Της Αθηνάς Καλαϊτζόγλου
Ζήτημα χρόνου είναι η υπογραφή συμφωνίας ΔΕΠΑ (Δημόσια Επιχείρηση Αερίου) και Gastrade (του ομίλου Κοπελούζος) για την από κοινού κατασκευή του τέρμιναλ LNG, στην Αλεξανδρούπολη. Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει το liberal.gr, τα χέρια θα δοθούν ως το τέλος του έτους, με τη ΔΕΠΑ να αποκτά μετοχικό μερίδιο στην Gastrade. Σε αυτήν τη φάση, οι συζητήσεις εξακολουθούν και αφορούν στο ποσοστό που θα αποκτήσει η ΔΕΠΑ στην εταιρεία, που «τρέχει» το συγκεκριμένο project. Ο τρίτος εταίρος στην Gastrade θα είναι, κατά πάσα πιθανότητα, η αμερικανική Cheniere Energy, αν και υφίσταται ενδιαφέρον και από άλλες εταιρείες, που δεν προέρχονται από τις ΗΠΑ.
Το θέμα αυτό, της προοπτικής, δηλαδή, της σύμπραξης της Cheniere με τη ΔΕΠΑ και την Gastrade, θα βρεθεί στο επίκεντρο των συζητήσεων που θα έχει σήμερα στην Αθήνα ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζον Κέρρυ. Ο αμερικανικός παράγοντας ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την προώθηση της κατασκευής του τέρμιναλ LNG στην Αλεξανδρούπολη, «κλειδί» του οποίου θεωρείται ο ελληνοβουλγαρικός αγωγός IGB, ως τμήμα του Κάθετου Διαδρόμου (Vertical Corridor) και με όλους τους διασυνδετήριους αγωγούς που σχεδιάζονται, για να ενώσουν ενεργειακά την ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Με αυτό το δεδομένο, προσδοκάται ότι η υπογραφή, στις 10 Δεκεμβρίου, στη Σόφια, της τελικής επενδυτικής απόφασης για τον IGB θα διευκολύνει επί της ουσίας την κατασκευή του τέρμιναλ στην Αλεξανδρούπολη. Ήδη, έχουν εγκριθεί και από τη ΡΑΕ (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας) τα τεύχη για το νέο μάρκετ τεστ, που θα γίνει αμέσως μετά για τον αγωγό, ώστε να αξιολογηθεί η επιχειρηματική βιωσιμότητα του.
Γιατί τόσο ενδιαφέρον;
ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Ένωση αποδίδουν μεγάλη σημασία στην ενεργειακή διασύνδεση της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, για διαφορετικούς, όμως, λόγους. Οι μεν ΗΠΑ γιατί προσβλέπουν να αποκτήσουν στη Νοτιοανατολική Ευρώπη μία ακόμη αγορά για το LNG από σχιστολιθικό αέριο, η παραγωγή του οποίου ξεκινά από τον Ιανουάριο του 2016. Ήδη, έχουν κλείσει μεγάλα συμβόλαια στην Ευρώπη, αλλά και διεθνώς, και τώρα έχουν βάλει στο στόχαστρο και τη γειτονιά μας. Επιπλέον, μέσω του Κάθετου Διαδρόμου, οι ΗΠΑ προσδοκούν να φθάσουν ως την Ουκρανία, η οποία δεν έχει πρόσβαση σε LNG και δεν θα έλεγε όχι στο αμερικάνικο. Για να γίνει, όμως, δυνατό κάτι τέτοιο, εκτιμάται ότι θα πρέπει να κατασκευασθεί το τέρμιναλ της Αλεξανδρούπολης, όπως και οι διασυνδέσεις που διακλαδώνουν τον Vertical Corridor (Ελλάδας-Βουλγαρίας, Βουλγαρίας-Σερβίας και Βουλγαρίας Ρουμανίας). Συνεπώς, το διακύβευμα για τις ΗΠΑ δεν είναι μόνον γεωπολιτικό, ελέω Ουκρανίας, αλλά και επιχειρηματικό, ελέω σχιστολιθικού αερίου. Εξού και το ενδιαφέρον της Cheniere να μπει μέτοχος στην Gastrade, κάτι το οποίο διαρρέεται ότι θα αποσαφηνισθεί κατά τη σημερινή επίσκεψη Κέρρυ.
Από την άλλη πλευρά, η Ε.Ε. έχει συμφέρον από όλο το πακέτο, πρώτον, γιατί η Ν.Α. Ευρώπη είναι κομμάτι της προωθούμενης Ενεργειακής Ένωσης και επείγει να διασυνδεθεί με αυτήν, και δεύτερον, γιατί παραμένει διακαής πόθος της η απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο. Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, υποστήριξε ένθερμα και τον TAP, ενώ έχει εντάξει στα Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος της Ε.Ε. (Projects of Common Interest, PCI's) τόσο το τέρμιναλ της Αλεξανδρούπολης, όσο και τον IGB.
Πρόοδος για το τέρμιναλ
Η συμμετοχή της ΔΕΠΑ στην Gastrade και όχι η προοπτική της σύστασης μιας άλλης, κοινής, εταιρίας, έχει αποκλειστικά πρακτικούς λόγους, όπως διαμηνύεται από ενημερωμένες πηγές. Γιατί η Gastrade έχει εξασφαλίσει ήδη όλες τις απαραίτητες αδειοδοτήσεις για το τέρμιναλ LNG, κάτι το οποίο θα χρειαζόταν να γίνει από την αρχή από μια νέα μικτή εταιρεία, με όλες τις συνεπαγόμενες καθυστερήσεις. Προωθείται, μάλιστα, και με πολιτική συναίνεση.
Το έργο έχει συμπεριληφθεί στη δεύτερη λίστα των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος της Ε.Ε., με καινούριο όνομα: New LNG Terminal in Northern Greece, ενώ το αντίστοιχο της ΔΕΠΑ εξαιρέθηκε. Να σημειωθεί ότι στην πρώτη λίστα των PCI's ήταν μέσα και τα δύο έργα.
Τι απομένει να γίνει; Να κλείσει και επίσημα η συμφωνία με ΔΕΠΑ και τον τρίτο εταίρο, για να δρομολογηθούν οι προσπάθειες για το κλείσιμο εμπορικών συμφωνιών. Χρηματοδοτικά επιδιώκεται να στηριχθεί μέσω του προγράμματος Connecting Europe Facilities (CEF) με ποσοστό μέχρι 50%, ή εναλλακτικά από το νέο ΕΣΠΑ (Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς). Ενδιαφέρον χρηματοδότησης, όπως αναφέρεται, υπάρχει και από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (European Bank for Reconstruction and Development, EBRD) και από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), χωρίς, όμως, να έχουν οριστικοποιηθούν οι σχετικές συμβάσεις.
Σύμφωνα με πληροφορίες του liberal.gr, στο επιχειρηματικό σχήμα επιδιώκεται να υπάρχει συμμετοχή και από τη Βουλγαρία, έστω και με δέσμευση δυναμικότητας. Ήδη, η γειτονική χώρα έχει υποστηρίξει επίσημα το έργο στην Ε.Ε., με την αρμόδια υπουργό Ενέργειας να το στηρίζει, για την ένταξη του στη δεύτερη λίστα των PCI's.
