Με έναν πρωτοποριακό σχεδιασμό πολλαπλών αξόνων το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών φέρνει την επανάσταση στις αστικές συγκοινωνίες της χώρας. Το νέο πρόσωπο των μεταφορών, που κάνει ήδη τα πρώτα του… χιλιόμετρα, περιλαμβάνει σημαντικές επενδύσεις μισού δισ. ευρώ, έπειτα από χρόνια αποεπένδυσης και εγκατάλειψης, νέες θέσεις εργασίας, νέα μέσα μεταφοράς και ποιοτικές υπηρεσίες.
Αυτό όμως που αλλάζει δραστικά είναι η φιλοσοφία. Βασικός μοχλός του νέου σχεδιασμού είναι η εισαγωγή του leasing για μέρος του στόλου οχημάτων, όπως και οι συμπράξεις με ιδιώτες για τη μεταφορά αρμοδιοτήτων του συγκοινωνιακού έργου. Στόχος, οι καλύτερες και οικονομικότερες για το κράτος υπηρεσίες, χωρίς να αλλοιώνεται ο δημόσιος χαρακτήρας των αστικών συγκοινωνιών.
Σύμφωνα με αρμόδιους παράγοντες, το leasing μεταχειρισμένων οχημάτων, αλλά και η σύμπραξη με τα ΚΤΕΛ, έχουν εφαρμοστεί ήδη στη Θεσσαλονίκη για την ενίσχυση του στόλου αλλά και των υπηρεσιών του ΟΑΣΘ, με εντυπωσιακά αποτελέσματα, που έχουν περιορίσει το κόστος λειτουργίας στο μισό, παρέχοντας ταυτόχρονα υψηλότερη ποιότητα υπηρεσιών.
Για παράδειγμα, από τη σύμπραξη με τα ΚΤΕΛ το κόστος ανά χιλιόμετρο, που βρισκόταν στο επίπεδο των 4 ευρώ, στη συμπρωτεύουσα έπεσε στο εντυπωσιακό 1,43 ευρώ. Μετά το παράδειγμα της Θεσσαλονίκης η εισαγωγή του leasing και των συμπράξεων θα αποτελέσει «οδηγό» και για την περιοχή της Αθήνας. Στόχος είναι μέσω αντίστοιχων διαδικασιών το κόστος ανά χιλιόμετρο να περιοριστεί από τα 2,5 στα 1,43 ευρώ.
Στην ουσία, σημειώνουν οι ίδιοι παράγοντες, μέσα από τη διαδικασία του leasing επιχειρείται για πρώτη φορά μια προσεκτική, μερική ιδιωτικοποίηση τμήματος του έργου των αστικών μεταφορών, χωρίς αυτό να επηρεάζει τον κρατικό χαρακτήρα τους. Δηλαδή ένα outsourcing. Και αυτό και οι βασικές υπηρεσίες θα συνεχίσουν να παρέχονται από τους κατά τόπους οργανισμούς και τα αμαξοστάσια. Πρόκειται για μία διαδικασία που γίνεται βήμα βήμα, με τη σύμφωνη γνώμη της κοινωνίας και των εργαζομένων, όπως καταγράφηκε στη Θεσσαλονίκη, που κινείται με πρώτη ταχύτητα στην κατεύθυνση αυτή στη χώρα προς όφελος των υπηρεσιών για το κοινό.
Ο νέος σχεδιασμός ήταν το λιγότερο απαραίτητος, λόγω της απραξίας και της αποεπένδυσης για περισσότερη από μία δεκαετία στον χώρο των αστικών συγκοινωνιών. Κατέστη, όμως ακόμη πιο επιτακτική, λόγω των πρόσθετων υγειονομικών ρυθμίσεων που επέβαλε η πανδημία. Οπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές, επί 11 χρόνια δεν είχε αγοραστεί ούτε ένα λεωφορείο, ενώ για το ίδιο περίπου διάστημα δεν είχε γίνει πρόσληψη προσωπικού στο μετρό και τα λεωφορεία. Επί ΣΥΡΙΖΑ η κατάσταση έφτασε στα όρια της διάλυσης: Τα διαθέσιμα λεωφορεία περιορίστηκαν σε λιγότερα από 850 στην Αθήνα και σχεδόν 200 στη Θεσσαλονίκη.
Στη συμπρωτεύουσα, όπως είναι γνωστό, κρατικοποιήθηκε ο ΟΑΣΘ, διαλύοντας τις αστικές συγκοινωνίες της πόλης, ενώ δημιουργήθηκαν τεράστια προβλήματα στο μετρό. Επίσης παρατηρήθηκε το φαινόμενο να αυξηθεί η τιμή των εισιτηρίων, αλλά την ίδια στιγμή να μειώνονται τα έσοδα των φορέων. Πλέον, η πανδημία μεγεθύνει τα προβλήματα των περασμένων ετών και τις συνέπειές τους, καθώς παρατηρούνται φαινόμενα συνωστισμού στα μέσα μεταφοράς σε όλες τις μεγαλουπόλεις, ενώ την ίδια ώρα οι φορείς καλούνται να προσφέρουν περισσότερες θέσεις, λόγω των αποστάσεων που είναι επιβεβλημένο να τηρούνται.
Δραστικά μέτρα
Απέναντι στη δραματική αυτή κατάσταση, το υπουργείο Υποδομών προχωρά σε δραστικά μέτρα, άμεσου και μεσοπρόθεσμου χαρακτήρα, με στόχο να αλλάξει εκ βάθρων την εικόνα, αλλά και τις υπηρεσίες στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Τα άμεσα μέτρα είναι:
1. Άμεση προμήθεια 300 σύγχρονων λεωφορείων, ηλικίας μέχρι 10 ετών, με leasing. Ο διαγωνισμός έχει προκηρυχθεί ήδη και θα έχει ως άμεσο αποτέλεσμα περισσότερα δρομολόγια, περισσότερες θέσεις καθήμενων, λιγότερη ταλαιπωρία, αλλά και μικρότερη διασπορά του κορονοϊού.
2. 655 προσλήψεις σε ΣΤΑΣΥ και ΟΣΥ σε ειδικότητες αιχμής, με διαδικασίες fast track, αλλά με κριτήρια ΑΣΕΠ.
3. Ενίσχυση της προσφοράς σε δρομολόγια με αναδιάταξη των δρομολογίων της ΟΣΥ, με έμφαση στην κεντρικότερη ζώνη, στον πυκνό αστικό ιστό, που υπάρχει και το μεγαλύτερο πρόβλημα. Για τις περιφερειακές και ενδοδημοτικές διαδρομές, η προσφορά θέσεων θα ενισχυθεί σε σύμπραξη με τα ΚΤΕΛ (ΣΔΙΤ), προσθέτοντας άμεσα 203 οχήματα και 550 οδηγούς σε ημερήσια βάση.
4. Αναβάθμιση του τραμ και προσθήκη 25 νέων οχημάτων στον στόλο του.
Τα μεσοπρόθεσμα, όπως ήδη έχει εξαγγείλει ο υπουργός Υποδομών Κώστας Καραμανλής, θα ενταχθούν στο κυβερνητικό σχέδιο για το Ταμείο Ανάκαμψης και αφορούν:
1. Την προκήρυξη διαγωνισμού για την προμήθεια νέων λεωφορείων για Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Για την Αθήνα ο διαγωνισμός θα αφορά στην προμήθεια 1.000 σύγχρονων οχημάτων. Εξ αυτών, 250 θα είναι Diesel Euro VΙ, 350 φυσικού αερίου και 400 ηλεκτρικά. Η προμήθεια θα γίνει σε δύο φάσεις. Στόχος είναι η προκήρυξη για τα πρώτα 600 να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το Νοέμβριο και τα 300 εξ αυτών να κυκλοφορούν στους δρόμους της Αθήνας μέχρι το τέλος του 2021.
2. Την αναβάθμιση 15 συρμών που κινούνται στη Γραμμή 1 του μετρό, δηλαδή τον πρώην ΗΣΑΠ.
3. Την αγορά επτά συρμών για τις Γραμμές 2 και 3 του μετρό.
4. Την ολοκλήρωση διαγωνισμού για τη Γραμμή 4 του μετρό.
Η συνεργασία με τα ΚΤΕΛ
Μέσω των συμπράξεων των οργανισμών αστικών μεταφορών με τα ΚΤΕΛ αναμένεται κατ’ αρχήν η ενίσχυση των δρομολογίων. Οι πόροι προς οδηγούς και οχήματα που θα εξοικονομηθούν μέσω της συνεργασίας με τα ΚΤΕΛ θα αξιοποιηθούν για την περαιτέρω ενίσχυση των δρομολογίων, με αποτέλεσμα τη μείωση των χρονοαποστάσεων και την καλύτερη εξυπηρέτηση του συνόλου των περιοχών. Παράλληλα όμως θα υπάρξει και ιδιαίτερα σημαντικό οικονομικό όφελος. Σήμερα το οχηματοχιλιόμετρο (κόστος παραγωγής υπηρεσίας) για τον ΟΑΣΘ βρίσκεται στα 3,9 με 4 ευρώ, όπως προαναφέρθηκε, ενώ των ΚΤΕΛ στο 1,43. Για τον ΟΣΥ, αντίστοιχα, το κόστος είναι 2,9 με 3 ευρώ, ενώ των ΚΤΕΛ 1,43 ευρώ.
Για την περιοχή της Αττικής ο σχεδιασμός προβλέπει πως τα ΚΤΕΛ θα αναλάβουν συγκοινωνιακό έργο με περίπου 250 λεωφορεία και 550 οδηγούς. Η δαπάνη του ΟΑΣΑ εκτιμάται για το 2020 σε 10 εκατ. ευρώ, ενώ για κάθε έτος που θα συνεχιστεί η συνεργασία με τα ΚΤΕΛ, το κόστος εκτιμάται στα 34,8 εκατ. ευρώ.
Όφελος από το leasing
Στην περίπτωση της Θεσσαλονίκης, το κόστος ανά λεωφορείο διαμορφώθηκε ύστερα από διαπραγματεύσεις στα 2.850 ευρώ (από 3.000 της αρχικής προσφοράς) ανά μήνα, ποσό που περιλαμβάνει την ενοικίαση και τη συντήρηση του οχήματος. Ετσι το ετήσιο κόστος ανά λεωφορείο ανέρχεται στα 34.200 ευρώ, με τη συντήρηση να βαρύνει τον ανάδοχο. Συγκριτικά θα πρέπει να σημειωθεί ότι, με βάση τα δεδομένα του ΟΑΣΘ, μόνο η συντήρηση κάθε λεωφορείου κυμαίνεται στα 70.000 ευρώ.
Στην περίπτωση της Αθήνας το αρχικό κόστος ανά λεωφορείο προσδιορίζεται στα 2.800 ευρώ με προοπτική να συμπιεστεί περισσότερο. Στην τιμή περιλαμβάνεται προληπτική συντήρηση και εβδομαδιαίες επιθεωρήσεις, ενώ τα ανταλλακτικά βαρύνουν τον ανάδοχο.
* Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο του σαββατοκύριακου 19-20 Αυγούστου.
