Οι οικονομικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν τις τελευταίες 4 ημέρες εναντίον της Ρωσικής Ομοσπονδίας είναι συντριπτικές και σχεδόν πρωτοφανείς, τουλάχιστον όσον αφορά στην ταχύτητα της επιβολής τους. Μόνο με το οικονομικό εμπάργκο το οποίο υπέστη το Ιράν με αφορμή το πυρηνικό του πρόγραμμα μπορεί ίσως να συγκριθεί ο καταιγισμός αποκλεισμών και απαγορεύσεων που εκτόξευσαν εναντίον της Μόσχας οι κυβερνήσεις της Ευρώπης, της Βόρειας Αμερικής και των σημαντικότερων χωρών της Ασίας.
Συγκεκριμένα, μέχρι σήμερα:
- Η ΕΕ, οι ΗΠΑ, το ΗΒ και ο Καναδάς συμφώνησαν να εμποδίσουν την Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας από του να χρησιμοποιεί τα αποθέματα της συναλλάγματος, που φτάνουν στα €640 δισ.
- Η ΕΕ απαγόρευσε όλες τις συναλλαγές με την Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας, το Ρωσικό Υπουργείο Οικονομικών και το κρατικό επενδυτικό fund της Ρωσίας. Ουσιαστικά, η Ρωσία δε δύναται πλέον να εκδώσει κρατικά ομόλογα στο εξωτερικό και Ρωσικές εταιρίες δε μπορούν να εισάγουν τις μετοχές τους και άλλα αξιόγραφα σε Ευρωπαϊκά χρηματιστήρια.
- Ρωσικές τράπεζες (μεταξύ των οποίων οι δύο μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας) αποκλείσθηκαν από το σύστημα διατραπεζικών συναλλαγών SWIFT, κάτι που έχει σαν αποτέλεσμα τον αποκλεισμό τους από το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα και το πάγωμα όλων των διεθνών εμπορικών συναλλαγών των Ρωσικών εξαγωγικών και εισαγωγικών εταιριών.
- Οι ΗΠΑ απαγόρευσαν τις συναλλαγές στις Αμερικανικές χρηματαγορές των 10 μεγαλύτερων Ρωσικών τραπεζών (μεταξύ των οποίων και της Sberbank, που ελέγχει το 30% των Ρωσικών αποταμιεύσεων) και των θυγατρικών και συνδεδεμένων επιχειρήσεων τους.
- Τα περιουσιακά στοιχεία (δηλ. μετρητά, αξιόγραφα και συμμετοχές) και οι τραπεζικές δραστηριότητες πολλών άλλων Ρωσικών τραπεζών, μεταξύ των οποίων της VTB, της δεύτερης μεγαλύτερης Ρωσικής τράπεζας, και των Bank Rossiya και Promsvyazbank, έχουν επίσης παγώσει ύστερα από συνδυασμένες ενέργειες της ΕΕ, των ΗΠΑ, του ΗΒ και άλλων χωρών.
Με λίγα λόγια, το εξωτερικό εμπόριο της Ρωσίας έχει σχεδόν σταματήσει, οι τραπεζικές ροές με το εξωτερικό έχουν σταματήσει, τα ρευστά περιουσιακά στοιχεία της Ρωσικής κυβέρνησης έχουν παγώσει, και Ρωσικά εταιρικά ή κρατικά σχήματα δεν μπορούν πλέον να χρηματοδοτούνται μέσω δυτικών οργανωμένων κεφαλαιαγορών.
Η μόνη διαφαινόμενη διέξοδος της Ρωσίας στις διεθνείς αγορές (χρήματος και προϊόντων/υπηρεσιών) φαίνεται ότι είναι η Κίνα. Όμως, προχθές, οι Κινεζικές κρατικές τράπεζες πάγωσαν τη χρηματοδότηση εισαγωγών Ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου. Επιπλέον, δεδομένης της ομόφωνης παγκόσμιας κατακραυγής εναντίον της Ρωσικής επιθετικότητας και της αλλαγής παραδείγματος στις διεθνείς σχέσεις που φαίνεται ότι πραγματοποιείται (π.χ. η Ελβετία, για πρώτη φορά, επιβάλλει κυρώσεις, η Γερμανία αλλάζει εν μια νυκτί το μεταπολεμικό αμυντικό της δόγμα, κλπ.) δύσκολα μπορεί κανείς να φανταστεί ότι η Κίνα θα επιλέξει να σταθεί απέναντι στους δύο κυριότερους εμπορικούς εταίρους της, τις ΗΠΑ και την ΕΕ, για να στηρίξει τη Ρωσία. Για την Κινεζική οικονομία, της οποίας το ΑΕΠ το 2021 ήταν περίπου $18 τρισεκατομμύρια, το εμπόριο με τη Ρωσία ήταν περίπου $100 δις, ή περίπου μισό τοις εκατό του ΑΕΠ. Εάν η Κίνα σταματήσει να εμπορεύεται με τη Ρωσία, το ΑΕΠ της το 2022 θα μεγαλώσει κατά 7.5% αντί για 8%.
Οι επιλογές που έχει η Ρωσία για να αντιμετωπίσει τις δυτικές οικονομικές κυρώσεις είναι σχεδόν μηδενικές. Τα εντυπωσιακά οφέλη της παγκοσμιοποίησης και της στενής διασύνδεσης των οικονομιών του κόσμου έχει και μια ανάποδη όψη: όταν ο υπόλοιπος κόσμος θυμώσει μαζί σου και αποφασίσει να σε βάλει στη γωνία, η παράλυση και η κατάρρευση επέρχονται γρήγορα και συντριπτικά. Για να έχετε μια ιδέα του πως μπορεί να είναι η οικονομική εικόνα στη Ρωσία τους επόμενους μήνες εάν δεν αποσυρθούν οι κυρώσεις ανατρέξτε στο Ιράν στην περίοδο 2006-16. Αν και οι κυρώσεις εναντίον του Ιράν αφορούσαν κυρίως σε δυτικές χώρες-συμμάχους των ΗΠΑ. Οι κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας είναι καθολικές. Ακόμη και απ’ την Ελβετία.
* Ο Περικλής Κωνσταντινίδης είναι ο ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της επενδυτικής εταιρίας Syracuse Main, Inc. Έχει διδακτορικό στη χρηματοοικονομική από το University of Southern California
