Εύλογη μείωση παρουσιάζει η επιβατική κίνηση παγκοσμίως την ώρα που ο κορονοϊός συνεχίζει ακάθεκτος, οδηγώντας πολλές χώρες κυρίως της Ευρώπης να δημιουργούν νέα εμπόδια, με πιο πρόσφατο παράδειγμα εκείνο της Αγγλίας που ανακοίνωσε ότι στο εξής, οι ταξιδιώτες που επιστρέφουν στο αγγλικό έδαφος από επτά ελληνικά νησιά θα μπαίνουν σε καραντίνα δύο εβδομάδων. Προορισμοί εξαιρετικά δημοφιλείς σε Άγγλους τουρίστες που τώρα καλούνται να αλλάξουν τα σχέδιά τους την τελευταία στιγμή, ενδεχομένως και διακόπτοντας άρον άρον τις διακοπές τους.
Έτσι ο κλάδος των αερομεταφορών, μια από τις χειρότερα πληγείσες βιομηχανίες από την πανδημία, ανακοινώνει κάθε μέρα σχεδόν ρεκόρ ζημιών σε παγκόσμιο επίπεδο καθιστώντας σχεδόν αδύνατη την όποια πρόβλεψη για το τι θα ακολουθήσει μετά από μια χειρότερη, από την αναμενόμενη, θερινή περίοδο.
Η επιβατική κίνηση μπορεί να αυξήθηκε κατά τη διάρκεια του τρίτου τριμήνου, η ανάκαμψη αυτή, ωστόσο, δεν ήταν τόσο ισχυρή όσο αναμενόταν, ούτε ένδειξη για κάποια ουσιαστική μεταβολή για το τέταρτο τρίμηνο.
Πράγματι, τα στοιχεία του Eurocontrol δείχνουν ότι η επιβατική κίνηση του Αυγούστου βρίσκεται στο 50% των επιπέδων του 2019, ποσοστό το οποίο βαίνει μειούμενο το Σεπτέμβριο. Κι αυτό γιατί ενώ υπάρχει η δυνατότητα από πλευράς αεροπορικών να επαναφέρουν τις πληρότητες στα δίκτυα, η όποια προσπάθεια ανακάμπτεται από τα μέτρα που επιβάλλονται σε σημαντικές τουριστικές αγορές και που τελικά αποδεικνύονται απρόβλεπτα και ευμετάβλητα σε μια κρίσιμη στιγμή για τον κλάδο.
Συνδυαστικά, ο αντίκτυπος των ταξιδιωτικών περιορισμών και η αύξηση των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων λειτουργεί μάλλον αποτρεπτικά στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των επιβατών στα αεροπορικά ταξίδια, ένα θέμα που τόνισε η IATA στις αρχές Σεπτεμβρίου, σημειώνοντας ότι αυτό δεν μπόρεσε να αντιμετωπιστεί από την μείωση των ναύλων.
Μια πραγματικότητα η οποία αντικατοπτρίζει και την κατάσταση στην Ελλάδα όπου το φετινό καλοκαίρι έληξε μάλλον εξαιρετικά άδοξα.
Τα προκαταρτικά στοιχεία για τον Αύγουστο υποδηλώνουν ότι η επιβατική κίνηση αν και αυξημένη δεν ικανοποιεί τις προσδοκίες και οι πληρότητες των αεροπορικών εταιρειών δεν ξεπέρασαν το 70%, με τις περισσότερες από τις εταιρείες να καταγράφουν πληρότητες της τάξης του 60% ή 65% . Η επιδείνωση των επιδημιολογικών δεδομένων, τα έκτακτα τοπικά μέτρα αλλά κυρίως οι περιορισμοί που επιβάλλονται ασυντόνιστα επιβράδυναν τα όποια θετικά σημάδια ανάκαμψης και μάλλον τέλειωσαν όποια πρώιμη συζήτηση είχε ξεκινήσει για επιμήκυνση τουριστικής περιόδου και άρα διατήρησης της επιβατικής κίνησης.
Οι πληρότητες αυτές, πολύ μακριά από τις αντίστοιχες του περυσινού καλοκαιριού, αλλά ακόμη και από τις χειρότερες χειμερινές του πρόσφατου παρελθόντος σίγουρα δεν προοικονομούν ένα εύκολο χειμώνα. Ιδίως για εκείνες τις εταιρείες που αντιμετώπιζαν ζητήματα ακόμη και πριν το ξέσπασμα της πανδημίας.
Ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η Norwegian η οποία δηλώνει ήδη ότι θα χρειαστεί περισσότερη χρηματοδότηση για να επιβιώσει από την κρίση. Η εταιρεία βρίσκεται σε κατάσταση «αδρανοποίησης» από τότε που ξεκίνησε η κρίση - αναμένοντας να λειτουργήσει μεταξύ 20 και 30 αεροσκαφών για το υπόλοιπο του έτους πριν από το επόμενο καλοκαίρι - και έπρεπε να προχωρήσει σε ριζική χρηματοοικονομική αναδιάρθρωση για να μπορέσει να αποκτήσει την απαραίτητη κρατική ενίσχυση.
Ο CEO της Jacob Schram στα τέλη Αυγούστου δήλωσε «Είμαστε ευγνώμονες για την εγγύηση δανείου που μας έδωσε η νορβηγική κυβέρνηση, την οποία παλέψαμε πολύ σκληρά για να αποκτήσουμε. Ωστόσο, με δεδομένες τις τρέχουσες συνθήκες της αγοράς, δεν αρκεί για να ξεπεράσουμε αυτήν την παρατεταμένη κρίση».
Από την άλλη, οι μεγάλοι όμιλοι προσπαθούν να καλύψουν τα οικονομικά τους - συχνά με τη βοήθεια κρατικών ενισχύσεων εν μέσω προβλέψεων βραδείας ανάκαμψης, ιδίως στις αγορές εταιρικών επιβατών που συχνά αποτελούν κρίσιμη ροή εσόδων για αυτές τις εταιρείες.
Ωστόσο από τη φύση τους, αυτές οι εταιρείες έχουν μικρότερη ευελιξία για προσαρμογές του δικτύου αλλά και του στόλου και φαίνεται να εστιάζουν την προσοχή τους στις προσαρμογές που θα πρέπει να κάνουν για την διαφαινόμενη εξαιρετικά αργή ανάκαμψη του 2021. Για αυτό τελικά και ίσως να υπάρξει ένας δεύτερος γύρος ενισχύσεων, τουλάχιστον από τα κράτη που θα έχουν πόρους να διαθέσουν για τη διάσωση ή την επικράτηση των αεροπορικών τους.
Ο φάκελος των ανησυχητικών δεδομένων
IATA
• Η ανάκαμψη των αεροπορικών ταξιδιών συνεχίστηκε και τον Ιούλιο αλλά παρέμεινε σε χαμηλά επίπεδα. Σε διεθνές επίπεδο τα έσοδα ανά επιβάτη, ανά χιλιόμετρο (RPKs) άγγιξαν το -79.8% σε ετήσια βάση τον Ιούλιο σε σύγκριση με το χαμηλό -94.1% που καταγράφηκε τον Απρίλιο.
• Η ανάκαμψη οφείλεται σε ώθηση που προήλθε από τα ταξίδια εσωτερικού. Τα έσοδα ανά επιβάτη, ανά χιλιόμετρο εσωτερικού άγγιξαν το -57,5% σε ετήσια βάση, καταδεικνύοντας τη ζήτηση για αεροπορικά ταξίδια.
• Τα ταξίδια σε ευρωπαϊκούς προορισμούς ενίσχυσαν την ταξιδιωτική κίνηση η οποία ανέβηκε στο -79.2% τον Ιούλιο.
• Τα ταξίδια για σκοπούς αναψυχής επηρεάστηκαν από την έλλειψη εμπιστοσύνης του επιβατικού κοινού αλλά και από τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς που επιβάλλονταν σε διάφορες χώρες/προορισμούς.
• Ταυτόχρονα, η πολιτική καραντίνας, ειδικά σε χώρες όπως η Μεγάλη Βρετανία, λειτούργησε ενισχυτικά στην ανασφάλεια των καταναλωτών, αποθαρρύνοντας το αεροπορικό ταξίδι.
• Οι δείκτες πληρότητας παρέμειναν σε ιστορικά χαμηλά στις περισσότερες αγορές. Ενδεικτικά, στην Ευρώπη οι δείκτες πληρότητας από 89% τον Ιούλιο 2019 έπεσαν στο 60,9% τον Ιούλιο 2020.
• Η ζήτηση συνεχίζει να απογοητεύει τις προσδοκίες των αεροπορικών. Σημειώνεται ότι οι αεροπορικές συνεχίζουν να προσθέτουν δρομολόγια και αυξάνουν τη χωρητικότητα σε γρηγορότερο ρυθμό συγκριτικά με τη ζήτηση.
ICAO
• Οι εκτιμώμενες επιπτώσεις στην Ευρώπη για το 2020 κυμαίνονται από -56% έως -59% για τη χωρητικότητα, από -586 έως -621 εκατ. επιβάτες και από -83 έως -87 δισ. δολάρια σε έσοδα.
• Επιβατική κίνηση: συνολική μείωση επιβατών (εσωτερικού και εξωτερικού) που κυμαίνεται μεταξύ 56% και 60% για το 2020 σε σχέση με το 2019 (ICAO).
• Αεροδρόμια: Εκτιμώμενη απώλεια κατά προσέγγιση του 60% της επιβατικής κίνησης και 61% ή άνω των 104,5 δισ. δολαρίων σε έσοδα για τα αεροδρόμια σε σύγκριση με τις φυσιολογικές συνθήκες.
• Αεροπορικές εταιρείες: 54.7% μείωση των εσόδων ανά επιβάτη, ανά χιλιόμετρο (RPKs), τόσο εσωτερικού όσο εξωτερικού, για το 2020 σε σύγκριση με το 2019 (IATA)
• Εκτός από τις ανησυχίες σχετικά με την εξάπλωση του ιού και τους σχετικούς περιορισμούς στις μετακινήσεις των πολιτών, επιχειρήσεις και καταναλωτές αντιμετωπίζουν μία απότομη παγκόσμια οικονομική ύφεση άγνωστης διάρκειας.
• Μόλις η ζήτηση ανακάμψει, θα χρειαστούν χρόνια για τις αεροπορικές εταιρείες να αποπληρώσουν το χρέος τους, να καλύψουν τους τόκους γεγονός που αναπόφευκτα θα επηρεάσει τις δυνατότητες προσλήψεων και επενδύσεων.
