Του Γιώργου Φιντικάκη
Εκπλήξεις που μένει να φανεί αν θα παίξουν ρόλο στη συνέχεια, επιφύλασσε η χθεσινή καταληκτική ημερομηνία της πρώτης φάσης του διαγωνισμού για τους λιγνίτες της ΔΕΗ. Κι αυτό καθώς μαζί με τις ελληνικές εταιρείες που ήταν γνωστό ότι θα προσέλθουν, δηλαδή τις Βιοχάλκο, ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ, Μυτιληναίος, Κοπελούζος, ενδιαφέρον εκδήλωσαν επίσης όχι μία αλλά δύο τσεχικές εταιρείες.
Είναι η Energeticky a prumyslovy holding (EPH), που ανήκει στον 42χρονο Daniel Kretinsky, μιντιάρχη και συνιδιοκτήτη της ποδοσφαιρικής ομάδας Σπάρτα Πράγας, και η Indoverse (Czech) Coal Investments, ιδιοκτησίας του Pavel Tykac, ενός εκ των θεωρούμενων πέντε πλουσιότερων ανθρώπων της Τσεχίας.
Δίχως να γνωρίζει κανείς αν οι δύο τσέχικες, όπως εξάλλου και οι ελληνικές εταιρείες, θέλουν πραγματικά να αγοράσουν μονάδες της ΔΕΗ ή το ενδιαφέρον τους εξαντλείται στο να να συλλέξουν στοιχεία για τη λειτουργία και τα κόστη της ελληνικής επιχείρησης, εντούτοις οι κινήσεις ειδικά της ΕΡΗ, λένε πολλά για την ελκυστικότητα του λιγνίτη σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Και το τι συνέβη το 2016, όταν η ΕΡΗ μαζί με μια άλλη τσέχικη εταιρεία, την PPF Investments, εξαγόρασαν ένα μεγάλο πακέτο μονάδων άνθρακα στη Γερμανία, έχει ενδιαφέρον σχετικά με τις προσδοκίες που καλλιεργούνται για το τίμημα των μονάδων λιγνίτη. Δύο χρόνια πριν λοιπόν η τσέχικη κοινοπραξία εξαγόρασε τις λιγνιτικές μονάδες και τα ορυχεία της σουηδικής Vattenfall στη Γερμανία, με πάνω από 7.500 εργαζόμενους.
Το ενδιαφέρον στοιχείο της ιστορίας δεν είναι αυτό, όσο το τίμημα της συναλλαγής. Σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής, η τσέχικη κοινοπραξία απέκτησε πάγια με λογιστική αξία 3,4 δισ ευρώ συν 1 δισ ευρώ ταμείο, ενώ παράλληλα ανέλαβε υποχρεώσεις αξίας 2 δισ ευρώ, οι οποίες περιλαμβάνουν δάνεια και τις υποχρεώσεις αναφορικά με την απόσυρση των μονάδων (decommissioning) και την αποκατάσταση των εδαφών των ορυχείων. Στον ανητίποδα, σύμφωνα με τα οικονομικά στοιχεία της Vattenfall, οι Σουηδοί έγραψαν από την ζημιές περίπου 2 δισ ευρώ από των πώληση των συγκεκριμένων παγίων. Σύμφωνα με άλλα δημοσιεύματα, η συναλλαγή πραγματοποιήθηκε με συμβολικό τίμημα (ύψους 1 ευρώ!). Τότε μάλιστα ακούσθηκε ότι η διαφορά των περίπου 400 εκατ, ευρώ μεταξύ της καθαρής λογιστικής αξίας της εταιρείας που πουλήθηκε και της ζημιάς που ενέγραψε από την άλλη μεριά η Vattenfall, καλύφθηκε με προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας.
Η παραπάνω ιστορία δεν σημαίνει ότι θα συμβεί το ίδιο και στη περίπτωση της ΔΕΗ. Εντούτοις δείχνει πως αντιμετωπίζεται πλέον πανευρωπαικά η επένδυση στον άνθρακα, όταν τα κόστη ρύπων CO2 που τον επιβαρύνουν, έχουν εκτιναχθεί στα χρηματιστήρια από τα 5 ευρώ ο τόνος πέρυσι, σε πάνω από 14 ευρώ φέτος, με τις εκτιμήσεις να μιλούν ακόμη και για 30 ευρώ σε μερικά χρόνια από σήμερα.
Σαν μέγεθος, η ΕΡΗ θα μπορούσε να πει κάποιος ότι είναι αντίστοιχη με τη ΔΕΗ. Συστάθηκε το 2009, έχει σαν ιδρυτικό της μέτοχο την PPF Group, γνωστή στην Ελλάδα από την επένδυση στον ΟΠΑΠ, ενώ διαθέτει τζίρο 6 δισ, και πάγια 12,8 δισ. σε επτά ευρωπαικές χώρες, δηλαδή Τσεχία, Σλοβακία, Γερμανία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ιταλία και Μεγάλη Βρετανία. Είναι μια πλήρως καθετοποιημένη ενεργειακή εταιρεία, που κατέχει, διαχειρίζεται και λειτουργεί μονάδες άνθρακα, ορυχεία άνθρακα, συστήματα τηλεθέρμανσης, δίκτυα και αποθήκες αερίου, λειτουργεί ως πάροχος ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, ενώ κάνει επίσης trading άνθρακα.
Παρόμοια στρατηγική με την EPH φαίνεται ότι έχει και η δεύτερη τσεχική εταιρεία, η Indoverse (Czech) Coal Investments που εκδήλωσε ενδιαφέρον για τη ΔΕΗ. Πίσω από την εταιρεία βρίσκεται ο επενδυτής Pavel Tykac, ένας από τους πέντε πλουσιότερους ανθρώπους στην Τσεχία, ο οποίος δήλωσε στις αρχές του έτους ότι προτίθεται να επενδύσει πάνω από 1 δισ ευρώ σε ευρωπαϊκούς σταθμούς άνθρακα, εκμεταλλευόμενος τη στροφή αρκετών ευρωπαϊκών εταιρειών στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ο Tykac έχει την ιδιοκτησία της Czech Coal Group, δραστηριοποιείται στην αγορά άνθρακα της Τσεχίας, και κατέχει ένα σταθμό ηλεκτροπαραγωγής και ορυχεία.
Σχετικά με τις ελληνικές εταιρείες, αυτόνομα εκδήλωσαν ενδιαφέρον οι όμιλοι ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ και η Μυτιληναίος, ενώ ο όμιλος Κοπελούζου είναι ο μόνος που συνασπίζεται με ξένη εταιρεία εξαρχής την κινεζική Beijing Guohua Power Company, η οποία αποτελεί επενδυτικό βραχίονα της Shenhua. Ο όμιλος Κοπελούζος και η Shenhua έχουν υπογράψει εδώ και καιρό σχετικό μνημόνιο συνεργασίας για επενδύσεις στην ενέργεια.
