Του Γιώργου Φιντικάκη
Δεν είχε τελικά τη παραμικρή σχέση η φετινή επίσκεψη Πούτιν με εκείνη του Αλέξη Τσίπρα τον περασμένο Ιούνιο στην Αγία Πετρούπολη.
Ακροθιγώς μόνο ο Ρώσος πρόεδρος έθιξε το θέμα του περίφημου "νότιου ρωσικού αγωγού", θυμίζοντας απλά πως υπάρχει μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ Gazprom-ΔΕΠΑ-Edison για να εξετάσει τη δυνατότητα ενός τέτοιου έργου.
Δεν θα μπορούσε άλλωστε να γίνει και διαφορετικά, όπως είχε γράψει χθες το liberal.gr. Αφενός η Αθήνα έχει κάνει την επιλογή της προς τη Δύση, αφετέρου οι πιθανότητες ευόδωσης του ρωσικού ενδιαφέροντος project που αποτελεί αναβίωση του Ελληνο-Ιταλικού αγωγού (ITGI γνωστό και ως Ποσειδών) παρακάμπτωντας όμως τη Τουρκία και ακολουθώντας τη διαδρομή Βουλγαρία -Ελλάδα-Ιταλία, είναι πλέον μηδαμινές.
Δίχως να δοθεί δημοσιότητα, πριν από μερικές μόνο ημέρες, και παράλληλα με τα εγκαίνια κατασκευής του TAP, oi Αμερικάνοι τραβήξαν το αυτί των Βουλγάρων, στέλνοντάς τους μήνυμα να απεμπλακούν από τον ρωσικό Ποσειδώνα. Διαφορετικά, σύμφωνα πάντα με τις ίδιες πηγές, τους διαμήνυσαν ότι θα πρέπει να ξεχάσουν τη στήριξη των ΗΠΑ στον ελληνο-βουλγαρικό αγωγό (IGB), που προορίζεται να διασυνδεθεί με τον TAP και τον πλωτό σταθμό της Αλεξανδρούπολης, με σκοπό την απεξάρτηση των Βαλκανίων από το ρωσικό αέριο.
Διόλου τυχαία, τόσο ο Πρωθυπουργός, όσο και ο Πρόεδρος Πούτιν περιορίστηκαν στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου σε γενικόλογες αναφορές για ένα θέμα που κάποτε κυριαρχούσε στην ελληνο-ρωσική ατζέντα.
"Δυσκολίες υπάρχουν λόγω γεωπολιτικών αντιθέσεων αλλά είμαστε ανοικτοί σε συνεργασίες, κοιτάζοντας το εθνικό συμφέρον και ξέροντας ότι οι αγωγοί ενέργειας μπορούν να δημιουργήσουν γέφυρες φιλίας", είπε αρχικά ο Αλέξης Τσίπρας. Καθόλου τυχαία όμως η επόμενη φράση του : "Η Ελλάδα μπορεί να συνεισφέρει μέχρι το βαθμό που μπορεί. Λειτουργούμε ως θετικός αγωγός σε Ευρώπη και ΝΑΤΟ και εξηγούμε στους εταίρους μας πόσο σημαντική είναι η ενεργειακή πολιτική".
Από την πλευρά του ο Βλαντιμίρ Πούτιν θύμισε ότι η Ρωσία ήθελε να προχωρήσει τον Νότιο Αγωγό αλλά δεν μας άφησαν λόγω πιέσεων των ΗΠΑ και της άρνησης της Βουλγαρίας. Προτείναμε, είπε, μια διαδρομή μέσω Τουρκίας αλλά δεν προχώρησε. Συνέχισε λέγοντας, είμαστε έτοιμοι να εξετάσουμε οποιοδήποτε έργο, αλλά μας χρειάζονται από πριν εγγυήσεις, αν δεν παρουσιάζει ενδιαφέρον, δεν θα ξοδέψουμε λεφτά γι'' αυτό. Στάθηκε στο Βόρειο Αγωγό, τον Nord Stream II, προσθέτοντας πως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα δουλέψουμε και προς το Νότο. Ηδη, θύμισε, υπάρχει μνημόνιο μεταξύ Gazprom-ΔΕΠΑ-Edison για να εξετάσει τη δυνατότητα ενός αγωγού.
Μια ιστορία γεμάτη ανατροπές
Ήταν το 2012 όταν η κοινοπραξία του κοιτάσματος Σαχ Ντενίζ του Αζερμπαϊτζάν απέκλειε από την κούρσα των αγωγών για το αζέρικο αέριο, τον ελληνο-ιταλικό αγωγό ITGI, γνωστό και ως "Ποσειδών". Μέτοχοι, η ιταλική Edison με 50% και η ΔΕΠΑ με το υπόλοιπο 50%.
Η συνέχεια για όσους ασχολούνται με τα ενεργειακά είναι γνωστή. Ο TAP κέρδισε στον αγώνα δρόμου τον Nabucco, οι Ρώσοι έριξαν στο παιχνίδι το φιλόδοξο σχέδιο Turkish Stream (διάδοχο του South Stream) για τη μεταφορά αερίου μέσω Τουρκίας στην Ευρώπη, και η πρώτη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ καλλιέργησε προσδοκίες ακόμη και για ρούβλια.
Ακολούθησε το άγριο καλοκαίρι του 3ου μνημονίου, ο Turkish Stream μπήκε στον κάλαθο των αχρήστων, επανήλθε ωστόσο δια της πλαγίας το Φεβρουάριο του 2016 και μάλιατα με άλλο όνομα : ITGI "Ποσειδών", και με τους ίδιους πάντα μετόχους.
Στη πράξη, έπειτα από το ναυάγιο του Turkish Stream, η Gazprom από κοινού με την Edison, που διατηρεί παραδοσιακά καλές σχέσεις με τη Μόσχα, και ενδιαφέρεται για όλα τα σχέδια μεταφοράς ενέργειας από την Ανατολή προς την Ευρώπη (East Med κλπ), έριξαν στο τραπέζι την ιδέα να επιχειρήσουν τη μεταφορά ρωσικού αερίου στην Ευρώπη, αξιοποιώντας το παλαιό σχέδιο του ITGI.
Τα πλεονεκτήματά του απέναντι στον Turkish Stream, ήταν πολλά : Καταρχήν, ο σχεδιασμός του παρακάμπτει τη Τουρκία, και αυτό και μόνο του, κάνει τις Βρυξέλλες να τον αντιμετωπίζουν λιγότερο αρνητικά από τον Turkish Stream. Κατά δεύτερον, επειδή ακριβώς είχε σχεδιασθεί για να αποτελέσει το Νότιο Ευρωπαικό Διάδρομο, τον οποίο τελικά κέρδισε ο TAP, διέθετε από το παρελθόν όλες τις απαραίτητες αδειοδοτήσεις, σε Ελλάδα και Ιταλία. Διέθετε επίσης και την άδεια της ΕΕ να λειτουργεί ως ανεξάρτητο σύστημα φυσικού αερίου κατ΄εξαίρεσιν των προβλέψεων των ενεργειακών οδηγιών.
Αυτοί ήταν και οι λόγοι που επί μήνες ΔΕΠΑ και Edison κρατούσαν ανοιχτό το θέμα. Αλλά υπάρχει και ο παράγοντας ΗΠΑ. Αδραξαν την ευκαιρία των εγκαινίων του TAP στη Θεσσαλονίκη, μαζί με την κινητικότητα γύρω από τον διασυνδετήριο ελληνο-βουλγαρικό αγωγό IGB, που θα συμβάλλει στην απεξάρτηση των Βαλκανίων από το ρωσικό αέριο, για να ζητήσουν από τη Σόφια να ξεκαθαρίσει τη θέση της. Συγκεκριμένα, της ζήτησαν να εγκαταλείψει τα σχέδιά της για να αποτελέσει χώρα διέλευσης του ρωσικού Ποσειδώνα, ο οποίος πλέον μπορεί σαν σχέδιο να μην έχει κλινικά αποβιώσει, μπήκε ωστόσο σίγουρα και πάλι στο συρτάρι.
