Σε αυτή τη χώρα έχουμε μάθει να πυροβολούμε τα ίδια μας τα πόδια. Σύσσωμος ο κατασκευαστικός κλάδος, πάνω από 60 ελληνικές και ξένες εταιρείες από τις μεγαλύτερες στο είδος τους, βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπος με βαριές κατηγορίες για συμμετοχή σε καρτέλ τα τελευταία 27 χρόνια (1989-2016) επειδή η Επιτροπή Ανταγωνισμού «ανακάλυψε» το 2015 μη αποδεκτές πρακτικές στην κατανομή της πίτας των έργων υποδομής. Αλλά σήμερα αποδεικνύεται ότι αυτό είναι το μικρότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα.
Βγάζοντας στη σέντρα όχι συγκεκριμένες εταιρείες αλλά έναν ολόκληρο κλάδο για τον τρόπο που λειτουργούσε τα τελευταία 30 χρόνια, δώσαμε πάσα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μας στήσει στον τοίχο και να απειλεί ότι θα μας κόψει την χρηματοδότηση από τα ευρωπαϊκά κονδύλια μέχρι να πείσουμε τους εταίρους μας ότι είτε οι Αρχές στην Ελλάδα έκαναν λάθος και θα το διορθώσουν, είτε μέχρι να διασφαλίσουμε ότι τα χρήματά τους δεν καίγονται στα χέρια των καρτέλ.
Οι επιπτώσεις που μπορεί να προκαλέσει το έγγραφο της Γενικής Διεύθυνσης Περιφερειακής Πολιτικής της Ε.Ε το οποίο διέρρευσε χθες -την ίδια ημέρα που ο Ζαν Κλωντ Γιουνκέρ μοίραζε εύσημα στην Ελλάδα- και εισηγείται το πάγωμα των ευρωπαϊκών κονδυλίων μέχρι να αποσαφηνιστεί η κατάσταση, μπορεί να έχει δραματικές επιπτώσεις στο εγχείρημα της αναπτυξιακής παλινόρθωσης της χώρας. Ο ίδιος ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας στήριξε μόλις την περασμένη εβδομάδα το αναπτυξιακό αφήγημα της κυβέρνησής του ακριβώς στην αποδέσμευση των ευρωπαϊκών κονδυλίων και το ξεπάγωμα των συγχρηματοδοτούμενων έργων. Σήμερα, παρότι δεν ευθύνεται φυσικά για τις πράξεις μιας Ανεξάρτητης Αρχής ούτε για το τι γινόταν 20-30 χρόνια πριν, βρίσκεται αίφνης εκτεθειμένος. Αλλά πολύ περισσότερο εκτεθειμένη βρίσκεται η χώρα η οποία κινδυνεύει να ξεμείνει από τα μοναδικά διαθέσιμα κονδύλια που έχει αυτή τη στιγμή για επενδύσεις.
Έργα 2-3 δισ. ευρώ και οι εκταμιεύσεις του ΕΣΠΑ 2014-2020 απειλούνται με 6μηνη -τουλάχιστον- αναστολή χρηματοδότησης. Ο κίνδυνος δεν περιορίζεται μόνο στα εν εξελίξει έργα. Αρκεί να σκεφτεί κανείς τι θα συμβεί αν ο Ασκός του Αιόλου που ανοίγει με την απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού δεν περιοριστεί μόνο στις οικονομικές επιπτώσεις του ελληνικού δημοσίου, αλλά διευρυνθεί και σε έρευνες για τυχόν ζημιές της Ε.Ε που χρηματοδοτούσε τα έργα υποδομής στην Ελλάδα από τα κοινοτικά κονδύλια. Αντί να παίρνουμε λεφτά, θα μας ζητήσουν πίσω κι αυτά που δώσανε…
Η χώρα διασύρεται ξανά στην Ευρώπη και η όποια εμπιστοσύνη χτίστηκε, κινδυνεύει να καταρρεύσει επειδή η ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού έβαλε στο τσουβάλι έναν ολόκληρο επιχειρηματικό κλάδο και τις μεγαλύτερες διεθνείς κατασκευαστικές εταιρείες, αφήνοντας να αιωρούνται βαρύτατες - έωλες σύμφωνα με την επιχειρηματολογία των κατασκευαστών- κατηγορίες εναντίον τους. Κάποιοι στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν άφησαν την ευκαιρία να μείνει ανεκμετάλλευτη. Και προξενεί μεγάλη εντύπωση γιατί δεν περίμεναν την οριστική απόφαση της Ολομέλειας της Επιτροπής Ανταγωνισμού που θα συνεδριάσεις στις 21 Ιουλίου, πριν δρομολογήσουν εισηγήσεις ή αποφάσεις που μπορεί να φέρουν σε εξαιρετικά δυσχερή θέση τη χώρα. Θέλουν να ασκήσουν μεγαλύτερη πίεση για άλλα θέματα; Θέλουν να δρομολογήσουν ή να επηρεάσουν τις αποφάσεις;
Ό,τι και αν συμβαίνει, η κυβέρνηση είναι σε πανικό από χθες που διέρρευσε το έγγραφο. Παρότι ήταν ήδη ενήμερη εδώ και μέρες για την εισήγηση του Γενικού Διευθυντή Περιφερειακής Πολιτικής, μόλις χθες αναγκάστηκε να παραδεχθεί ότι το πρόβλημα είναι υπαρκτό και σοβαρό και το παρακολουθεί σε συνεργασία με τις ευρωπαϊκές Αρχές υποσχόμενη ότι «θα προβεί σε όλες τις διορθωτικές κινήσεις που απαιτούνται και προβλέπονται στους ευρωπαϊκούς κανονισμούς σε σχέση με τις υπό έρευνα συμβάσεις».
Δεν είναι εύκολο να εκτιμήσει κανείς τι σημαίνουν τα παραπάνω. Μπορεί η υπόθεση να κλείσει πιο γρήγορα, μπορεί η τελική απόφαση να είναι αρκετά διαφορετική από την εισήγηση, μπορεί αντίθετα και να οδηγήσει σε οδυνηρές συνέπειες. Σε κάθε περίπτωση, αποδεικνύεται ότι το θέμα έχει πολλές παραφυάδες που αγνοούνται και ερμηνείες που δεν είναι μονοδιάστατες. Αλλά κυρίως δείχνει ότι η πρωτόγνωρη επιλογή να κατηγορηθεί μαζικά για «καρτελοποίησης» ένας ολόκληρος κλάδου δεν ήταν η πιο ενδεδειγμένη τακτική εκ μέρους της Επιτροπής Ανταγωνισμού η οποία είχε το χρόνο και τον τρόπο να αναζητήσει στοιχεία και όχι να φορτώσει συλλήβδην κατηγορίες σε περισσότερες από 60 εταιρείες.
Υπήρξε καρτέλ στον κατασκευαστικό χώρο; Αυτή είναι δουλειά της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Γι' αυτό υπάρχει. Αν υπήρξε καρτέλ, θα πρέπει να το ανακαλύψει. Ο μόνος τρόπος για να μην αποκαλύψει τίποτα είναι τελικά αυτός που επέλεξε, να κατηγορήσει τους πάντες. Και να αφήσει μια υπόθεση να σέρνεται για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι απαντήσεις θα πρέπει να δοθούν άμεσα και αυτή τη φορά υπό την απειλή μιας ακόμη μεγάλης οικονομικής ζημιάς.
Δημήτρης Ζάντζας
