Οι αριθμοί δεν είναι βιώσιμοι για πολλά δημόσια και ιδιωτικά έργα λόγω της έκρηξης του κόστους της κατασκευής. Δεν πρόκειται για υπερβολή αν λάβουμε υπόψη ότι, κατά βάση, σε πολλές περιπτώσεις, στον τομέα των δημόσιων έργων - χωρίς αυτή η πρακτική να μην έχει υιοθετηθεί και σε ιδιωτικά έργα - οι εκπτώσεις που έχουν, ήδη, προσφερθεί είναι πολύ χαμηλές.
Επομένως, η εξίσωση δεν μπορεί να λυθεί παρά μόνο είτε με τη μετακύλιση του κόστους στον πελάτη εάν κι εφόσον υπάρχει ζήτηση είτε με αναστολή των εργασιών.
Τα νούμερα δεν βγαίνουν στα δημόσια και ιδιωτικά έργα λόγω της έκρηξης του κόστους της κατασκευής. Δεν πρόκειται για υπερβολή εάν λάβουμε υπόψη ότι, κατά βάση, σε πολλές περιπτώσεις, στον τομέα των δημόσιων έργων - χωρίς αυτή η πρακτική να μην έχει υιοθετηθεί και σε ιδιωτικά έργα - οι εκπτώσεις που έχουν, ήδη, προσφερθεί είναι πολύ χαμηλές.
Επομένως, η εξίσωση δεν μπορεί να λυθεί παρά μόνο είτε με τη μετακύλιση του κόστους στον πελάτη αν και εφόσον υπάρχει ζήτηση είτε με αναστολή των εργασιών. Με τα τωρινά δεδομένα, μονόδρομο αποτελεί το «πάγωμα» έργων που βρίσκονται σε αρχικό στάδιο υλοποίησης ή η καθυστέρηση έναρξής τους.
Και αυτό διότι η οδός της αναδιαπραγμάτευσης ανάμεσα στον εντολέα (είτε Δημόσιο είτε ιδιώτες) δεν μπορεί να οδηγήσει σε συμβιβασμό, επειδή δύσκολα μπορεί να καλυφθεί το αυξημένο κόστος, δεδομένου ότι σε πολλές περιπτώσεις προσφορές έχουν δοθεί πριν έξι ή οκτώ μήνες, σε τιμές που ίσχυαν τότε, αλλά σήμερα έχουν αυξηθεί έως και 30%.
Για να γίνει αντιληπτό το τοπίο των ανατιμήσεων αξίζει να αναφερθεί ότι η τιμή του ασφαλτομίγματος έχει ενισχυθεί περισσότερο από 200% τον τελευταίο ένα μήνα. Το τσιμέντο τον Αύγουστο κόστιζε 100 ευρώ ανά τόνο, έχοντας αυξηθεί σε 125 ευρώ, ενώ το αλουμίνιο από 5 ευρώ το κιλό πέρυσι, σήμερα κοστίζει 7,5 ευρώ, δηλαδή κατά 50% περισσότερο.
Επίσης, στη στρατόσφαιρα έχουν οδηγηθεί οι τιμές υλικών των οποίων η παραγωγή απαιτεί υψηλές θερμοκρασίες, όπως ο χάλυβας και το τσιμέντο. Υπολογίζεται, όπως εξηγούν παράγοντες της αγοράς, ότι ο σίδηρος ανά τόνο κοστίζει περισσότερο από 1.100 ευρώ όταν πέρυσι δεν ξεπερνούσε τα 550 ευρώ. Επίσης, η τιμή του χαλκού έχει αυξηθεί έως και 80%, ενώ το κόστος της ξυλείας έχει ανατιμηθεί κατά 50%.
Προτού τεθεί εκτός ελέγχου η ενεργειακή κρίση λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, δηλαδή τον Ιανουάριο, ο δείκτης τιμών υλικών κατασκευής νέων κτιρίων και κατοικιών της ΕΛΣΤΑΤ εμφάνιζε, ήδη, σημαντική άνοδο που ανέρχεται σε 56,7% για την ηλεκτρική ενέργεια και 26,3% για το πετρέλαιο κίνησης - Diesel. Την ίδια στιγμή, σειρά υλικών οικοδομής εμφανίζουν σημαντική άνοδο.
Ο λόγος για τον σίδηρο οπλισμού (17,4%), τους χάλκινους αγωγούς (14,3%), τις σωλήνες χαλκού (12,5%), τα τούβλα (10,4%), τα θερμαντικά σώματα (8,1%), τους πλαστικούς σωλήνες (8,1%), τα παρκέτα (6,2%), τους υαλοπίνακες ασφαλείας (5,9%), τα εντοιχισμένα ντουλάπια (5,5%), τα κουφώματα αλουμινίου (4,7%), το έτοιμο σκυρόδεμα (4,1%), οι εσωτερικές πόρτες (4,1%), τα ξύλινα παράθυρα ξύλινα, το τσιμέντο (3,2%) και οι μαρμαρόπλακες (3%).
Τι σημαίνουν όλες αυτές οι ανατιμήσεις; Ότι το κόστος κατασκευής μιας νέας οικοδομής τείνει να ξεπεράσει τα 1.500 ευρώ ανά τετραγωνικό, όταν μέχρι πρότινος δεν υπερέβαινε τα 1.100 ευρώ. Την ίδια στιγμή, οι προμηθευτές υλικών οικοδομής καταθέτουν προσφορές με χρονικό ορίζοντα μία ημέρα, όταν προτού οι ανατιμήσεις τεθούν εκτός ελέγχου, το εύλογο χρονικό διάστημα ήταν 15 ημέρες.
Υπό το πρίσμα αυτό, όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς, με δυσκολία είναι βιώσιμα δημόσια έργα – ιδίως όσα έχουν αναληφθεί με μεγάλες εκπτώσεις, καθώς οι αναθεωρήσεις τιμών δεν είναι δυνατόν να καλύψουν την μεγάλη αύξηση του κόστους. Όσον αφορά τα ιδιωτικά projects, όλα κρίνονται από το πόσο ισχυρή είναι η ζήτηση και από το εάν ο αγοραστής είναι σε θέση να καλύψει τμήμα, έστω, του αυξημένου κόστους.
