Η αντίστροφη μέτρηση για τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη το δεύτερο Σαββατοκύριακο του Σεπτεμβρίου έχει ξεκινήσει. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει να στείλει ένα σαφές μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση ότι η Ελλάδα επιστρέφει στην κανονικότητα και πως η οικονομία θα ακολουθήσει σταθερά ανοδική πορεία, παρά τις τρικλοποδιές και τα απρόοπτα (πανδημία).
Στην κυβέρνηση γνωρίζουν ότι η πανδημία έχει ημερομηνία λήξης και θέλουν πάση δυνάμει την ώρα που ο κορονοϊός θα έχει «ξεδοντιαστεί», η ελληνική οικονομία να είναι όρθια και οι πολίτες να έχουν υποστεί τις λιγότερες δυνατές συνέπειες από την κρίση που έφερε ο ιός. Ταυτόχρονα θέλει να αποδείξει εμπράκτως ότι η Πολιτεία είναι δίπλα στον πολίτη και δεν τον αφήνει στη μοίρα του όταν χρειάζεται βοήθεια.
Καθοριστικό ρόλο στο εύρος των παρεμβάσεων θα διαδραματίσουν δύο βασικές παράμετροι: Η μία έχει να κάνει με την ένταση που θα έχει η ύφεση φέτος και η άλλη με το πόσο αυξημένο θα είναι το κονδύλι για την Αμυνα. Σε ό,τι αφορά την ύφεση, οι πρώτες ενδείξεις δείχνουν ότι δεν θα υπάρχει μεγάλη απόκλιση για την πρόβλεψη της κυβέρνησης για μείωση του ΑΕΠ στο 8%, αλλά υπάρχουν ενδείξεις ότι η ανάπτυξη το 2021 δεν θα είναι τόσο υψηλή όσο αναμενόταν.
Οι ανακοινώσεις του πρωθυπουργού θα κινούνται σε δύο διαφορετικές κατευθύνσεις, οι οποίες ωστόσο θα έχουν τον ίδιο στόχο: Την τόνωση της οικονομίας, την παροχή ρευστότητας και βέβαια την προσέλκυση επενδύσεων. Η πρώτη θα έχει ως βασική επιδίωξη να στηρίξει όσους πλήττονται από την πανδημία (επιχειρήσεις και εργαζομένους) με τη χρήση εργαλείων που ήδη έχουν χρησιμοποιηθεί και αποδώσει (θα δοθεί παράταση δηλαδή), ενώ θα εμπλουτιστούν και με νέα.
Η δεύτερη, που είναι και η πιο δύσκολη, είναι οι φοροελαφρύνσεις που θα ισχύσουν από το 2021. Το μεγάλο πρόβλημα σε αυτό το θέμα είναι ότι οι δανειστές είναι εξαιρετικά διστακτικοί, αν όχι αρνητικοί, μέσα σε αυτή τη συγκυρία να υπάρξουν μόνιμου χαρακτήρα παρεμβάσεις προς την κατεύθυνση της μείωσης της φορολογίας που θα δημιουργεί «τρύπα» στα έσοδα, χωρίς αυτή να κλείνει με κάποιο άλλο μέτρο. Από την πλευρά της, η κυβέρνηση δύσκολα μπορεί να προχωρήσει στη μείωση π.χ. του ΕΝΦΙΑ κατά 8% το 2021 και το 2022 να προχωρήσει στην επαναφορά του μέτρου, δηλαδή να τον αυξήσει ισόποσα για να κλείσει το κενό που θα έχει δημιουργηθεί.
Αυτός είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, εμφανίζεται ιδιαίτερα επιφυλακτικός απέναντι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο και είναι προσεκτικός στις δηλώσεις του. Σύμφωνα με πληροφορίες, στην κυβέρνηση έχουν διάφορα σενάρια στο τραπέζι και ανάλογα με τις εξελίξεις θα κάνουν χρήση κάποιων εξ αυτών. Καθοριστικής σημασίας θα έχει και το προσεχές Eurogroup του Σεπτεμβρίου, στο οποίο και θα ληφθούν αποφάσεις για τις δημοσιονομικές υποχρεώσεις των χωρών-μελών της ευρωζώνης την περίοδο του κορωνοϊού.
Το Eurogroup θα πραγματοποιηθεί 10 και 11 Σεπτεμβρίου και εν συνεχεία θα γίνουν οι ανακοινώσεις από τον πρωθυπουργό. Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν πρόκειται να ισχύσει η υποχρέωση για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5%.
Όλα όμως θα εξαρτηθούν από τους δημοσιονομικούς κανόνες που θα ισχύσουν το 2021. Αν αυτοί συνεχίσουν να είναι χαλαροί, τότε έρχεται πιο κοντά η εφαρμογή των φοροελαφρύνσεων. Πηγές από το υπουργείο Οικονομικών αναφέρουν ότι με βάση τα σημερινά δεδομένα και τις συζητήσεις που έχουν πραγματοποιηθεί, είναι εξαιρετικά πιθανόν οι κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας να παραμείνουν σε αναστολή με κάποιους βέβαια περιορισμούς.
Το πρώτο πακέτο
Η πρώτη παρέμβαση θα ισχύσει άμεσα και θα έχει σχέση με την τόνωση της ρευστότητας στην πραγματική οικονομία, αλλά και την άμβλυνση των συνεπειών από την πανδημία στους κλάδους και τους εργαζομένους που επηρεάζονται άμεσα. Πολλά από τα μέτρα που θα ανακοινωθούν ήδη εφαρμόζονται και απλώς θα πάρουν παράταση.
Ας δούμε αναλυτικά ποιες είναι οι παρεμβάσεις που θα γίνουν φέτος.
1. Παράταση της χρονικής διάρκειας αναστολής των συμβάσεων εργασίας με ταυτόχρονη καταβολή του ειδικού μηνιαίου επιδόματος των 534 ευρώ σε εργαζομένους, αυτοαπασχολούμενους και επαγγελματίες. Το σενάριο προβλέπει ότι το μέτρο θα εφαρμοστεί και πέραν του Σεπτεμβρίου, πιθανότατα μέχρι το τέλος του 2020 και θα διευρυνθεί σε όλους τους πληττόμενους κλάδους.
Στο τραπέζι υπάρχει και πρόταση για προγράμματα επιδοτούμενης κατάρτισης, ειδικά για τους εποχικά εργαζομένους.
2. Παράταση έως το τέλος του έτους της επιδότησης μισθών και ασφαλιστικών εισφορών για την εκ περιτροπής εργασία και περαιτέρω απλοποίηση των διαδικασιών του προγράμματος Συν-Εργασία.
3. Πιθανότατα μέσα στον Σεπτέμβριο θα γίνει η εφάπαξ καταβολή των αναδρομικών στους συνταξιούχους. Μέσα στις επόμενες ημέρες αναμένεται να κατατεθεί η σχετική τροπολογία και θα είναι ανεξάρτητη από το αν μέχρι τότε έχει εκδοθεί η απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Εκτιμάται ότι θα πέσει ρευστότητα στην αγορά της τάξεως του 1,4 δισ. ευρώ, ενώ αν αφαιρεθούν φόροι και εισφορές η πραγματική επίδραση θα είναι της τάξεως του περίπου 1 δισ. ευρώ.
5. Αυξήσεις μέχρι και 280 ευρώ τον μήνα αναμένεται να λάβουν χιλιάδες συνταξιούχοι που λαμβάνουν προσωρινή σύνταξη. Σύμφωνα με ρύθμιση του υπουργείου Εργασίας, όσοι συνταξιούχοι έχουν υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης από την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου και μετά, ήτοι από τα μέσα Μαΐου 2016, και δεν έχουν ακόμη λάβει την οριστική τους σύνταξη θα δουν αυξημένο το ποσό της προσωρινής σύνταξης που λαμβάνουν και μάλιστα αναδρομικά. Βάσει του σχεδιασμού στο υπουργείο Εργασίας, οι πρώτες αυξήσεις θα δοθούν εντός του φθινοπώρου, πιθανότατα τον Οκτώβριο.
6. Εκτός από τον 3ο κύκλο της επιστρεπτέας προκαταβολής ύψους 1,2 δισ. που θα λαμβάνει υπόψη της τα έσοδα μέχρι και τον Ιούλιο, εκτιμάται ότι θα υπάρξει και 4ος κύκλος, που θα λαμβάνει υπόψη του τους τζίρους μέχρι και το τέλος Σεπτεμβρίου, συνολικού ύψους 500 εκατ., με διευρυμένα κριτήρια και στόχευση επιχειρήσεις και επαγγελματίες με δραματική πτώση του τζίρου.
7. Πιθανή μπορεί να θεωρηθεί και η ένταξη περισσότερων οφειλών σε εφορία και ασφαλιστικά ταμεία στην έκτακτη ρύθμιση των 12 ή 24 δόσεων με έναρξη της καταβολής τους από την 1η Ιανουαρίου του 2021. Η ρύθμιση, εάν τελικά υιοθετηθεί, θα αφορά και νέες υποχρεώσεις που δημιουργήθηκαν από το καλοκαίρι και μετά.
8. Υπάρχει σχέδιο για δεύτερο πρόγραμμα «Γέφυρα» για επιδότηση δόσεων, το οποίο θα αφορά όσους δέχθηκαν πλήγμα μέσα στο καλοκαίρι από τον κορωνοϊό. Να σημειωθεί ότι στόχος είναι οι επιδοτήσεις μέσω του προγράμματος να υπερβούν τα 500 εκατ. και η χρονική περίοδος επιδότησης να ανέλθει στους εννέα μήνες.
9. Παροχή φτηνού χρήματος για κεφάλαια κίνησης σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, μέσω των 3,5 δισ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
10. Εξετάζεται το ενδεχόμενο παράτασης του μέτρου επιβολής μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στο «τουριστικό πακέτο». Ο λόγος για τον μειωμένο ΦΠΑ (από το 24% στο 13%) που ισχύει για την περίοδο 1 Ιουνίου - 31 Οκτωβρίου 2020 στις μεταφορές, στα εισιτήρια των κινηματογράφων, στον καφέ και στα μη αλκοολούχα ποτά, αλλά και τη μείωση στο τουριστικό πακέτο από 80/20 (δηλαδή 80% με 13% και 20% με 24%) σε 90/10.
11 Θα μετατεθεί για την 1η Απριλίου του 2021 από την 1η Ιανουαρίου η πληρωμή της πρώτης δόσης των οφειλών σε εφορία και ασφαλιστικά ταμεία που δημιουργήθηκαν την περίοδο της εμφάνισης του κορονοϊού και τα οποία πάγωσαν έως τον Οκτώβριο.
12 Νέο μοντέλο για την παράταση των κουρεμένων ενοικίων, καθώς στο τέλος Αυγούστου λήγει το υποχρεωτικό κούρεμα κατά 40% των ενοικίων στους κλάδους εστίασης, τουρισμού, μεταφορών, πολιτισμού και αθλητισμού. Για κλάδους που στροβιλίζονται στη δίνη της κρίσης, όπως ο τουρισμός και η εστίαση, η παράταση της ρύθμισης θα είναι υποχρεωτική, ενώ για τους υπόλοιπους οικειοθελής μείωση έπειτα από συμφωνία ενοικιαστή και ιδιοκτήτη. Και για τις δύο περιπτώσεις θα υπάρξει συμψηφισμός μέρους των απωλειών με οφειλές στην εφορία.
Μειώσεις φόρων
Η πρόθεση της κυβέρνηση για μειώσεις φόρων είναι δεδομένη, ωστόσο υπό τις νέες συνθήκες η προοπτική αυτή θολώνει. Και ναι μεν στο υπουργείο Οικονομικών αναφέρουν ότι θέλουν να προχωρήσουν σε αυτή την κίνηση, εν τούτοις αυτό θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες, οι οποίοι είναι και αστάθμητοι. Το βασικό σενάριο της κυβέρνησης προβλέπει το εξής πακέτο μειώσεων στους φόρους:
1. Μείωση της εισφοράς αλληλεγγύης 30% ή εναλλακτικά την κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για όσους έχουν εισοδήματα έως 20.000 ευρώ από 12.000 που ισχύει σήμερα. Ταυτόχρονα θα περιορισθούν όλοι οι συντελεστές της κλίμακας κατά μία ποσοστιαία μονάδα. Το κόστος της μείωσης υπολογίζεται σε 330 εκατ. ευρώ.
2. Μείωση του τέλους επιτηδεύματος κατά 50%. Αυτό σημαίνει ότι το τέλος επιτηδεύματος από 650 ευρώ θα μειωθεί στα 325 ευρώ για τους ελεύθερους επαγγελματίες και στα 500 ευρώ για τις επιχειρήσεις. Το κόστος υπολογίζεται σε 250 εκατ. ευρώ.
3. Μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 8% μεσοσταθμικά, σε συνδυασμό με την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών. Η μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 8% δεν θα είναι οριζόντια, αλλά στοχευμένη και αυτό γιατί η εξίσωση των αντικειμενικών αξιών με τις εμπορικές, που θα πραγματοποιηθεί εντός του πρώτου εξαμήνου του 2021, οδηγεί αναγκαστικά σε άλλες λύσεις και όχι στην οριζόντια μείωση του ΕΝΦΙΑ. Θα προσμετρηθεί το πόσο θα αυξηθεί η αξία των ακινήτων σε ορισμένες περιοχές, αλλά και πόσο θα μειωθεί σε κάποιες άλλες. Δεν αποκλείεται η κυβέρνηση να προχωρήσει στη σταδιακή μείωση του συμπληρωματικού φόρου. Το κόστος υπολογίζεται περίπου στα 200 εκατ. ευρώ.
Μείωση εισφορών
Αντίθετα με τη μόνιμη μείωση των παραπάνω φόρων, καλές πιθανότητες δείχνει να έχει το σενάριο για τη γενναία μείωση των ασφαλιστικών εισφορών και αυτό διότι μπορεί να μπει στο αναπτυξιακό πακέτο με τη μείωση του μισθολογικού κόστους, στο πλαίσιο προσέλκυσης επενδύσεων. Επιδίωξη είναι η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά δύο επιπλέον μονάδες. Ήδη μειώθηκε κατά 0,9%. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, η μείωση των εισφορών θα ενταχθεί σε ευρύ πλαίσιο μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας με στόχο να χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης.
*Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο του σαββατοκύριακου 29-30 Αυγούστου.
