Οποιοσδήποτε θέλει να πάρει μια εικόνα από τη ζημιά που έχει προκαλέσει η Covid-19 στην αεροπορία, αρκεί απλώς να κοιτάξει τον ουρανό. Εκεί που κάποτε ήταν γεμάτος αεροσκάφη και άσπρες γραμμές από τους υδρατμούς των μηχανών τους, τώρα υπάρχει µόνο το... απέραντο γαλάζιο.
Περισσότεροι από 5 δισεκατομμύρια επιβάτες αναμένονταν να «πετάξουν» φέτος, αλλά ο πραγματικός αριθμός τους εκτιμάται ότι θα είναι ο μισός. Η ανάκαμψη είναι ευάλωτη σε νέα κύματα της πανδημίας.
Η ξαφνική κατάρρευση των αεροπορικών ταξιδιών θα ανασχηματίσει μια βιομηχανία τρισεκατομμυρίων. Οι κερδοφορίες των αεροπορικών εταιρειών, των αεροδρομίων και των εταιρειών κατασκευής αεροσκαφών συνδέονται άμεσα και μαζί αποτελούν ουσιαστικά το σύμπλεγμα της γιγαντιαίας αεροπορικής βιομηχανίας.
Η Cirium, συµβουλευτική εταιρεία στον τομέα της ταξιδιωτικής βιομηχανίας, υπολογίζει ότι το 35% του παγκόσμιου στόλου των συνολικά 25.000 επιβατικών αεροσκαφών παραμένουν παρκαρισμένα. Ανάμεσά τους, και η πλειονότητα των μεγαλύτερων επιβατικών αεροσκαφών στον κόσμο.
Τα σύννεφα
Πόσο όμως κοστίζει ένα Jumbo αν είναι καθηλωμένο στο έδαφος και ενδεχομένως να μην ξαναπετάξει; Λόγω της πανδημίας, αυτή εκτιμάται ότι θα είναι η μοίρα πολλών διώροφων Α380, των μεγαθηρίων της Airbus. Τα αεροσκάφη που κάποτε θεωρούνταν το μέλλον των αερομεταφορών έρχονται αντιμέτωπα µε την πρόωρη «συνταξιοδότηση», αφού ο κορονοϊός διατάραξε συθέμελα τις ταξιδιωτικές συνήθειες των ανθρώπων.
Σύννεφα είχαν αρχίσει να μαζεύονται για το Super Jumbo και πριν από την έλευση της πανδημίας. Οι καθυστερήσεις στην παράδοση σήμαιναν πως όταν θα έφτανε τελικά να πετάξει, έπρεπε να ανταγωνιστεί µε μικρότερα, πιο αποδοτικά τζετ.
Μόνο 14 αεροπορικές εταιρείες είχαν παραγγείλει τα αεροπλάνα των 500 και παραπάνω θέσεων. Η Emirates ήταν η εταιρεία που λειτουργούσε σχεδόν τα μισά από τα συνολικά 242 Α380. Όταν τον Φεβρουάριο του 2019 η Emirates ακύρωσε τις παραγγελίες της για 39 τέτοια αεροσκάφη, η Airbus ανακοίνωσε ότι σταδιακά θα τερματίσει την παραγωγή του συγκεκριμένου αεροπλάνου. Όλων των τύπων τα αεροσκάφη έχασαν αξία ως αποτέλεσμα της πανδημίας.
Οµως, για τα Α380 η πτώση ήταν ιδιαίτερα απότομη. Τα τεράστια αεροπλάνα κατασκευάστηκαν από τον ευρωπαϊκό κολοσσό της Airbus µε το σκεπτικό να μεταφέρουν όσο το δυνατόν περισσότερους επιβάτες. Το βασικό χαρακτηριστικό του μοντέλου που το έκανε ελκυστικό για τις αεροπορικές εταιρείες ήταν ότι μπορούσε να «αποσυμπιέζει» τους «πηγμένους» αεροδιαδρόμους στα μεγάλα διεθνή αεροδρόμια. Τώρα, όμως, αυτοί οι αεροδιάδρομοι είναι έτσι κι αλλιώς άδειοι. Σύμφωνα µε την Flightradar24, που παρακολουθεί την εναέρια κυκλοφορία, λιγότερα από ένα στα δέκα λειτουργικά Α380 πετάνε σήμερα.
Η Διεθνής Ένωση Αερομεταφορών (IATA) εκτιμά ότι η αεροπορική κίνηση μπορεί να μην επιστρέψει στα επίπεδα του 2019 νωρίτερα από το 2024. Αυτό είναι πολύ μεγάλο διάστημα για να συντηρούν οι αεροπορικές εταιρείες καθηλωμένα αεροπλάνα.
Η Air France ανακοίνωσε ότι τα εννέα Α380 που διαθέτει δεν πρόκειται να ξαναπετάξουν, υπολογίζοντας μια «βαριά» μείωση στην αξία του στόλου της. Η Lufthansa μειώνει τα συγκεκριμένα αεροσκάφη της από 14 σε έξι. Η Singapore Airlines, που διαθέτει 19 Α380, επανεξετάζει αν θα τα λειτουργήσει όλα ή όχι.
Σε τιμή κόστους
Όπως είναι φυσικό, η αξία των Α380 μειώθηκε ανάλογα. Τα πιο παλιά μοντέλα πετάνε για περίπου 12 χρόνια. Σε αυτή την ηλικία, τα αεροπλάνα έχουν συνήθως χάσει τη μισή αξία τους. Με δεδομένο ότι η αγορά ενός πλήρως εξοπλισμένου Α380 κοστίζει 250-300 εκατομμύρια δολάρια, οι αεροπορικές ήλπιζαν ότι η τιµή δεν θα έπεφτε κάτω από 125 εκατομμύρια δολάρια, µε τις χειρότερες εκτιμήσεις να είναι στα 75-100 εκατομμύρια δολάρια.
Η πτώση, όμως, είναι ξεκάθαρη στις εκτιμήσεις των επενδυτικών funds που έχουν στην ιδιοκτησία τους αεροπλάνα και τα μισθώνουν σε αεροπορικές εταιρείες. Χαρακτηριστικά, ένα τέτοιο fund, το Doric Nimrod Air One, μείωσε την αξία του Α380 -που κατέχει και το μισθώνει στην Emirates- κατά 51%.
Ο αντιπρόεδρος της επενδυτικής τράπεζας Jeff eries, Μάθιου Χόουζ, δήλωσε στον Economist ότι οι τιμές των μετοχών των εισηγμένων funds που διαθέτουν Α380 δείχνουν πως όταν λήξουν οι μισθώσεις, οι τιμές των αεροπλάνων - μεγαθηρίων θα είναι μεταξύ 10 και 15 εκατομμυρίων δολαρίων!
Ακόμη και τα ανταλλακτικά υπολογίζεται ότι δεν θα έχουν σημαντική αξία, επειδή στη σύγχρονη κατασκευή αεροπλάνων είναι κατά κανόνα «εξειδικευμένα» για κάθε τύπο αεροσκάφους, άρα άχρηστα για τα άλλα μοντέλα.
Συχνά, τα «ανεπιθύμητα» επιβατικά αεροπλάνα μετατρέπονται σε cargo για μεταφορά εμπορευμάτων. Στην περίπτωση του Α380, όμως, μια τέτοια μετατροπή θα ήταν δύσκολη, επειδή η Airbus ποτέ δεν έβγαλε αντίστοιχη έκδοση για τον συγκεκριμένο τύπο αεροσκάφους. Το πρώτο Α380, που πέταξε σε κανονική πτήση το 2007, έχει ήδη σταλεί για ανακύκλωση. Οι φόβοι είναι ότι θα ακολουθήσουν περισσότερα.
Η κατάρριψη της αεροπορικής βιομηχανίας;
Οι αεροπορικές εταιρείες πουλάνε πλέον λιγότερα εισιτήρια, άρα οι κατασκευαστές αεροσκαφών πρόκειται να φτιάχνουν λιγότερα επιβατικά αεροπλάνα και αναπόφευκτα θα χρειάζονται λιγότερα εξαρτήματα από τους προμηθευτές τους. Πολλές εταιρείες μείωσαν την παραγωγή τους και απέλυσαν χιλιάδες εργαζομένους.
Η Rolls-Royce, που κατασκευάζει τις μηχανές για τα 2/3 των αεροσκαφών μεγάλων αποστάσεων, ανακοίνωσε ότι θα καταργήσει 9.000 θέσεις εργασίας και πήρε δάνειο 2 δισ. λίρες Αγγλίας.
Το ερώτημα για την αεροπορική βιομηχανία είναι πόσο κάτω θα φτάσει, πόσο γρήγορα θα μπορέσει να αναρρώσει και ποιες θα είναι οι μακροπρόθεσμες συνέπειες.
Το σύμπλεγμα της αεροπορικής βιομηχανίας είναι αχανές. Πέρυσι, περισσότεροι από 4,5 δισ. επιβάτες ταξίδεψαν µε αεροπλάνα.
Καθημερινά πραγματοποιούνταν πάνω από 100.000 πτήσεις. Αυτά τα ταξίδια υποστήριζαν άμεσα 10 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, σύμφωνα µε την Air Transport Action Group (ATAG): 6 εκατομμύρια στα αεροδρόμια, συµπεριλαμβανομένου του προσωπικού σε καταστήματα, καφέ, χειριστές αποσκευών κ.λπ., 2,7 εκατομμύρια εργαζόμενοι στις αεροπορικές εταιρείες και 1,2 εκατομμύριο εργαζόμενοι στην κατασκευή αεροσκαφών.
Το 2019 τα αεροδρόμια όλου του κόσμου είχαν έσοδα 170 δισ. δολάρια και οι αεροπορικές εταιρείες 838 δισ. δολάρια. Η αεροδιαστημική βιομηχανία συνολικά είχε πωλήσεις 600 δισ. δολαρίων. Αν προστεθούν και οι ταξιδιωτικές εταιρείες, όπως Expedia και Booking Holdings, τότε έχουμε συνολικά κέρδη 1,3 τρισ. δολάρια για τις εισηγμένες εταιρείες µόνο.
Η Covid-19 αφαίρεσε άμεσα 460 δισ. δολ. από τη συγκεκριμένη αγορά. Οι αεροπορικές εταιρείες επανεκτιμούν τις τάσεις για τον αριθμό επιβατών που θα έχουν στο εξής, ο οποίος, πριν από τον κορονοϊό, αναμενόταν ότι θα διπλασιαστεί μέσα στα επόμενα 15 χρόνια. Οµως, αντί για αύξηση 4% φέτος, όπως υπολογιζόταν, τα έσοδα των εναέριων μεταφορών θα πέσουν κατά 50%, στα 419 δισ. δολάρια. Το ACI World, Παγκόσμιο Συμβούλιο Αεροδρομίων, εκτιμά ότι τα έσοδα για τα αεροδρόμια το 2020 θα έχουν απώλειες 57%.
Εκτός από τις εσωτερικές πτήσεις, που τα πάνε σχετικά καλά στις μεγάλες αγορές όπως η Ευρώπη, η Αμερική και η Κίνα, η εικόνα για το μέλλον παραμένει αβέβαιη. Χρειάστηκε µόνο µια έξαρση του ιού στο Πεκίνο τον Ιούνιο για να παγώσει η «ανάρρωση» στις πτήσεις εσωτερικού στην Κίνα.
Στοκ... 4.000 αεροσκαφών!
Ακόμη και αν η εναέρια κυκλοφορία επανέλθει το 2021 στο 80% των επιπέδων του 2019, πολλά αεροπλάνα θα παραμείνουν καθηλωμένα στο έδαφος. Η Citigroup προβλέπει ότι ακόμα και σε 18 μήνες από τώρα θα υπάρχει «περίσσευμα» 4.000 αεροπλάνων, δηλαδή 4.000 αεροπλάνα περισσότερα από όσα θα χρειάζονται. Με τόσα αεροσκάφη αδρανή και τους ισολογισμούς στο κόκκινο, οι αεροπορικές εταιρείες ξεφορτώνονται αεροπλάνα.
Η Oliver Wyman, εταιρεία συμβούλων, θεωρεί ότι ως το 2030 ο παγκόσμιος στόλος αεροσκαφών θα είναι κατά 12% μικρότερος από ό,τι θα ήταν αν ο ρυθμός ανάπτυξης συνέχιζε αμείωτος όπως πριν «χτυπήσει» η πανδημία. Αυτό σημαίνει 4.700 αεροπλάνα λιγότερα, που μεταφράζεται σε περίπου 300 δισ. δολάρια δυνητικές απώλειες για την Airbus και την Boeing.
Τα μεγάλα «αχόρταγα» στην κατανάλωση Jumbo, όπως το Α380 ή το Boeing 747, δεν φαίνεται να σώζονται ούτε από τις χαμηλές τιμές καυσίμων. Η British Airways ανακοίνωσε στις 17 Ιουλίου ότι θα αποσύρει όλα τα Boeing 747 που διαθέτει, 31 συνολικά. Η σύμβουλος αεροπλοΐας ΙΒΑ αναμένει ότι 800 αεροπλάνα σε παγκόσμια κλίμακα θα οδηγηθούν σύντομα σε πρόωρη σύνταξη.
Ένα ολόκληρο στοκ καινούργιων, απούλητων αεροπλάνων περιμένει ανενεργό και στα αζήτητα. Η βιομηχανία επένδυε σε όλο και μεγαλύτερους ρυθμούς παραγωγής. Τώρα, από τα 630 αεροπλάνα που θα κατασκευάσει η Airbus φέτος, θα παραδοθούν τα 500, σύμφωνα µε τη Citigroup.
* Αναδημοσίευση από την ένθετη επενδυτική και οικονομική εφημερίδα Liberal Markets που κυκλοφόρησε μαζί με τον Φιλελεύθερο το Σάββατο 22 Αυγούστου.
