Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε χθες ότι διαπραγματεύεται με την ΕυρωπαΪκή Επιτροπή την εξασφάλιση πόρων ύψους 2 δισ. ευρώ προκειμένου να διοχετευτούν για την αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματος της χώρας. Είναι θέμα μερικών εβδομάδων να έχουμε το αποτέλεσμα των διαβουλεύσεων καθώς οι πόροι αναζητούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Έως τότε, η περίοδος προσφέρεται για προβληματισμό: Είναι η επέκταση του προγράμματος «το σπίτι μου» η κατάλληλη λύση για να αντιμετωπιστεί το στεγαστικό πρόβλημα της χώρας; Η λέξη κατάλληλη, σίγουρα σηκώνει πολύ συζήτηση. Ένα όμως είναι βέβαιο. Αυτό το πρόγραμμα είναι από τις λίγες λύσεις που μπορούν να έχουν άμεσο αποτέλεσμα.
Σε τι συνίσταται το στεγαστικό πρόβλημα της χώρας; Στο ότι οι τιμές των ακινήτων (και με την πίεση της ζήτησης από το εξωτερικό) αυξάνονται με ταχύτερο ρυθμό από τα εισοδήματα. Σε συνδυασμό μάλιστα με τον παράγοντα «ακριβό χρήμα» οι υποψήφιοι αγοραστές απομακρύνονται ολοένα και περισσότερο από τον στόχο, καθώς η απόκτηση του ακινήτου προϋποθέτει την καταβολή μιας πολύ υψηλής δόσης αναλογικά με το εισόδημα.
Ας δούμε μόνο τι έγινε μέσα στο τελευταίο 12μηνο. Ένα μικρό διαμέρισμα που το 2023 κόστιζε 180.000 ευρώ, σήμερα έχει ξεπεράσει τα 200.000 ευρώ αν λάβουμε υπόψη μας ότι στο πρώτο τρίμηνο του 2024, οι τιμές ήταν υψηλότερες περίπου κατά 11% σε σχέση με πέρυσι σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος.
Αυτό σημαίνει ότι αν κάποιος χρειαζόταν να εκταμιεύσει στεγαστικό δάνειο 130.000 ευρώ το 2023, τώρα θα πρέπει να ζητήσει 150.000 ευρώ από την τράπεζα αυξάνοντας και τη μηνιαία δόση από τα 668 ευρώ στα 770 ευρώ. Αυτή η αύξηση των 100 ευρώ τον μήνα πρέπει να καλύπτεται από την αύξηση του καθαρού εισοδήματος. Αν όχι, το όνειρο της απόκτησης στέγης απομακρύνεται.
Θα μπορούσε η λύση του στεγαστικού προβλήματος να είναι η αύξηση του εισοδήματος. Όμως, αυτό δεν γίνεται από τη μια στιγμή στην άλλη. Θα μπορούσε επίσης να αυξηθεί η προσφορά ακινήτων με ανακαινίσεις και χτισίματα, αλλά και αυτό είναι μια επιλογή που χρειάζεται χρόνια. Θα υπάρξουν μέτρα προς αυτήν την κατεύθυνση: εκμετάλλευση ακινήτων του δημοσίου, κοινωνική αντιπαροχή, προγράμματα ανακαινίσεων κλπ. Όμως και αυτές οι λύσεις δίνουν αργά αποτελέσματα.
Και πάμε τώρα στο πρόγραμμα «Σπίτι μου». Δοκιμασμένη συνταγή από τους προηγούμενους μήνες. Τα πρώτα 500 εκατ. ευρώ εξαφανίστηκαν και τα επιπλέον 500 εκατ. ευρώ που δόθηκαν επίσης. Ήδη, έχουν στεγαστεί περίπου 5.500 ζευγάρια, ενώ υπάρχει ένα «στόκ» 30.000 αιτήσεων. Αυτό σημαίνει ότι μαζί με τους πρόσθετους πόρους που θα πέσουν στην αγορά, αν ανάψει το πράσινο φως, δεκάδες χιλιάδες οικογένειες θα μπορούν να βρουν την ιδιόκτητη στέγη.
To πρόγραμμα στέγη μου, στην πραγματικότητα επιδοτεί τη ζήτηση άρα δεν συμβάλλει στη συγκράτηση των τιμών των ακινήτων. Αυξάνει τις χορηγήσεις στεγαστικών δανείων (οι οποίες παραμένουν στα «τάρτατα») και ουσιαστικά πριμοδοτεί και τις τράπεζες καθώς σε αυτές θα καταλήξουν ουσιαστικά αυτά τα δύο δισ. ευρώ. Ποιο είναι το πλεονέκτημα; Ότι ο δανειολήπτης αντί να πληρώνει τα 770 ευρώ τον μήνα για αυτό το δάνειο των 150.000 ευρώ, μπορεί να δίνει 490 ευρώ, ουσιαστικά λιγότερα από ένα ενοίκιο σπιτιού με αξία 200.000 ευρώ.
