Δεν είναι μόνο το μέτωπο στη Μέση Ανατολή που κάνει το φάντασμα της ενεργειακής κρίσης να χτυπά ξανά την πόρτα μας και να εκτινάσσει και πάλι το πετρέλαιο πάνω από τα 90 δολάρια. Αλλά και ο άλλος πόλεμος στον Βορρά.
Αν και η σύγκρουση με τη Χαμάς δείχνει τη νευρικότητα στην αγορά πετρελαίου και έχει τραβήξει την προσοχή της παγκόσμιας κοινής γνώμης από την Ουκρανία, γεγονότα, όπως το σαμποτάζ στις υποδομές της Φινλανδίας, λίγους μήνες μετά την ένταξη της στο ΝΑΤΟ, δείχνουν πόσο εύκολα μπορεί να αναζωπυρωθεί μια ενεργειακή κρίση. Τον κίνδυνο τιμολογούν ήδη οι αγορές με άνοδο του φυσικού αερίου χθες στα 56 ευρώ, δηλαδή 50% μέσα σε μια εβδομάδα.
Δύο σαμποτάζ σε λιγότερο από ένα χρόνο, εκείνο του Nord Stream και προ ημερών αυτό στον υποθαλάσσιο αγωγό φυσικού αερίου και στο καλώδιο τηλεπικοινωνιών μεταξύ Εσθονίας - Φινλανδίας - προκλήθηκε από «εξωτερική δραστηριότητα», όπως είπε ο πρωθυπουργός της - για το οποίο οι υποψίες, παρά τις διαψεύσεις της Μόσχας, πέφτουν πάνω της.
Και το Κρεμλίνο όχι μόνο είναι από τους μεγάλους «κερδισμένους» της κρίσης στη Μ.Ανατολή, καθώς βλέπει με ικανοποίηση να ανοίγει ένα δεύτερο μέτωπο για τη Δύση, αλλά πρωταγωνιστεί και στη νέα χθεσινή άνοδο του πετρελαίου μια ανάσα από τα 91 δολάρια. Η ανησυχία κλιμάκωσης στη Μ.Ανατολή, αλλά και οι κυρώσεις που επέβαλαν την Πέμπτη οι ΗΠΑ σε δυο ναυτιλιακές επειδή παραβίαζαν το πλαφόν τιμών των 60 δολαρίων για το ρωσικό αργό, εκτίναξαν το μπρεντ 5%, υπενθυμίζοντας στους Δυτικούς το φιάσκο με τον μηχανισμό ο οποίος υποτίθεται θα συγκρατούσε τα έσοδα της Μόσχας από το πετρέλαιο.
Ένας αγνώστου αριθμός «σκιώδης στόλος» γηρασμένων τανκερ, που αγνοεί επιδεικτικά το πλαφόν, μεταφορτωνει πετρέλαιο από το ένα πλοίο στο άλλο και κάνει «spoofing», δίνει δηλαδή ψεύτικες συντεταγμένες στο αυτόματο σύστημα εντοπισμού, κατάφερε σε μερικούς μήνες να υπερδιπλασιάσει τη μεταφορά ρωσικού αργού απ’ ότι πριν την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία.
Τα παραπάνω συμβαίνουν χωρίς ακόμη να έχει αποτυπωθεί στις αγορές το αντίκτυπο από την ανάφλεξη στη Μ.Ανατολή. Με το αδιέξοδο επί του πεδίου να συνεχίζεται και με μόνη ορατή προοπτική να είναι η κλιμάκωση, η αγωνία του διεθνούς παράγοντα, είναι ο κίνδυνος εμπλοκής στη σύγκρουση της Χεζμπολάχ, δηλαδή και του Ιραν που θα οδηγούσε σε γενικευμένη σύγκρουση στην περιοχή.
Η υπόθεση της ιρανικής εμπλοκής είναι ο ελέφαντας στο δωμάτιο. Εφόσον άνοιγε ένα τέτοιο μέτωπο, οι συνέπειες θα μπορούσαν να είναι τεράστιες στο σενάριο που η Τεχεράνη θα ενεργοποιούσε το μεγάλο της «όπλο», δηλαδή να κλείσει τα Στενά του Ορμούζ τα οποία ελέγχει και από τα οποία διέρχεται το 30% της παγκόσμιας προσφοράς πετρελαίου και πάνω από το 25% υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG). Αν συνέβαινε αυτό, κάποιες προβλέψεις, όπως η χθεσινή του Bloomberg Economics μιλούν για πετρέλαιο ακόμη και στα 150 δολάρια.
Τελικά, συνέβη αυτό που όλοι απεύχονταν ενόψει του φετινού χειμώνα. Το ασύμμετρο γεγονός ενός πολέμου στη Μ.Ανατολή που απειλεί την ευρύτερη περιφερειακή ασφάλεια και σταθερότητα, συνδυαστικά με ένα νέο ράλι στις τιμές του φυσικού αερίου που ξυπνά μνήμες Nord Stream, κι όλα αυτά σε περιβάλλον υψηλού πληθωρισμού στα τρόφιμα, τον οποίο τροφοδοτεί η συνέχιση των περιορισμών στις εξαγωγές σιτηρών, όπου και πάλι πρωταγωνιστής είναι η Ρωσία.
Η πείνα είναι το άλλο μη πολεμικό της όπλο, μαζί με την ενέργεια, που χρησιμοποιεί σε παγκόσμιο επίπεδο, ασκώντας πίεση στη διεθνή κοινότητα, όπως με την εκβιαστική της αποχώρηση από τη Συμφωνία της Μαύρης Θάλασσας για τα σιτηρά, αφού προηγουμένως έταζε φθηνές εξαγωγές για να προσεταιριστεί τις χώρες της Αφρικής.
Μπορεί να φανταστεί κανείς ενόψει χειμώνα ένα πιο εκρηκτικό κοκτέιλ πάνω από τις ούτως ή άλλως νευρικές αγορές; Δύο μέτωπα, ένα στο Νότο και ένα στον Βορρά, με το Bloomberg Economics να μην αποκλείει μετασεισμούς σε όλο τον κόσμο και να κάνει σενάρια για πετρέλαιο στα 95 δολάρια στο σενάριο ενός πολέμου δι’ αντιπροσώπων (με εμπλοκή της Χεζμπολάχ) και στα 150 δολάρια στο σενάριο μιας απευθείας αντιπαράθεσης Ισράηλ - Ιράν, το οποίο πάντως οι ειδικοί θεωρούν απίθανο.
Τα πάντα αυτή τη στιγμή είναι ανοικτά, με τον Jamie Dimon (JP Morgan) να μιλά για την «πιο επικίνδυνη περίοδο» για τον κόσμο εδώ και δεκαετίες και για τυχόν εκτεταμένες επιπτώσεις στις αγορές ενέργειας, τροφίμων, το παγκόσμιο εμπόριο και τις γεωπολιτικές σχέσεις, και την Scope Ratings να θυμίζει ότι η Ευρώπη ταλαιπωρείται από αδύναμη οικονομική ανάπτυξη και ψηλά επιτόκια και να προβλέπει αύξηση χρεοκοπιών στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις έως τα τέλη του 2024 και τις αρχές του 2025.
Τα βλέμματα όλων είναι στραμμένα στο Ισραήλ και στα σύνορα του με τον Λίβανο, εκεί που μπορεί να υπάρξει η θρυαλλίδα για μια πολύ επικίνδυνη σύγκρουση, η οποία θα μπορούσε να αποδειχθεί καταστροφική για τον έλεγχο του πληθωρισμού, πυροδοτώντας νέα κύματα δυσαρέσκειας στις ευρωπαϊκές κοινωνίες, προς μεγάλη φυσικά ικανοποίηση της Ρωσίας.
Μπροστά στο φόβο για νέα άνοδο του πληθωρισμού, η Κριστίν Λαγκάρντ δήλωσε χθες από το Μαρακές όπου πραγματοποιείται η σύνοδος του ΔΝΤ ότι τα επιτόκια μπορεί να αυξηθούν ξανά αν χρειαστεί. Τα πάντα κινούνται με βάση την αβεβαιότητα χωρίς να δικαιολογούνται από τα θεμελιώδη, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την προ ημερών ημερήσια εκτίναξη 15% της τιμής του αερίου στο χρηματιστήριο του Άμστερνταμ, με την αύξηση να αποδίδεται στη διακοπή λειτουργίας του ισραηλινού κοιτάσματος Ταμάρ και σε φόβους ότι θα μειωθούν οι όγκοι των ισραηλινών εξαγωγών LNG, μέσω της Αιγύπτου, προς την Ευρώπη, παρ' ότι αυτοί είναι ελάχιστοι. Το γεγονός ότι οι ευρωπαϊκές αποθήκες είναι γεμάτες κατά 95% αφήνει εντελώς ασυγκίνητες τις αγορές. Τιμολογούν τον παράγοντα κίνδυνο.
