Η κυβέρνηση ψηφιοποιεί τις διαδικασίες του Δημοσίου, χωρίς ωστόσο να προβαίνει στην κατάργηση αρκετών από αυτές που δεν έχουν πλέον καν λόγο ύπαρξης. Με δυο λόγια η ψηφιοποίηση δεν είναι απαραίτητα και μεταρρύθμιση. Αυτό συμβαίνει και με το χαρτόσημο.
Ήδη από το 2019 η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, είχε ανακοινώσει ότι θα προχωρούσε στην κατάργηση του τέλους χαρτοσήμου 3,6% και στη μερική αντικατάσταση του σε ορισμένες περιπτώσεις από έναν άλλο φόρο επί των συναλλαγών. Δυστυχώς, αυτή η αναμενόμενη «μεταρρύθμιση» κατάληξε σε μια απλή βάπτιση. Αφού το μόνο που άλλαξε είναι το όνομα και ο τρόπος πληρωμής. Έτσι, από την 1η Δεκεμβρίου θεσμοθετήθηκε η αντικατάσταση του παραδοσιακού τέλους χαρτοσήμου με «φόρο επί των συναλλαγών» που θα είναι, όπως υποστηρίζει η ΑΑΔΕ «προβλέψιμος ως προς τις περιπτώσεις εφαρμογής και διαφανής ως προς τη διαδικασία βεβαίωσης και είσπραξής του», με το άρθρο 1 του Ν. 5135/2024, όπως αναφέρει η εισηγητική έκθεση του νόμου, και που ονομάζεται «Ψηφιακό Τέλος Συναλλαγής».
Ο Φόρος Χαρτοσήμου είχε αρχικά επιβληθεί από τους Βαυαρούς το 1836. Ο Βαυαρός νομοθέτης με τον νόμο «περί χαρτοσήμου» στις 14 Αυγούστου 1836, επέβαλε αυτό το ενιαίο σύστημα τελών χαρτοσήμου για να λύσει ένα άλλο πρόβλημα. Στον νομό «Περί χαρτοσήμου» που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, με αριθμό 42 στις 15/8/1836, αναφερόταν πως:
«Γνωρίσαντες την ανάγκην να αυξήσωμεν τα εισοδήματα του κράτους, διά να απαντήσωμεν τα αναπόφευκτα έξοδα του, και επιθυμούντες ταυτοχρόνως να κατορθώσωμεν την όσον το δυνατόν ίσην διανομήν των φόρων, διά να μην επιβαρύνωνται μόναι αι κλάσεις των γεωργών και των ποιμένων, θέλοντες προσέτι να εμποδίσωμεν τας καταχρήσεις, τας οποίας απέφερεν η είσπραξις των μέχρι τούδε εν χρήσει δικαστικών, συμβολαιογραφικών, διοικητικών και των υποθηκών διατιμήσεων προς βλάβην του δημοσίου, και της δικαστικής υπηρεσίας … Άρθ. 1: Από της ημέρας της ενάρξεως του παρόντος νόμου, καταργούνται όλαι αι δικαστικαί, συμβολαιογραφικαί, διοικητικαί και των υποθηκών διατιμήσεις, και όλα τα άλλα δικαιώματα, τα οποία ελαμβάνοντο μέχρι τούδε διά καταχωρήσεις, εγγραφάς, επικυρώσεις εγγράφων και πράξεων προς όφελος του δημοσίου ταμείου, ή διαφόρων υπαλλήλων και δημοσίων υπηρεσιών. Άρθ. 2: Αντί των δικαιωμάτων τούτων εισάγεται εις γενικός φόρος υπό το όνομα χαρτόσημον …».
To τέλος χαρτοσήμου στη σύγχρονη μορφή του, καθιερώθηκε το 1931 και επιβάλλεται από τότε σε μια σειρά συναλλαγών και συμβάσεων. Ανέρχεται μέχρι το 3%, το οποίο προσαυξανόμενο με την εισφορά υπέρ του Οργανισμού Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΟΓΑ), φτάνει στο 3,6%.
Με τέλος χαρτοσήμου ύψους 3,6%, επιβαρύνονται σήμερα τα ενοίκια των επαγγελματικών μισθώσεων, όπως γραφείων, αποθηκευτικών επαγγελματικών χώρων, καταστημάτων, επαγγελματικής στέγης. Δηλαδή, οι ιδιοκτήτες ακινήτων πληρώνουν έναν επιπλέον φόρο, επειδή ενοικιάζουν τα ακίνητα τους για επαγγελματική χρήση κι ας εισπράττουν το ίδιο μίσθωμα με μια αστική μίσθωση για κατοικία. Ο φορολογικός παραλογισμός, επαυξάνεται ακόμα περισσότερο με την εισφορά για τον ΟΓΑ. Μια επαγγελματική μίσθωση σε ένα αστικό κέντρο, επιβαρύνεται με μια γεωργική ασφαλιστική εισφορά.
Οπότε ανάλογα με τη συμφωνία που έχει γίνει είτε ο ιδιοκτήτης του ακινήτου είτε ο μισθωτής, επιβαρύνονται με αυτό το 3,6%. Δηλαδή είτε ο ιδιοκτήτης του ακινήτου, δεν θα καταβάλει φόρο της τάξης του 15% ή του 35% ή του 45%, αλλά 18,65%, 38,6% και 48,6%, είτε ο μισθωτής θα επιβαρύνεται μα αυτό το έξοδο.
Αλλά και η σύναψη δανείων μεταξύ ιδιωτών, επιχειρήσεων και φυσικών προσώπων, επιβαρύνεται με χαρτόσημο 3,6%. Δηλαδή, αν ένας επιχειρηματίας ή νομικό πρόσωπο, βρει χρηματοδότηση από έναν ιδιώτη, ή δανειοδοτήσει ο ίδιος την επιχείρηση του, λόγω αδυναμίας χρηματοδότησης του από το τραπεζικό σύστημα, θα επιβαρυνθεί με 3,6%. Δηλαδή, δεν φτάνει που μια εταιρία δεν μπορεί να δανειοδοτηθεί για χίλιους δυο λόγους από το τραπεζικό σύστημα, αναγκαζόμενη να προσφύγει στον δανεισμό από ιδιώτες, τιμωρείται με ένα επιπλέον κόστος. Βέβαια, ακόμα και στις περιπτώσεις σύναψης δανειακών συμβάσεων μεταξύ νομικών προσώπων επιβάλλεται χαρτόσημο.
Είναι τόσο παράλογη η επιβολή χαρτοσήμου, που ακόμα και στις περιπτώσεις προκαταβολών μισθών, τις οποίες χορηγούν οι επιχειρήσεις προς τους εργαζομένους τους, επιβάλλεται χαρτόσημο 3,6%. Αφού ο νόμος αναφέρει πως η προκαταβολή της μισθοδοσίας θεωρείται δάνειο από την επιχείρηση προς τον εργαζόμενο. Η απόλυτη τρέλα. Τιμωρείται δηλαδή, η διευκόλυνση της επιχείρησης προς έναν εργαζόμενο της, όταν ο τελευταίος βρίσκονται σε ανάγκη.
Εκτός από τα ακίνητα και τα δάνεια, χαρτόσημο επιβάλλεται σε τρεχούμενους δοσοληπτικούς λογαριασμούς, σε καταθέσεις και αναλήψεις νομικών προσώπων «όταν οι καταθέσεις ή αναλήψεις δεν γίνονται στο πλαίσιο ιδιαίτερης σύμβασης», σε πωλήσεις κινητών πραγμάτων ή άυλων αγαθών, σε μεταβιβάσεις επιχειρήσεων, σε διανομές κληρονομιών, κληροδοτημάτων και εν γένει κοινών περιουσιών, σε συμβιβαστικές επιλύσεις διαφορών, σε αποζημιώσεις, σε χρηματικές παροχές νομικών προσώπων, σε τραπεζικές επιταγές, σε τόκους υπερημερίας και νόμιμους τόκους, σε συνδρομές καταβαλλόμενες σε επιμελητήρια, ενώσεις, συλλόγους και σωματεία, σε έπαθλα και βραβεία, σε εκδόσεις απογράφων και αποδεικτικών εγγράφων ενώπιον δικαστηρίων, για άδεια κυνηγίου, οπλοφορίας, εμπορία όπλων, στις άδειες παραμονής και εργασίας αλλοδαπών και σε άλλες διαδικασίες.
Τα έσοδα από το χαρτόσημο μέσα στο 2023 είχαν ανέλθει στα 367 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 42 εκατ. ευρώ από το 2022. Θα δούμε που θα οδηγήσει το 2025 τα δημόσια έσοδα η δήθεν κατάργηση του χαρτοσήμου.
Είμαστε σίγουροι ότι όταν οι Βαυαροί του Όθωνα το μακρινό 1836, αποφάσιζαν όπως αναφέρει ο νόμος: «να αυξήσωμεν τα εισοδήματα του κράτους, διά να απαντήσωμεν τα αναπόφευκτα έξοδα του», δεν μπορούσαν να φανταστούν ότι σχεδόν 200 χρόνια μετά, το χαρτόσημο θα ζούσε ακόμα με τη λογική «διά να μην επιβαρύνωνται μόναι αι κλάσεις των γεωργών και των ποιμένων». Πότε επιτέλους η μείωση των δημοσίων δαπανών θα ιεραρχηθεί υψηλότερα από τη διατήρηση ή την αύξηση των φόρων;
