Του Γιώργου Φιντικάκη
Τα γεωπολιτικά και οι εντάσεις στην ΝΑ Μεσόγειο δεν αφήνουν ανεπηρέαστο το οικονομικό κλίμα στην Ελλάδα και την καταναλωτική συμπεριφορά.
Η μηνιαία έρευνα του ΙΟΒΕ που αποτελεί στην ουσία ένα πρόδρομο δείκτη για την πορεία της ανάπτυξης δείχνει ότι έπειτα από ένα σερί μηνών συνεχούς και δυναμικής ανόδου, ο δείκτης οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα υποχώρησε τον Ιανουάριο στις 108,4 από τις 109,4 μονάδες τον Δεκέμβριο, παραμένοντας ωστόσο σε υψηλά επίπεδα.
Στην έρευνα επισημαίνεται ότι η μικρή αυτή εξασθένιση αποδίδεται ενδεχομένως και στις κλιμακούμενες γεωπολιτικές εξελίξεις στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, οι οποίες αφορούν άμεσα και στην Ελλάδα. Σημειωτέον ότι η έκθεση δεν έχει προλάβει να "μετρήσει" τις επιπτώσεις στην καταναλωτική συμπεριφορά και στο οικονομικό κλίμα από την εξάπλωση του κοροναιού στην Κίνα και τις παρενέργειες που αυτός έχει μέχρι σήμερα προκαλέσει. Ενας επιπλέον λόγος για την μικρή υποχώρηση στο οικονομικό κλίμα συνδέεται, σύμφωνα με την έρευνα, στο γεγονός ότι ο Ιανουάριος ήταν ο πρώτος μήνας ύστερα από από αρκετούς μήνες, κατά τον οποίο είτε δεν αναμένονταν άμεσα, είτε δεν νομοθετήθηκαν δημοσιονομικές παρεμβάσεις που αφορούν στα νοικοκυριά. Ενδεχομένως, όπως σημειώνει η έκθεση, αυτός ο παράγοντας να επιδράσει και πάλι κατά τους επόμενους μήνες, εφόσον υλοποιηθούν παρεμβάσεις όπως αυτές που έχουν εξαγγελθεί (νέα μείωση ΕΝΦΙΑ, μείωση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, κ.ά).
Σαν αποτέλεσμα των παραπάνω, ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης στην Ελλάδα υποχώρησε τον Ιανουάριο και διαμορφώθηκε στις –10,0 μονάδες (από –6,2) μονάδες, ωστόσο πολύ υψηλότερα απ’ ότι πριν ένα χρόνο (τότε βρισκόταν στις -28,3 μονάδες).
Παρά τη μικρή πτώση, οι Έλληνες καταναλωτές συνεχίζουν να μη συγκαταλέγονται στην πεντάδα των περισσότερο απαισιόδοξων στην ΕΕ. Την πρώτη θέση σε αυτήν την κατάταξη κατέχει πλέον η Βουλγαρία, με -21,7 μονάδες, όσες τον προηγούμενο μήνα, και την πέμπτη το Βέλγιο (-11,0 από -11,1), με την Ελλάδα να καταλαμβάνει την 7η θέση και να βρίσκεται σε μια σταθερή πορεία, όπου το ποσοστό των αισιόδοξων αυξάνεται επί του συνόλου των ερωτηθέντων.
Το στίγμα της έρευνας του ΙΟΒΕ είναι ότι οι συνολικές προσδοκίες για την πορεία της οικονομίας παραμένουν αισιόδοξες παρά τις αυξημένες εστίες κινδύνων στο διεθνές περιβάλλον, συνυπολογίζοντας την επιβράδυνση της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας οικονομίας όπως και τις γεωπολιτικές εντάσεις.
Αναφορικά με την αναθέρμανση της επενδυτικής δραστηριότητας, αυτή θα εξαρτηθεί από σειρά εξελίξεων όπως η μείωση των επιτοκίων και η βελτίωση της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Ελλάδας, η πιστωτική επέκταση που σχετίζεται και με τη διαχείριση των «κόκκινων», δανείων, η υλοποίηση του νόμου βελτίωσης του επιχειρηματικού περιβάλλοντος (μείωση γραφειοκρατίας κλπ) και τέλος από τις επιπτώσεις φορολογικών ή ασφαλιστικών ελαφρύνσεων.
Η έκθεση εμπεριέχει και ένα καμπανάκι. Το μήνυμα είναι ότι η διατήρηση του οικονομικού κλίματος σε θετικό πρόσημο -και μάλιστα μέσα σε ένα διεθνές περιβάλλον όπου αυξάνεται η αβεβαιότητα- προϋποθέτει σαφήνεια και προσήλωση της οικονομικής πολιτικής. Τούτο σημαίνει μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση της εργασίας, της επιχειρηματικότητας και συνολικά της παραγωγικής βάσης. Διαφορετικά, η τρέχουσα θετική εικόνα των προσδοκιών και η επιτάχυνση της μεγέθυνσης της οικονομίας μπορεί να αποδειχθούν προσωρινές.
Πόσοι σκέφτονται να αγοράσουν αυτοκίνητο και σπίτι
Ενδιαφέρουσες τάσεις καταγράφουν τα στοιχεία της οικονομικής συγκυρίας του ΙΟΒΕ για την πρόθεση των Ελλήνων να προχωρήσουν τους επόμενους μηνες σε μείζονες αγορές, όπως αυτοκινήτου και κατοικίας και τα οποία αποτελούν πρόδρομους δείκτες για την ιδιωτική κατανάλωση. Αναλυτικά:
● Οριακή υποχώρηση παρουσίασε τον Ιανουάριο η πρόθεση αγοράς αυτοκινήτου εντός των επόμενων 12 μηνών, με το σχετικό δείκτη να διαμορφώνεται στις -87,3 (από -86,9) μονάδες. Αυτή η επίδοση παραμένει αισθητά δυσμενέστερη από τους αντίστοιχους ευρωπαϊκούς δείκτες, οι οποίοι διαμορφώθηκαν στις -60,6 (από -60,3) και στις -67,0 (από - 66,7) μονάδες, στην ΕΕ και την Ευρωζώνη αντίστοιχα. Το 92,4% (από 95,1%) των καταναλωτών στην Ελλάδα δηλώνει ότι δεν είναι πιθανό να αγοράσει αυτοκίνητο εντός του προσεχούς 12μήνου.
● Οριακή βελτίωση σημειώνεται τον Ιανουάριο σε σχέση με τον Οκτώβριο στην πρόθεση για αγορά ή κατασκευή κατοικίας εντός των επόμενων 12 μηνών, με το σχετικό δείκτη να διαμορφώνεται -στις -91,7 (από -92,5) μονάδες, ισοζύγιο επίσης χειρότερο από τους αντίστοιχους ευρωπαϊκούς δείκτες, οι οποίοι διαμορφώθηκαν στην ΕΕ στις -76,4 (από -77,3) και στην Ευρωζώνη στις -81,5 (από -81,6) μονάδες. Το 3,4% (από 3,3%) των νοικοκυριών εγχωρίως δηλώνει εκ νέου ότι ίσως να προβεί σε αγορά / κατασκευή κατοικίας τον επόμενο χρόνο.
● Επιδείνωση καταγράφηκε στον δείκτη της πρόθεσης πραγματοποίησης σημαντικών δαπανών για βελτίωση ή ανανέωση της κατοικίας εντός των επόμενων 12 μηνών, ο οποίος διαμορφώθηκε τον Ιανουάριο στις -69,6 (από -63,2) μονάδες. Οι ευρωπαϊκοί δείκτες έφτασαν τις -44,3 (από – 45,3) στην ΕΕ και τις -48,2 (από -48,6) μονάδες στην Ευρωζώνη. Το ποσοστό των νοικοκυριών στην Ελλάδα που δηλώνουν ότι είναι αρκετά ή πολύ πιθανό να πραγματοποιήσουν σημαντικές δαπάνες αυτού του είδους εντός ενός χρόνου φτάνει μόλις στο 13,9% (από 18,2%).
