Η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Η βελτίωση του επνεδυτικού κλίματος και οι μεταρρυθμίσεις στο δικαστικό σύστημα. Τα αδύναμα κεφάλαια σε συνδυασμό με τον υψηλό αβαλλόμενο φόρο ως ποσοστό επί των συνολικών απαιτήσεων. Ο ρυθμός εκταμίευσης νέων δανείων. Αυτές είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει το εγχώριο τραπεζικό σύστημα, όπως δηλώνει στο Liberal Markets ο CEO της Τράπεζας Ηπείρου, Ιωάννης Βουγιούκας.
Ο κ.Βουγιούκας αναλύει το σημαντικό ρόλο των Συνεταιριστικών Τραπεζών στη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ενώ αναλύει τους στρατηγικούς στόχους για την Τράπεζα Ηπείρου. Όπως αναφέρει η τράπεζα επιταχύνει τον ψηφιακό της μετασχηματισμό και επεκτείνεται με νέα υποκαταστήματα.
Συνέντευξη στον Νικόλα Ταμπακόπουλο
Κύριε Βουγιούκα, τα τελευταία χρόνια διανύετε μια περίοδο συνεχούς ανάπτυξης. Ποια είναι η αγορά στην οποία απευθύνεστε και ποια τα ανταγωνιστικά σας πλεονεκτήματα;
Η Τράπεζα Ηπείρου απευθύνεται κυρίως στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις της Ηπείρου. Το 85% περίπου των δανείων μας αφορά σε αυτές τις επιχειρήσεις (το υπόλοιπο 15% σε στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια κυρίως προς τους φορείς τους). Το μερίδιο αγοράς μας στην Ήπειρο κυμαίνεται από 6% στους νομούς εκτός Ιωαννίνων και σε 13% περίπου στο Νομό Ιωαννίνων, ο οποίος παρουσιάζει και την υψηλότερη οικονομική δραστηριότητα. Το 2020 επιτύγχαμε αύξηση της πιστωτικής επέκτασης 6% και το α΄ εξάμηνο του 2021, 3%, όταν η συνολική πιστωτική επέκταση του συστήματος στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις ήταν αρνητική (-0,5% και -0,9% αντίστοιχα).
Επίσης, η Τράπεζα συμμετέχει σε όλα τα Προγράμματα Εγγύησης και συν-επένδυσης της ΕΑΤ Α.Ε., με απορρόφηση κονδυλίων κατά 99,68% (ΤΕΠΙΧ Ι & ΙΙ, COVID-19 κ.λπ.), χρηματοδοτεί έργα του ΕΣΠΑ και του Αναπ. Νόμου και ως παρέχει μικρο-πιστώσεις σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (EIF).
Παράλληλα, επεκτείνουμε το δίκτυό μας με νέα καταστήματα. Πρόσφατα ανοίξαμε το νέο μας κατάστημα στο Μέτσοβο και μέχρι τέλους του έτους προγραμματίζουμε να ανοίξουμε ένα ακόμα στην Πάργα, φθάνοντας τα εννέα καταστήματα στην Ήπειρο. Αναλογικά με το μερίδιο αγοράς μας, έχουμε το μεγαλύτερο ποσοστό κάλυψης με καταστήματα. Αντίθετα, η παρουσία άλλων τραπεζών μειώνεται, παράλληλα με την κεντροποίηση των εγκριτικών διαδικασιών εκτός περιφέρειας.
Λόγω της εντοπιότητας έχουμε το πλεονέκτημα της γνώσης της τοπικής οικονομίας, σε αντίθεση με τις συστημικές τράπεζες, οι οποίες δεν είναι τόσο κοντά στην τοπική κοινωνία. Κατανοούμε καλύτερα τα αιτήματα των πελατών, αξιολογώντας τη σκοπιμότητα και τα ευρύτερα οφέλη στις τοπικές ανάγκες και συνθήκες, παρέχοντας συμβουλευτική τραπεζική – κάτι απολύτως αναγκαίο για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δεν έχουν τις δομές και τη στελέχωση μια μεγάλης εταιρείας. Πρακτικά γινόμαστε ο έμπιστος σύμβουλος και συνεργάτης τους.
Στοχεύουμε η Τράπεζα να μετατραπεί, από μία μικρή συνεταιριστική τράπεζα, σε μια ισχυρή περιφερειακή τράπεζα πρώτης επιλογής για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις ενισχύοντας τις προοπτικές της οικονομικής ανάπτυξης της τοπικής κοινωνίας. Να είμαστε δηλαδή «η Τράπεζα του Τόπου μας» βασιζόμενοι στα ανταγωνιστικά μας πλεονεκτήματα που είναι η εντοπιότητα, η ευελιξία στις λύσεις και η αμεσότητα στη λήψη των εγκρίσεων.
Σε επίπεδο ψηφιακού μετασχηματισμού ποιες είναι οι προτεραιότητές σας και οι προκλήσεις;
Το ότι η στρατηγική μας βασίζεται στην προσωπική «παραδοσιακή» εξυπηρέτηση, δεν σημαίνει ότι δεν ακολουθούμε τις σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις. Τα τελευταία χρόνια έχουμε υλοποιήσει μια σειρά από σημαντικά έργα ψηφιακού μετασχηματισμού τα οποία έχουν οδηγήσει στον εκσυγχρονισμό μας και την τεχνολογική αναβάθμιση των διαδικασιών και των υπηρεσιών μας. Είμαστε σε θέση να παρέχουμε όλες τις σύγχρονες βασικές ψηφιακές ευκολίες στους πελάτες μας.
Ιδιαίτερα, το 2021 ήταν σταθμός ορόσημο για εμάς, καθώς υλοποιήσαμε τα σημαντικότερα έργα της τελευταίας δεκαετίας:
- Μετάβαση σε νέο κεντρικό τραπεζικό σύστημα (Core Banking System) με νέο e-banking και mobile banking,
- Αντικατάσταση και αναβάθμιση των ΑΤΜs καταστημάτων με τελευταίας τεχνολογίας,
- Υλοποίηση εναλλακτικού κέντρου ασφάλειας (Security Operation Center),
- Δημιουργία νέου Site,
- Δημιουργία νέου App,
- Ενεργή χρήση του Τηλεραντεβού,
- Υιοθέτηση διαδικασίας ταυτοποίησης στο gov.gr με κωδικούς e-banking,
- Δυνατότητα ηλεκτρονικής επικαιροποίησης στοιχείων πελάτη (Know Your Customer – KYC),
- Υιοθέτηση υπηρεσιών και υλοποίηση έργων για την ασφάλεια των πληροφοριών και των πληροφοριακών συστημάτων.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι πλέον αναγκαία συνθήκη της λειτουργικής αποτελεσματικότητας. Αποτελεί δομική αλλαγή σε όλες τις λειτουργίες της Τράπεζας. Η αξιοποίησή του θα συμβάλει στην απελευθέρωση πόρων και χρόνου για την περαιτέρω ανάπτυξη της Τράπεζας.
Ως πρώην ανώτατο στέλεχος στις περισσότερες συστημικές τράπεζες, αντιλαμβάνομαι πως η τράπεζα θέλετε να εκσυγχρονισθεί. Ποιες ενέργειες να περιμένουμε προς αυτή την κατεύθυνση;
Η είσοδος του στρατηγικού μας επενδυτή (ΤΕΑ - ΕΑΠΑΕ) το 2015 ήταν καθοριστική. Η Τράπεζα έχει ανακεφαλαιοποιηθεί και έχει προχωρήσει σε σημαντικές εκσυγχρονιστικές ενέργειες αναφορικά με τη δομή και τη λειτουργία της. Αυτό αντικατοπτρίζεται και στη σημαντική βελτίωση των οικονομικών της μεγεθών.
Για να διατηρηθεί και να αυξηθεί η επιτυχής δραστηριοποίησή μας στην τοπική αγορά των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, η Τράπεζα συνεχίζει τις ενέργειές της αναφορικά με περαιτέρω:
- Μείωση μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων
- Εξορθολογισμό του κόστους λειτουργίας και εσωτερική δημιουργία κεφαλαίου μέσω οργανικής κερδοφορίας
- Ενίσχυση υποδομών
- Ενίσχυση του ρόλου της Μονάδας Διαχείρισης Κινδύνων και Εσωτερικού Ελέγχου
- Βελτίωση πρακτικών αξιολόγησης αναλαμβανόμενου πιστωτικού κινδύνου
- Ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού
- Συνέχιση ψηφιακού μετασχηματισμού
Τέλος, θα ήθελα να σας ρωτήσω σχετικά με τις προκλήσεις του τραπεζικού κλάδου γενικότερα και των συνεταιριστικών ειδικότερα.
Η μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων εξακολουθεί να είναι η μεγαλύτερη πρόκληση για το σύστημα. Οι τράπεζες φαίνεται να συνεχίζουν να μειώνουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια μέσω του προγράμματος Ηρακλής, της καλυτέρευσης του επενδυτικού κλίματος και των μεταρρυθμίσεων στο δικαστικό σύστημα και το σύστημα προστασίας του χρέους. Από την άλλη πλευρά θα πρέπει να λάβουμε υπόψη τον αυξημένο κίνδυνο από τη νέα γενιά κόκκινων δανείων λόγω της πανδημίας.
Ο ρυθμός εκταμίευσης νέων δανείων και παράλληλα η αποκατάσταση των κερδών είναι η δεύτερη μεγάλη πρόκληση των τραπεζών.
Τέλος, τα αδύναμα κεφάλαια σε συνδυασμό με τον υψηλό αναβαλλόμενο φόρο ως ποσοστό επί των συνολικών εποπτικών απαιτήσεων, παραμένουν οι βασικές προκλήσεις για τις εγχώριες τράπεζες.
Οι ελληνικές τράπεζες θα πρέπει να επαναοριοθετήσουν τη στρατηγική τους και να αναδιαρθρώσουν τη δομή τους ώστε να συμβάλουν στην αναδιάταξη της ελληνικής οικονομίας, λαμβάνοντας υπόψη, μεταξύ άλλων, τις προοπτικές που διανοίγονται με την ψηφιακή τεχνολογία και τη σημαντική ροή κεφαλαίων από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Επομένως, είναι ιδιαιτέρως κρίσιμο οι πόροι του Ελλάδα 2.0 να κατευθυνθούν και στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες αποτελούν και τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας προκειμένου να δημιουργηθούν βιώσιμες επιχειρήσεις και να ενισχυθεί η οικονομική δραστηριότητα.
Όπως αναλύσαμε πιο πάνω, οι Συνεταιριστικές Τράπεζες μπορούν να διαδραματίσουν πολύ σημαντικό ρόλο στη χρηματοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, τομέας που υστερούν οι συστημικές τράπεζες. Από την άλλη πλευρά, το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων τους παραμένει υψηλό, λόγω του ότι δεν συμμετείχαν σε κανένα πρόγραμμα του Ηρακλή, εξαιτίας του υψηλού - αναλογικά - κόστους.
Επομένως, για να επιτύχουν ανάλογα ποσοστά με τις συστημικές τράπεζες, θα μπορούσε να παρθεί μια πρωτοβουλία, ανάλογη των δύο προγραμμάτων «Ηρακλής», προσαρμοσμένη στα μικρά μεγέθη των Συνεταιριστικών Τραπεζών. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια όλων των συνεταιριστικών τραπεζών δεν ξεπερνούν τα 300 εκατ. ευρώ. Ας μην ξεχνάμε πως οι συνεταιριστικές τράπεζες ανακεφαλαιοποιήθηκαν αποκλειστικά από τους μεριδιούχους τους και τα ποσοστά της αναβαλλόμενης φορολογίας στα κεφάλαιά τους είναι σημαντικά μικρότερα.
Συνοψίζοντας, οι συνεταιριστικές τράπεζες μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο σε τοπικό επίπεδο λειτουργώντας συμπληρωματικά προς τις εμπορικές τράπεζες, παρέχοντας κατάλληλες συμβουλευτικές υπηρεσίες και προϊόντα προς τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα.
