Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Μία από τις πιο σοβαρές πτυχές της κρίσης που συνεχίζει να στοιχειώνει την αγορά είναι η ύπαρξη επιχειρήσεων-ζόμπι, οι οποίες στερούν από την οικονομία πολύτιμο οξυγόνο και εμποδίσουν την ανάπτυξη της υγιούς επιχειρηματικότητας. Σύμφωνα, μάλιστα, με πρόσφατη μελέτη της Τρ. Πειραιώς, στις μη βιώσιμες επιχειρήσεις είναι εγκλωβισμένο παραγωγικό δυναμικό ύψους 28,4 δισ. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι το 16,3% του ΑΕΠ δεσμεύεται κρατώντας πίσω την πραγματική οικονομία.
Την ίδια ώρα, πρόκειται για ένα ζήτημα που αγγίζει τη «δίκαιη» - όσο μπορεί να υπάρξει δικαιοσύνη σε τέτοια ζητήματα – διαχείριση των «κόκκινων» δανείων. Ο εντοπισμός και η κατάλληλη αντιμετώπιση των στρατηγικών κακοπληρωτών και όσων επιχειρηματιών έριξαν στα βράχια το καράβι αφήνοντας απλήρωτους προμηθευτές και εργαζόμενους, θα έπρεπε να αποτελεί βασική προτεραιότητα τόσο των τραπεζών όσο και της κυβέρνησης.
Μόνο αν υπάρξει δίκαιη μεταχείριση των δανειοληπτών η αγορά θα μπορέσει να αποκαταστήσει το πλήγμα που δέχτηκε στα χρόνια της κρίσης. Αλλιώς, το τραπεζικό σύστημα και η πραγματική οικονομία κινδυνεύουν να παραμείνουν για χρόνια στη δίνη της αβεβαιότητας και της έλλειψης εμπιστοσύνης.
Αυτός είναι ο λόγος που ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης τόνισε χθες, από το βήμα της γενικής συνέλευσης της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, ότι δεν πρέπει να υπάρξει «καμία ανοχή σε υφιστάμενους μετόχους που χρεοκόπησαν στο εξωτερικό, άφησαν απλήρωτους τους εργαζόμενους τους και αρμενίζουν με τα κότερά τους στο Αιγαίο».
Ο κ. Μητσοτάκης γνωρίζει πολύ καλά πως αν δεν υπάρξει ίση αντιμετώπιση, τότε οι νομοταγείς και συνεπείς επιχειρηματίες-δανειολήπτες θα είναι για μία ακόμη φορά τα «κορόιδα», με αποτέλεσμα να μεγαλώνει η αίσθηση της αδικίας στην αγορά. Ταυτόχρονα, εκτιμάται ότι η απελευθέρωση του παραγωγικού δυναμικού μπορεί να δώσει πρόσθετη ώθηση στην οικονομία και να ξεφύγουμε από τη στασιμότητα των τελευταίων ετών.
Οι τράπεζες από την πλευρά τους φαίνονται έτοιμες να αναλάβουν το δικό τους μερίδιο ευθύνης, σε ότι αφορά το κυνήγι... των ζόμπι. Το αναποτελεσματικό νομικό πλαίσιο σε συνδυασμό με τους δεσμούς που διατηρούσαν με επιχειρηματικούς ομίλους καθυστέρησαν τις εξελίξεις. Όμως, σήμερα ξέρουν ότι το δύσκολο μέρος της διαδικασίας μείωσης των «κόκκινων» δανείων είναι μπροστά τους και μετά τη θετική ολοκλήρωση των stress tests δεν έχουν καμία δικαιολογία.
Χαρακτηριστική είναι και η υπόσχεση του προέδρου της ΝΔ, ότι η κυβέρνησή του θα διασφαλίσει τη νομική προστασία των τραπεζικών στελεχών, για να μην σκέφτονται τα δικαστήρια αλλά να κάνουν απρόσκοπτα τη δουλειά τους και να δίνουν δάνεια στην οικονομία. Η δέσμευση του κ. Μητσοτάκη δείχνει ότι μέχρι σήμερα ο φόβος των δικαστικών περιπετειών δημιουργούσε σοβαρά προβλήματα στο σύνολο της διαδικασίας.
Σημειώνεται, δε, ότι εκτός από το εγκλωβισμένο παραγωγικό δυναμικό των 28,4 δισ. ευρώ, οι εταιρείες-ζόμπι έχουν αναλάβει υποχρεώσεις ύψους 23,5 δισ. ευρώ, οι οποίες είναι εύλογο να υποθέσεις κανείς ότι δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν, δημιουργώντας μία τεράστια «τρύπα» στην αγορά. Προμηθευτές, τράπεζες, φορείς του δημοσίου και άλλοι συμβαλλόμενοι βλέπουν τις εταιρείες αυτές να παραμένουν εν ζωή ασλλά να μην πληρώνουν, ενώ αν υπήρχε ένα ουσιαστικό σχέδιο αναδιάρθρωσης ένα μεγάλο τμήμα των κεφαλαίων θα απελευθερωνόταν.
Πωλήσεις-express και ενημέρωση με... e-mail
Πέρα από την χαριστική βολή στις εταιρείες-ζόμπι, η νέα πραγματικότητα σχετίζεται και με τις αυξημένες πωλήσεις επιχειρηματικών δανείων. Άλλωστε, τα πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα των stress tests συνδέονται άμεσα με την δέσμευση των τραπεζών να «τρέξουν» στο εξής σε τομείς που μέχρι σήμερα κινούνται διστακτικά, όπως των πωλήσεων επιχειρηματικών δανείων.
Στο πολυνομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή την περασμένη εβδομάδα υπάρχει μία διάταξη που επιτρέπει την πώληση επιχειρηματικών δανείων χωρίς να είναι απαραίτητη η ενημέρωση του δανειολήπτη 12 μήνες πριν. Με τη συγκεκριμένη διάταξη – η οποία ίσχυε μόνο για τους μη συνεργάσιμους δανειολήπτες - ανοίγει ο δρόμος για πωλήσεις express και πιο «γεμάτα» πακέτα, αφού θα μπορούν να συμπεριληφθούν πιο πρόσφατα δάνεια.
Επιπρόσθετα, δίνεται η δυνατότητα στα funds να ενημερώνουν οφειλέτες και οι εγγυητές για την πώληση ακόμη και μέσω e-mail. Έτσι, απλοποιούνται οι διαδικασίες με στόχο να γίνει πιο λειτουργική η αγορά των «κόκκινων» δανείων.
Οι επιπλέον πωλήσεις δανείων σε σύγκριση με το αρχικό πλάνο που λήγει τον Δεκέμβριο του 2019 αναμένεται να ξεπεράσουν τα 5 δισ. ευρώ και να διαμορφωθούν ακόμη υψηλότερα στη δεύτερη φάση της στοχοθεσίας που ξεκινά την πρωτοχρονιά του 2020. Τα πρώτα «σοβαρά» πακέτα εκτιμάται ότι θα πωληθούν στο β'' εξάμηνο του 2018 και μέσα στο 2019 οι τράπεζες θα γίνουν πιο ενεργητικές. Αρχικά θα δούμε κάποια πακέτα μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, ενώ όσο περνάει ο καιρός θα αυξάνονται οι εξασφαλίσεις που θα τα συνοδεύουν.
