Το ενδιαφέρον της Energean για τροφοδοσία τόσο της ελληνικής όσο και της κυπριακής αγοράς με φυσικό αέριο από τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου εκφράζει ο κ. Μαθιός Ρήγας, διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Energean σε συνέντευξη του προς το ΑΠΕ - ΜΠΕ.
Παράλληλα, επισημαίνει πως η Δυτική Ελλάδα παρουσιάζει σημαντικές προοπτικές ανακάλυψης κοιτασμάτων, ενώ για να προχωρήσουν οι επενδύσεις στην έρευνα και ανάπτυξη υδρογονανθράκων και για να δώσει ο συγκεκριμένος τομέας την αναπτυξιακή ώθηση που μπορεί να δώσει στην ελληνική οικονομία, απαιτείται κοινή και διαχρονική στρατηγική από την ελληνική Πολιτεία στο σύνολό της καθώς και αποφασιστικότητα και συνέπεια στην εφαρμογή αυτής της στρατηγικής.
Ως προς τον τρόπο μεταφοράς του αερίου προς την Ευρώπη, ο κ. Ρήγας τονίζει ότι έχουν τεθεί επί τάπητος διαφορετικά σχέδια, τα οποία συγκεντρώνουν τα δικά τους πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, σημειώνοντας ότι οι χώρες - χρήστες του φυσικού αερίου δεν θα πρέπει να περιορίζονται μόνο στους αγωγούς ή μόνο στο Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο, αλλά θα πρέπει να επιδιώκουν τη μεγαλύτερη δυνατή διαφοροποίηση των πηγών.
Σε ερώτηση για την τριμερή συνεργασία Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ ο κ. Ρήγας κάνει λόγο για αναμφίβολα θετική εξέλιξη, ενώ για τις ενεργειακές εξελίξεις στην ελληνική επικράτεια τονίζει ότι «η Δυτική Ελλάδα παρουσιάζει σημαντικές προοπτικές ανακάλυψης κοιτασμάτων και δεν είναι τυχαίο ότι συγκεντρώνει το ενδιαφέρον μεγάλων ξένων Operators, όπως είναι η Total και η Repsol».
Υπενθυμίζεται πως η Energean, που εκμεταλλεύεται τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων του Πρίνου και αναπτύσσει ερευνητική δραστηριότητα στη Δυτική Ελλάδα, ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα σημαντική ανακάλυψη φυσικού αερίου στην ΑΟΖ του Ισραήλ.
Αναλυτικά, η συνέντευξη:
- Ανακοινώσατε την περασμένη εβδομάδα την ανακάλυψη κοιτάσματος φυσικού αερίου στο Βόρειο Καρίς, στο Ισραήλ. Πότε θα γίνει γνωστό το ακριβές μέγεθός του και ποιες είναι οι προθέσεις σας για την εμπορική αξιοποίησή του;
Η πρώτη φάση της γεώτρησης στους ορίζοντες B και C ολοκληρώθηκε με την ανακάλυψη ποσότητας φυσικού αερίου που εκτιμάται μεταξύ 28 και 42 δισ. κυβικών μέτρων. Προχωρούμε τώρα σε βαθύτερο ορίζοντα, στον D4, με στόχο περαιτέρω ανακάλυψη. Με την ολοκλήρωση και αυτού του μέρους της γεώτρησης, θα αξιολογηθούν όλα τα στοιχεία, τα οποία θα δοθούν σε ανεξάρτητο εκτιμητή ώστε να γνωρίζουμε ποιο είναι το εύρος των αποθεμάτων που θα προστεθούν στα ήδη βεβαιωμένα 67 δισ. κυβικά μέτρα που διαθέτουν τα κοιτάσματα Καρίς και Τανίν.
Η εμπορική αξιοποίηση του Βόρειου Καρίς εκτιμάται ότι θα ξεκινήσει το 2022, δηλαδή ένα χρόνο μετά από το Καρίς, με την συνολική επένδυση να κυμαίνεται μεταξύ 100 και 150 εκατ. δολαρίων. Έχουμε την δυνατότητα να προχωρούμε, μέσω της λειτουργίας του "Energean Power" FPSO, σε ιδιαίτερα γρήγορη και οικονομικά αποδοτική αξιοποίηση των κοιτασμάτων που ανακαλύπτονται στην περιοχή. Αυτή ακριβώς η δυνατότητα, σε συνδυασμό με την αποδεδειγμένη γνώση της γεωλογίας της περιοχής αλλά και την ζήτηση για αέριο από τα κοιτάσματά μας, είναι σίγουρα ενθαρρυντικές σε σχέση με το δικαίωμα που έχουμε για έξι επιπλέον ερευνητικές γεωτρήσεις με το γεωτρύπανο Stena DrillMAX.
- Έχετε υποβάλει στην Κυπριακή κυβέρνηση πρόταση για τροφοδοσία της τοπικής αγοράς με φυσικό αέριο μέσω της πλωτής μονάδας παραγωγής, αποθήκευσης και εκφόρτωσης που θα εγκαταστήσετε στο Ισραήλ. Ποια ήταν η απάντηση και πότε θα λειτουργήσει το FPSO; Επίσης, έχετε προτείνει την διοχέτευση των κοιτασμάτων που έχουν ανακαλυφθεί στην Κυπριακή ΑΟΖ, μέσω του FPSO; Αν ναι, ποια ήταν η απάντηση;
Το FPSO θα λειτουργήσει τον Μάρτιο του 2021, έχοντας την δυνατότητα να εφοδιάζει τις αγορές της περιοχής με 8 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως - ποσότητα ίση περίπου με όσο αέριο καταναλώνει η χώρα μας σε δύο χρόνια, για να έχουμε μία τάξη μεγέθους - και, βεβαίως, την ευελιξία να καθιστά άμεσα εμπορικά εκμεταλλεύσιμες ανακαλύψεις στην περιοχή, την ώρα που άλλες ανακαλύψεις, ακόμη και μεγαλύτερες λ.χ. από αυτή στο Βόρειο Καρίς παραμένουν για αρκετά χρόνια αναξιοποίητες. Σε σχέση με την Κύπρο, δεν θα μπορούσα να απαντήσω εκ μέρους της κυπριακής κυβέρνησης, ωστόσο θα ήθελα να επαναβεβαιώσω το ενδιαφέρον της Energean για τη συγκεκριμένη αγορά όπως και για κάθε αγορά στην ευρύτερη περιοχή που χρειάζεται αέριο.
- Πώς σχολιάζετε την συνεργασία Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ και ειδικότερα τα αποτελέσματα της πρόσφατης επίσκεψης του πρωθυπουργού στο Τελ Αβίβ;
Η τριμερής συνεργασία, όπως και οι προοπτικές διεύρυνσής της, είναι αναμφίβολα μία θετική εξέλιξη, απόρροια της διπλωματικής δραστηριότητας των τελευταίων ετών αλλά και της παραδοσιακά καλής σχέσης που χαρακτηρίζει τις συγκεκριμένες χώρες. Θα είναι ακόμη πιο σημαντικό για χώρες όπως η Ελλάδα και η Κύπρος να ενεργοποιούνται στο πλαίσιο της συγκεκριμένης συνεργασίας ως χώρες - παραγωγοί υδρογονανθράκων καθώς και ως χώρες που διαθέτουν σημαντικές υποδομές προς χρήση από τους Operators της περιοχής και όχι απλώς ως διαμετακομιστικά κέντρα. Το παράδειγμα της Αιγύπτου και, πλέον, και του Ισραήλ είναι παράδειγμα προς μίμηση.
- Ποια πιστεύετε ότι θα είναι η οδός που θα επιλεγεί για την μεταφορά των κοιτασμάτων της Ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη; Θα είναι το σχέδιο του αγωγού EastMed, η μεταφορά του σε υγροποιημένη μορφή ή κάτι άλλο; Έχετε στα σχέδιά σας την εξαγωγή αερίου προς την Ελλάδα και την Ευρώπη;
Ξεκινώντας από το τελευταίο ερώτημά σας, ασφαλώς μάς ενδιαφέρει η προοπτική των εξαγωγών και οι νέες ανακαλύψεις όπως και ο τρόπος λειτουργίας του FPSO μας σαφώς ενισχύουν την συγκεκριμένη προοπτική. Για την διοχέτευση αερίου προς την Ευρώπη είναι γεγονός ότι έχουν τεθεί επί τάπητος διαφορετικά σχέδια, τα οποία συγκεντρώνουν τα δικά τους πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Το σημαντικό για να προχωρήσουν, όμως, είναι, πρώτον, να υπάρξουν ακόμη περισσότερες ανακαλύψεις στη Νοτιοοανατολική Μεσόγειο, κάτι που είμαι βέβαιος ότι θα συμβεί. Και δεύτερον, να διασφαλισθεί η ύπαρξη αγοραστών για τις ποσότητες που ανακαλύπτονται με όρους οικονομικά βιώσιμους για τα projects.
Σε κάθε περίπτωση, οι χώρες -χρήστες του φυσικού αερίου δεν θα πρέπει να περιορίζονται μόνο στους αγωγούς ή μόνο στο LNG, αλλά θα πρέπει να επιδιώκουν τη μεγαλύτερη δυνατή διαφοροποίηση των πηγών. Από αυτήν την άποψη, η Ελλάδα είναι στον σωστό δρόμο, με μειονέκτημα, βεβαίως, ότι ακόμη δεν έχει δικές της ανακαλύψεις αλλά και ότι δεν διαθέτει στρατηγικά αποθέματα σε φυσικό αέριο -τα οποία θα διέθετε, εάν είχε προχωρήσει η δημιουργία της Υπόγειας Αποθήκης φυσικού αερίου στο υπό εξάντληση κοίτασμα της Καβάλας, την οποία η Energean έχει προτείνει εδώ και οκτώ χρόνια.
- Έχετε εκτενή δραστηριότητα και στην ελληνική επικράτεια. Δώστε μας την εικόνα αρχικά για τον Πρίνο: σε ποιο επίπεδο βρίσκεται η ημερήσια παραγωγή μετά και την πρόσφατη ανάπτυξη του κοιτάσματος Έψιλον; Ποιο είναι το μέλλον των κοιτασμάτων της περιοχής (αποθέματα, χρόνος εκμετάλλευσης).
Το κοίτασμα Έψιλον είναι το τρίτο κοίτασμα στην ιστορία της χώρας που τέθηκε σε παραγωγή και η έναρξη εκμετάλλευσής του μάς επέτρεψε να προβλέψουμε περαιτέρω άνοδο της παραγωγής για το 2019, σε σχέση με τα κάτι παραπάνω από 4.000 βαρέλια ημερησίως της προηγούμενης χρονιάς. Η περιοχή του Πρίνου διαθέτει ακόμη 38 εκατ. βαρέλια διαπιστωμένα κοιτάσματα πετρελαίου και 33 εκατ. βαρέλια δυνητικά. Θα πρέπει, όμως, να λάβουμε υπόψιν μας ότι, με εξαίρεση το κοίτασμα Έψιλον, έχουμε να κάνουμε με κοιτάσματα μεγάλης ηλικίας που παρουσιάζουν σημαντικές τεχνικές προκλήσεις στην παραγωγική διαδικασία, καθώς ο μεν Πρίνος παράγει από το 1981, ο δε Βόρειος Πρίνος από το 1996, με μια σημαντική πάντως διακοπή, πριν τον επαναφέρει η Energean το 2009 στην παραγωγή.
- Σε ποιο στάδιο βρίσκονται οι έρευνες στις περιοχές των Ιωαννίνων και της Αιτωλοακαρνανίας; Υπάρχουν ορισμένες ενδείξεις για την ύπαρξη κοιτασμάτων; Πότε θα ξεκινήσει η γεώτρηση στο Κατάκολο;
Η Δυτική Ελλάδα παρουσιάζει σημαντικές προοπτικές ανακάλυψης κοιτασμάτων και δεν είναι τυχαίο ότι συγκεντρώνει το ενδιαφέρον μεγάλων ξένων Operators, όπως είναι η Total και η Repsol. Αυτήν την περίοδο, πάντως, το μοναδικό project που βρίσκεται σε φάση ανάπτυξης είναι το project της Energean στο Κατάκολο, για το οποίο ευελπιστούμε να λυθούν τα γραφειοκρατικά προβλήματα που μάς ταλανίζουν, ώστε μέσα στο 2019 να λάβουμε την τελική απόφαση είτε για να προχωρήσουμε αυτόνομα στην ανάπτυξή του είτε να αναζητήσουμε εταίρο στη συγκεκριμένη προσπάθεια.
Και επίσης, η μοναδική έρευνα που βρίσκεται σε εξέλιξη είναι η γεωφυσική σεισμική έρευνα δύο διαστάσεων στα Ιωάννινα με Operator την Repsol, σε έναproject στο οποίο η Energean συμμετέχει με 40%. Είναι δεδομένο ότι στην περιοχή έχουν γεννηθεί συστήματα υδρογονανθράκων, αλλά είναι πρώιμο να μιλήσουμε για τις προοπτικές εκμεταλλεύσιμης ανακάλυψης. Στην Αιτωλοακαρνανία, όπου επίσης το σχήμα είναι Repsol 60% -Energean 40%, είμαστε σε προπαρασκευαστικό στάδιο της ερευνητικής περιόδου.
Θα ήθελα, πάντως, με την ευκαιρία να επαναλάβω ότι, για να προχωρήσουν οι επενδύσεις στην έρευνα και ανάπτυξη υδρογονανθράκων είτε στην χερσαία Δυτική Ελλάδα, είτε στο Ιόνιο, είτε στην Κρήτη, είτε όπου αλλού, και για να δώσει ο συγκεκριμένος τομέας την αναπτυξιακή ώθηση που μπορεί να δώσει στην ελληνική οικονομία, απαιτείται κοινή και διαχρονική στρατηγική από την ελληνική Πολιτεία στο σύνολό της καθώς και αποφασιστικότητα και συνέπεια στην εφαρμογή αυτής της στρατηγικής.
