επιπλέον, σε ό,τι αφορά την ένδυση και την υπόδηση το σκηνικό του καιρού λειτουργεί ανασταλτικά αφού ακόμη το κρύο δεν έχει υποχωρήσει και οι βιτρίνες είναι καλοκαιρινές.
Εξάλλου οι μεγάλες αλυσίδες λιανικής οι οποίες έχουν εδώ και καιρό αναπτύξει το ηλεκτρονικό εμπόριο έχουν ήδη δομημένο μοντέλο λειτουργίας και το άνοιγμα με τους καταναλωτές εντός των καταστημάτων δημιουργεί ώθηση στις πωλήσεις αν και υπάρχει ο περιορισμός των ατόμων.
Αρρυθμίες όπως ήταν αναμενόμενο υπήρξαν τόσο στις τρεις περιοχές που δεν άνοιξαν δηλαδή Θεσσαλονίκη, Αχαΐα και Κοζάνη όσο και στις υπόλοιπες με χαρακτηριστικό παράδειγμα την περίπτωση των Notos Com, Hondos Center, Sephora, Gallerie de Beaute κ.α. που προχώρησαν σε ελεγχόμενη εξυπηρέτηση πελατών μέσω ραντεβού, παρερμηνεύοντας όπως φάνηκε τις πρόνοιες της τελευταίας ΚΥΑ, που προβλέπει πως όσα καταστήματα λειτουργούν υπό ένα ΑΦΜ (ανεξαρτήτως εάν φιλοξενούν shop in a shop άλλων προμηθευτών) επιτρέπονταν να λειτουργήσουν ακόμη και στις «βαθιά κόκκινες» περιοχές, όπως η Αττική.
Ωστόσο διαφορετική άποψη είχε το ΥΠΑΝ σύμφωνα με το οποίο η λειτουργία επιχειρήσεων που ερμήνευσαν την ΚΥΑ κατά τον παραπάνω τρόπο δεν δύνανται να λειτουργούν, καθώς παρά του ότι λειτουργούν υπό ένα ΑΦΜ, εν τούτοις απασχολούν προσωπικό των προμηθευτών τους, και άρα εμπίπτουν στην κατηγορία των πολυκαταστημάτων, για τα οποία η λειτουργία δεν επιτρέπεται.
Άλλωστε οι περισσότερες επιχειρήσεις πολυκαταστημάτων παρέμειναν κλειστές, όπως και τα μεγάλα εμπορικά κέντρα της Αττικής, παρά την προετοιμασία τους, περιμένοντας την πιθανή επαναλειτουργία, έστω με click away, όπως επετράπη για τις μη βεβαρημένες επιδημιολογικά περιοχές της.
Τα εμπορικά κέντρα εντάχθηκαν την τελευταία στιγμή στην ΚΥΑ για το λιανεμπόριο, ωστόσο η λειτουργία τους αφορά αποκλειστικά τη μέθοδο του click away, δηλαδή τη συνεννοημένη παραλαβή εμπορευμάτων στους εξωτερικούς χώρους και όχι το click inside δηλαδή η περιήγηση εντός των καταστημάτων των εμπορικών κέντρων, τα οποία δύνανται βέβαια να εξυπηρετήσουν νέες παραγγελίες, σε εξωτερικούς χώρους.
Παράλληλα η ΚΥΑ ορίζει πως κάθε κατάστημα ανεξαρτήτως μεγέθους οφείλει να υποδέχεται μόνον 20 πελάτες, γεγονός που οδήγησε μεγάλες αλυσίδες με υπεραγορές να θέσουν τα μεγάλα καταστήματά τους σε λειτουργία μόνον με τη μέθοδο του click away, όπως έγινε στα ΙΚΕΑ, ενώ στα υπόλοιπα μικρότερα επιτρέπει και το click inside.
Αξίζει να σημειωθεί ότι την πρώτη μέρα λειτουργίας παρατηρήθηκε ικανοποιητική κίνηση στο νέο μοντέλο καταστημάτων της αλυσίδας που λειτουργεί στον Πειραιά και είναι μικρής έκτασης.
Η Jumbo, από την άλλη λειτούργησε με την υπηρεσία click inside, θέτοντας το ραντεβού αγορών αποκλειστικά μόνο για 1 άτομο, με την παραμονή του να μην ξεπερνά τα 30 λεπτά.
Εξάλλου όλα τα διαθέσιμα υβριδικά μοντέλα αγορών χρησιμοποίησαν οι μεγάλες αλυσίδες Κωτσόβολος, MediaMarkt, Πλαίσιο, Public, αλλά και οι μεγάλες αλυσίδες ένδυσης όπως Zara και H&M, με στόχο να εξυπηρετήσουν καλύτερα τους καταναλωτές.
Στην άλλη όχθη βρέθηκαν τα μικρά συνοικιακά και όχι μόνο καταστήματα τα οποία έχουν μικρότερο διαχειριστικό κόστος αλλά και τη δυνατότητα να εξυπηρετούν περισσότερους πελάτες ανά ημέρα έναντι των μεγάλων ανταγωνιστών.
