Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Η νέα κυβέρνηση της Ιταλίας και η κατεύθυνση που θα επιλέξει να ακολουθήσει είναι σαφέστατα ο μεγαλύτερος φόβος της Κομισιόν και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Έτσι, η Ελλάδα μπαίνει σε δεύτερο πλάνο, όμως οι ανησυχίες ενόψει της εξόδου από το μνημόνιο και πάντα σε συνδυασμό με τις εξελίξεις στην Ιταλία είναι μεγάλες.
Χαρακτηριστική της επιφυλακτικότητας των Ευρωπαίων απέναντι στην ιταλική κυβέρνηση είναι η προχθεσινή δήλωση της Άνγκελα Μέρκελ, η οποία ενώ συνεχάρη τον νέο πρωθυπουργό της Ιταλίας, Τζουζέπε Κόντε, έσπευσε να προειδοποιήσει ότι η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη δεν σημαίνει και αμοιβαιοποίηση του χρέους, θέλοντας να εξανεμίσει από νωρίς τις όποιες προσδοκίες για διαγραφή χρέους.
Όλα αυτά συμβαίνουν σε μία περίοδο που η Ελλάδα θέλει διακαώς ελάφρυνση του δικού της χρέους. Και μπορεί οι περιπτώσεις Ελλάδας και Ιταλίας να είναι τελείως διαφορετικές, όμως συνδέονται ποικιλοτρόπως, προκαλώντας ακόμη μεγαλύτερο προβληματισμό στα ευρωπαϊκά κέντρα αποφάσεων.
Ο βασικός φόβος είναι ότι η Ιταλία θα γίνει νέα «Ελλάδα» και ότι η Ελλάδα θα ακολουθήσει… το παράδειγμα της Ιταλίας. Ο λόγος είναι απλός: Η Ελλάδα είναι η χώρα με την πρώτη κυβέρνηση λαϊκιστών στην Ευρώπη και παρά το γεγονός ότι ο Αλέξης Τσίπρας άλλαξε ρότα μετά το α' εξάμηνο του 2015 και παρέμεινε σε ευρωπαϊκό δρόμο, όπως άλλωστε δεσμεύονται να κάνουν και οι Ντι Μάιο-Σαλβίνι, πιθανή «εξέγερση» στην Ιταλία θα μπορούσε να έχει σοβαρό αντίκτυπο και στην προεκλογική Ελλάδα.
Αναφορικά με την Ελλάδα, το θέμα της προληπτικής γραμμής στήριξης θεωρείται το ίδιο σημαντικό με αυτό του χρέους. Διότι για το χρέος δεν αναμένεται κάποια πολύ γενναία λύση με αποτέλεσμα η προσοχή να εστιάζεται στο πως θα διασφαλιστεί ότι η Ελλάδα δεν θα έχει πρόβλημα με τις αγορές μετά τον Αύγουστο. Ιδιαίτερα, μάλιστα, στο δυσμενές περιβάλλον που ενδεχομένως θα επικρατεί λόγω των πολλών εστιών αβεβαιότητας τόσο στην Ευρώπη όσο και στο διεθνές εμπόριο.
Πληροφορίες του liberal.gr, αναφέρουν ότι σε Βρυξέλλες και Φρανκφούρτη εξετάζονται όλα τα πιθανά ενδεχόμενα για την περίπτωση της Ιταλίας αλλά και της Ελλάδας. Ειδικά στην ΕΚΤ, γίνονται όλες οι απαραίτητες προβολές σε ότι αφορά το μέλλον της ποσοτικής χαλάρωσης (QE) και τη δημιουργία μίας «υβριδικής» προληπτικής γραμμής στήριξης που θα διατηρεί το waiver για τις ελληνικές τράπεζες.
Και τα δύο ζητήματα απαιτούν λεπτούς πολιτικούς χειρισμούς. Για το QE επειδή δεν πρέπει να δοθεί η εντύπωση ότι η Ευρώπη φοβάται την ιταλική κυβέρνηση και της δίνει «ανταλλάγματα» για να μην δημιουργεί προβλήματα και για την ελληνική προληπτική γραμμή λόγω της αρνητικής στάσης που κρατά ο Αλέξης Τσίπρας.
Στην Ευρώπη έχουν καταλάβει ότι δεν έχουν την πολυτέλεια απλά να ελπίζουν ότι η Ιταλία θα συμμορφωθεί με τους κανόνες της Ένωσης, κάτι που φάνηκε σε έκθεση που έδωσε πριν από δέκα ημέρες στη δημοσιότητα η ΕΚΤ, στην οποία εκφράζονταν ανησυχίες για τις… υπερχρεωμένες κυβερνήσεις της Ευρωζώνης. Έτσι, λοιπόν, δεν αποκλείεται να έχουμε ακόμη και παράταση του QE αν η ιταλική κυβέρνηση δεν κάνει πίσω στις μεταρρυθμίσεις και δεν ζητήσει αναθεώρηση των δημοσιονομικών κανόνων.
Ο ρόλος του Ντράγκι
Που να φανταζόταν ο Μάριο Ντράγκι τον Ιούλιο του 2012 όταν στο πλαίσιο επενδυτικού συνεδρίου στο Λονδίνο έλεγε ότι θα κάνει «ό,τι χρειαστεί» για να σώσει το ευρώ, ότι την ώρα που θα ετοιμαζόταν για την τελευταία πράξη του ελληνικού δράματος θα αναγκαζόταν να σχεδιάζει Plan B για την Ιταλία.
Μετά την επιτυχημένη διαχείριση της κρίσης χρέους και την ανάκαμψη της οικονομίας της Ευρωζώνης, ο Ντράγκι πίστευε ότι η έξοδος της Ελλάδας από το μνημόνιο, με έναν ομαλό και ασφαλή τρόπο, θα σηματοδοτούσε το τέλος της ευρωπαϊκής κρίσης.
Έτσι θα μπορούσε να επικεντρωθεί στον τελευταίο χρόνο της θητείας του (λήγει 31 Οκτωβρίου 2019) στο να θέσει τις κατάλληλες βάσης για την τραπεζική ενοποίηση που αναμφίβολα αποτελεί το μεγαλύτερο και πιο δύσκολο project προς την εμβάθυνση της ενωμένης Ευρώπης.
Την περασμένη Παρασκευή η ΕΚΤ έκλεισε 20 χρόνια ζωής ενώ σε λίγους μήνες ο Μάριο Ντράγκι θα συμπληρώσει 7 χρόνια στο τιμόνι της. Σε αυτά τα πετά χρόνια ο Ιταλός χαρακτηρίστηκε ο άνθρωπος που έσωσε το ευρώ, ενώ το 2015 το περιοδικό Fortune τον κατέταξε δεύτερο στη λίστα με τους σπουδαιότερους ηγέτες στον κόσμο.
Τώρα ο Ντράγκι κινδυνεύει να δει όλη αυτή την προσπάθεια να πηγαίνει χαμένη εξαιτίας της χώρας του. Γι' αυτό εκτιμάται ότι θα δεχθεί μία προληπτική γραμμή για την Ελλάδα που δεν θα λέγεται έτσι, μόνο και μόνο για να επικεντρωθεί στη «διαχείριση» της ιταλικής κυβέρνησης λίγο πριν τη λήξη της θητείας του.
