Η κίνηση των «8», δηλαδή η κοινή επιστολή των οκτώ Ευρωπαίων ηγετών προς την Κομισιόν, με την οποία ζητούν κοινή δράση απέναντι στις αθέμιτες πρακτικές των πολυεθνικών κολοσσών, είναι προφανώς ένα πρώτο βήμα.
Ουδέποτε μέχρι σήμερα είχαμε δει κοινή δράση, σε τόσο υψηλό επίπεδο και από έναν ικανό αριθμό χωρών, όπως αυτός που απαρτίζουν οι Ελλάδα, Ολλανδία, Βέλγιο, Κροατία, Τσεχία, Δανία, Λουξεμβούργο και Σλοβακία, ώστε να πιεστεί η ΕΕ να λάβει μέτρα απέναντι στις εναρμονισμένες πρακτικές των πολυεθνικών.
Αυτό όμως που προκαλεί εντύπωση είναι η απουσία από το άτυπο «μέτωπο» κατά της ακρίβειας, όλων των μεγάλων οικονομιών του μπλοκ, δηλαδή της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Ισπανίας, οι οποίες λόγω μεγέθους είναι και οι καλύτερες αγορές για τις πολυεθνικές.
Συνδέεται άραγε η απουσία τους με το γεγονός ότι οι πολυεθνικές πωλούν φθηνότερα στις συγκεκριμένες μεγάλες αγορές και μέρος του κόστους που υφίστανται από αυτή την εκπτωτική πολιτική, το μεταφέρουν ως επιβάρυνση στις μικρότερες; Δεν τους αγγίζει καθόλου η πρακτική των «διαφορετικών τιμών εντός της ΕΕ» για πανομοιότυπα προϊόντα;
Δύσκολα εξηγείται γιατί οι μεγάλοι της Ευρώπης δεν συμμετέχουν (τουλάχιστον για την ώρα) στην προσπάθεια διεθνοποίησης ενός προβλήματος που ενισχύσει την ακρίβεια στο ράφι και συντηρεί την πώληση προϊόντων με «καπέλο» με βασικό επιχείρημα ότι έχουμε ελεύθερη αγορά.
Τι ζητούν με την επιστολή τους οι 8 ηγέτες ; Να μπει τέλος στους λεγόμενους «Γεωγραφικούς Εφοδιαστικούς Περιορισμούς», (Territorial Supply Constraints – TSCs), μια από τις βασικές πρακτικές των πολυεθνικών εντός ΕΕ, και να επιτραπεί το «παράλληλο εμπόριο».
Με τον όρο «γεωγραφικοί εφοδιαστικοί περιορισμοί» εννοούμε την τακτική των πολυεθνικών να εμποδίζουν τον έμπορο μιας χώρας όπου το προϊόν τους πωλείται φθηνά, να το πουλήσει σε μια άλλη, όπου το ίδιο προϊόν πωλείται ακριβά, κάτι που αν συνέβαινε θα έπεφταν σε εκείνην οι τιμές.
Σαν να λέμε ότι ένα προϊόν πωλείται πανάκριβα στη Λάρισα και παρ’ ότι υπάρχει η δυνατότητα να τροφοδοτηθεί με το ίδιο προϊόν αλλά σε φθηνότερες τιμές από την Αθήνα, η εταιρεία -παραγωγός το απαγορεύει ρητά, έτσι ώστε να κρατήσει στη θεσσαλική πρωτεύουσα ψηλά τις τιμές.
Και τι είναι το «παράλληλο εμπόριο»; Αυτή ακριβώς η δυνατότητα των εμπόρων να αγοράζουν προϊόντα σε χώρες - μέλη όπου οι τιμές είναι χαμηλότερες και να τα πωλούν σε άλλες όπου οι τιμές είναι υψηλότερες. Δηλαδή το «παράλληλο εμπόριο» είναι μια πρακτική ενίσχυσης του ανταγωνισμού, μείωσης των τιμών και των επιβαρύνσεων για τον καταναλωτή.
Συμπερασματικά, παρ' ότι το κοινό έγγραφο των οκτώ ηγετών συζητήθηκε την Παρασκευή στο περιθώριο του Συμβουλίου Ανταγωνιστικότητας της ΕΕ, δηλαδή έκτος ημερησίας διάταξης, δίχως τις μεγάλες οικονομίες στο παιχνίδι, δύσκολα θα ληφθεί από τη νέα Επιτροπή - αυτήν που θα αναδειχθεί μετά τις Ευρωεκλογές - απόφαση για ένα τόσο σοβαρό θέμα. Ειδικά όταν αφορά την κοινή αγορά του μπλοκ, δηλαδή και τους 27.
Αν πιστεύουμε ότι έχουμε κοινή αγορά στην ΕΕ, ζητήματα σαν κι αυτά θα έπρεπε η Κομισιόν να τα έχει αναδείξει καιρό τώρα, ακόμη και αν δυσαρεστούσε κυβερνήσεις μεγάλων χωρών, τις οποίες εξυπηρετεί η στάση αυτή των πολυεθνικών, αφού οι καταναλωτές τους απολαμβάνουν χαμηλότερες τιμές έναντι άλλων, και επομένως δεν έχουν κανένα λόγο να θέλουν να αλλάξει το παραμικρό.
Ένα είναι βέβαιο, ότι οι μικρότερες χώρες θα συνεχίσουν να ασκούν πιέσεις, πόσο μάλλον όταν το ζήτημα δεν αφορά μόνο κράτη σε κάποια γωνιά της ΕΕ, όπως η Ελλάδα, αλλά την ίδια την καρδιά της Ευρώπης.
Στο Βέλγιο, το 2022, τα προϊόντα μεγάλων πολυεθνικών πωλούνταν κατά μέσον όρο 13% ακριβότερα απ’ ότι στη Γερμανία. Η διαφορά με τη Γαλλία ήταν γύρω στο 7%. Είχε προηγηθεί σχετική έρευνα στο Βέλγιο που είχε διαπιστώσει σημαντικές αποκλίσεις τιμών με γειτονικές της χώρες και με παρόμοια χαρακτηριστικά.
Στην Ελλάδα, το ίδιο προϊόν δημητριακών είχε το Μάιο τιμή 90% υψηλότερη απ’ ότι στη Γαλλία. Στα σπαγγέτι 30% υψηλότερη τιμή απ’ ότι στην Ιταλία, σε μπάρα δημητριακών 28% υψηλότερη τιμή επίσης από την Ιταλία.
Από τις κινήσεις της επόμενης επιτροπής θα φανεί αν το τάιμινγκ ανακοίνωσης του προστίμου των 337,5 εκατ ευρώ στον αμερικανικό κολοσσό Mondelez, δύο μόλις εβδομάδες πριν τις Ευρωεκλογές, συνδέεται με μια προσπάθεια κατευνασμού των αιτιάσεων των «8» και γενικά της δυσαρέσκειας των Ευρωπαίων πολιτών για την αδράνεια των ευρωπαϊκών θεσμών ή θα έχει συνέχεια.
Αν θεωρούμε ότι έχουμε κοινή αγορά η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να το αποδείξει και στη πράξη. Το επιχείρησε να το κάνει το μπλοκ με τον ελάχιστο παγκόσμιο φόρο 15% των μεγάλων πολυεθνικών ομίλων και των εγχώριων ομίλων μεγάλης κλίμακας στην ΕΕ, καθώς έκτος από τις αθέμιτες πρακτικές υπάρχει και η ακραία αποφυγή φόρου.
