Για όσους επέστρεψαν οδικώς στην Αθήνα το βράδυ της Κ. Δευτέρας σίγουρα η εμπειρία δεν ήταν η καλύτερη δυνατή, οι μεγάλες καθυστερήσεις ήταν και πάλι η κυρίαρχη εικόνα σε όλες τις εισόδους της πόλης του βασικού οδικού δικτύου. Παρόλα αυτά, αν εξαιρέσει κανείς τις ημερομηνίες αιχμής που συνδέονται με αργίες και διακοπές έχουν γίνει κάποια σοβαρά βήματα προς τη βελτίωση του Εθνικού Δικτύου, τη μείωση του χρόνου των μετακινήσεων και τη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων. Αυτό λένε τουλάχιστον τα στοιχεία τα οποία τακτικά δίνει στη δημοσιότητα η Ελληνική Στατιστική Αρχή.
Το 2023 ήταν μια χρονιά όπου σημειώθηκαν 11.201 τροχαία ατυχήματα στην Ελλάδα στα οποία έχασαν τη ζωή τους 621 άνθρωποι, άλλοι 657 ήταν βαριά τραυματίες και 12.644 συνάνθρωποι μας ήταν ελαφρά τραυματίες.
Κοιτάζοντας στο όχι πολύ μακρινό παρελθόν η εξέλιξη των τροχαίων ατυχημάτων στη χώρα μας δείχνει σοβαρά σημάδια βελτίωσης. Το 1998, 25 χρόνια πίσω, η χρονιά έκλεινε με 25.000 οδικά ατυχήματα και 2.200 νεκρούς. Υπερδιπλάσια σε σχέση με όσα καταγράφηκαν πέρυσι ενώ οι νεκροί, που είναι ένα βασικό ζητούμενο, ήταν υπετριπλάσιοι.
Σε κοντινότερο βάθος χρόνου οι άνθρωποι που έχασαν τη ζωή τους πέρυσι εξαιτίας ενός τροχαίου ατυχήματος ήταν οι μισοί από το απόλυτο νούμερο του 2011. Τα νούμερα δεν προσφέρονται για πανηγυρισμούς ωστόσο προκύπτουν μερικά πολύ χρήσιμα συμπεράσματα για την ποιότητα του οδικού δικτύου της χώρας και την οδηγική κουλτούρα που επικρατεί σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές.
Η εξήγηση του φαινομένου έχει δύο βασικές παραμέτρους: Αφενός τα αυτοκίνητα έχουν γίνει πιο ασφαλή στην οδήγηση τους και έχουν υιοθετηθεί πολύ πιο αυστηρά πρότυπα κατασκευής (ζώνες, αερόσακοι, συστήματα πρόληψης σύγκρουσης) αφετέρου έχει βελτιωθεί το οδικό δίκτυο της χώρας. Όσο και αν κάποιος ρίχνει το ανάθεμα στην υπερτιμολόγηση και τις όποιες κακοτεχνίες παρατηρούνται κατά καιρούς οι ελληνικοί δρόμοι έχουν γίνει πιο ασφαλείς τα τελευταία χρόνια, ειδικά από το 2009 και μετά. Αυτό δεν προκύπτει μόνο από το σύνολο της μείωσης των θανατηφόρων ατυχημάτων αλλά και από την κατανομή των ατυχημάτων στο εθνικό δίκτυο.
Σύνολο των οδικών τροχαίων ατυχημάτων και νεκρών 1991 -2022
Πηγή: Ελληνική Στατιστική Αρχή
Το μεγαλύτερο πλήθος των ατυχημάτων γίνεται στους δρόμους της Αττικής (57,2%) και της Κεντρικής Μακεδονίας (19,5%) αλλά αυτό είναι κάτι περίπου αναμενόμενο: Πρόκειται για περιοχές με μεγάλη πληθυσμιακή κάλυψη και μεγάλη κινητικότητα λόγω και των καθημερινών επαγγελματικών μετακινήσεων.
Αυτό που έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον είναι η αναλογικότητα των ατυχημάτων και ειδικά αυτών που έχουν σαν αποτέλεσμα την απώλεια ζωής. Ναι, πολύ σωστά το μαντέψατε. Τα νησιά του Ιονίου και του Νότιου Αιγαίου και η Κρήτη είναι σταθερά μέσα στις περιοχές με τον υψηλότερο δείκτη θανατηφόρων ατυχημάτων ανά 100.000 κατοίκους. Ενδεχομένως εδώ οι λόγοι να μην συνδέονται μόνο με το κακό οδικό δίκτυο αλλά και με τις χαλαρές συνθήκες ελέγχου των τουριστών, ειδικά σε περιοχές που δεν φημίζονται για την τήρηση ακόμα και βασικών μέτρων πρόληψης που αφορούν το κράνος, τη ζώνη ασφαλείας κλπ. Αν αυτό δεν πείθει, θυμηθείτε το μακελειό που κάθε Σαββατοκύριακο συνέβαινε στην Εθνική οδό Αθηνών – Πάτρας μέχρι να ολοκληρωθεί ο δρόμος (2017).
Η βελτίωση και αναβάθμιση των οδικών υποδομών δεν είναι μια πολυτέλεια. Εκτός από τη μείωση των χρόνων στις μετακινήσεις αποδεικνύεται ότι σώζει ζωές. Η δημογραφική συρρίκνωση της χώρας και το οικονομικό αποτέλεσμα που συνεπάγεται επιτάσσουν την προτεραιοποίηση τέτοιων έργων σε όλο το εύρος της επικράτειας.
