Είναι γνωστό από τη θεωρία και την εμπειρία, ότι οι επενδύσεις (σε ανθρώπινο και φυσικό κεφάλαιο) αυξάνουν την παραγωγικότητα και ότι η παραγωγικότητα προσδιορίζει τελικά το ύψος των αμοιβών των εργαζομένων. Έτσι, μόνο οι επενδύσεις μπορούν να αυξήσουν τις αμοιβές των εργαζομένων, μέσω της αύξησης της παραγωγικότητας.
Οι επενδύσεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο (δηλ. στην εκπαίδευση, την κατάρτιση και τη δια βίου μάθηση του ανθρώπινου δυναμικού) αυξάνει τις δεξιότητες των εργαζομένων. Έτσι, οι εργαζόμενοι μπορούν να αξιοποιήσουν, το αυξημένο μέσω της αύξησης των επενδύσεων καθώς και τις οργανωτικές και τεχνολογικές βελτιώσεις που συνήθως τις συνοδεύουν και να παράγουν καλύτερα και περισσότερα προϊόντα και υπηρεσίες με μείωση του κόστους κατά μονάδα παραγωγής.
Με τον τρόπο αυτό, όχι μόνο αυξάνεται η παραγωγή και η παραγωγικότητα, αλλά και επιτυγχάνεται η αύξηση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της οικονομίας και αυξάνονται οι εξαγωγές. Αυτός ήταν ο τρόπος που αυξήθηκε η ευημερία τα τελευταία 200 χρόνια σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες του κόσμου.
Η χώρα μας για ιστορικούς λόγους υστέρησε τόσο στη συσσώρευση του κεφαλαίου όσο και της ανθρώπινης γνώσης (εκπαίδευση κλπ) λόγω χαμηλών επενδύσεων και συνεπώς δεν κατόρθωσε μέχρι σήμερα να αυξήσει αρκετά την παραγωγικότητα και τη διεθνή ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της, ώστε οι εργαζόμενοι να έχουν υψηλές αμοιβές όπως στις αναπτυγμένες οικονομίες.
Στα τελευταία χρόνια πριν από τη δεκαετή οικονομική κρίση, η αύξηση των αμοιβών ξεπερνούσε την αύξηση της παραγωγικότητας με αποτέλεσμα να υπάρχουν πλασματικά υψηλές αμοιβές με κόστος την κατάρρευση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και συνεπώς την αύξηση του ελλείμματος εξωτερικών πληρωμών, πράγμα που, μεταξύ άλλων, μας οδήγησε στη βαθειά οικονομική κρίση.
Η έξοδος από την πολύχρονη αυτή κρίση άφησε πίσω της ένα τεράστιο επενδυτικό κενό με αποτέλεσμα τη χαμηλή παραγωγικότητα και την ανεπαρκή διεθνή ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Αυτό το επενδυτικό κενό (με επενδύσεις στο 13% του ΑΕΠ ετησίως, έναντι 23% στον μ.ο. της Ευρωζώνης) οδηγεί στο αποτέλεσμα να έχουμε χαμηλές αμοιβές και συνεπώς χαμηλό εισόδημα, μόλις το 67% του μ.ο. της Ευρωζώνης.
Η αύξηση κατά 27% από το 2019 μέχρι σήμερα του κατώτατου μισθού μαζί με τη χθεσινή αύξηση 6,5% είναι μια αξιοσημείωτη επίδοση που αντιμετωπίζει τον πληθωρισμό χωρίς να ξεπερνά την αύξηση της παραγωγικότητας και να υποσκάπτει τη διεθνή ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας και συνεπώς τις εξαγωγές. Έτσι, δεν αυξάνεται το έλλειμμα εξωτερικών πληρωμών (6,5% ΑΕΠ), όπως είχε συμβεί στην περίοδο πριν την κρίση με αποτέλεσμα τη χρεοκοπία της ελληνικής οικονομίας.
Τα τελευταία χρόνια γίνεται προσπάθεια από τη σημερινή κυβέρνηση να αυξηθούν οι επενδύσεις σε φυσικό και ανθρώπινο κεφάλαιο και έτσι να αυξηθεί τόσο η παραγωγικότητα (σήμερα 55% του μ.ο της Ευρωζώνης) όσο και η διεθνής ανταγωνιστικότητα και συνεπώς οι αμοιβές (με στόχο ο μέσος μισθός να πλησιάσει το μ.ο της Ευρωζώνης), με σημαντικά θετικά αποτελέσματα.
* O Ναπολέων Μαραβέγιας είναι Καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής Οικονομίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, κατέχει την Ευρωπαϊκή Έδρα Jean Monnet, έχει διατελέσει π. Υπουργός και π. Αντιπρύτανης ΕΚΠΑ
