Δεν έχουν τελειωμό τα οικονομικά προβλήματα για τη Γερμανία, κάτι που αναμένεται να επηρεάσει και το εκλογικό αποτέλεσμα της 23ης Φεβρουαρίου. Λίγες εβδομάδες πριν τις κάλπες, τα προκαταρκτικά στοιχεία της Ομοσπονδιακής Στατιστικής Υπηρεσίας (τα τελικά ανακοινώνονται στις 30 Ιανουαρίου) έδειξαν ότι ο «ασθενής της Ευρώπης» δεν κατάφερε να αναρρώσει το 2024 και πλέον υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να συμπαρασύρει σε πολυετή οικονομική κρίση ολόκληρη την ΕΕ., ιδιαίτερα στην περίπτωση που δεν λάβει άμεσα και τολμηρά μέτρα η νέα κυβέρνηση.
Εξαιτίας της ακρίβειας και της παρατεταμένης κρίσης, είναι η πρώτη φορά στη μεταπολεμική περίοδο που οι Σοσιαλδημοκράτες του απερχόμενου καγκελάριου Όλαφ Σολτς βρίσκονται στην τρίτη θέση, με το ακροδεξιό κόμμα AfD να καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση στις δημοσκοπήσεις και την άνοδο της ακροδεξιάς να έχει ήδη προκαλέσει σεισμικές δονήσεις στο πολιτικό σκηνικό. Θα βρει λύσεις η επόμενη κυβέρνηση ή θα εγκλωβιστεί για μία ακόμα φορά εξαιτίας του «φρένου χρέους» (περισσότερα για το φρένο χρέους εδώ).
Είναι η πρώτη φορά από τις αρχές της νέας χιλιετίας που η γερμανική οικονομία καταγράφει δύο συνεχόμενα χρόνια ύφεσης. Ήταν τότε που… απέκτησε το καθόλου τιμητικό προσωνύμιο «ασθενής της Ευρώπης». Η ενεργειακή κρίση, τα υψηλά επιτόκια, η εξασθενημένη ζήτηση για προϊόντα «made in Germany» και η έλλειψη επενδύσεων, βυθίζουν στην οικονομική άβυσσο τη Γερμανία. Περίπου το 37% των γερμανικών επιχειρήσεων εξετάζει το ενδεχόμενο είτε να μειώσει την παραγωγή, είτε να μετακομίσει στο εξωτερικό, σύμφωνα με το βιομηχανικό και εμπορικό επιμελητήριο DIHK.
Είναι, επίσης, η πρώτη φορά στην 87χρονη ιστορία της, που η Volkswagen, ένα από τα «τοτέμ» της γερμανικής βιομηχανίας, σκέφτεται να βάλει λουκέτο σε εργοστάσιό της στη Γερμανία. Την ίδια ώρα, άλλοι μεγάλοι όμιλοι, όπως η Commerzbank, γίνονται στόχοι εξαγορών από ξένες εταιρείες, ενώ λόγω του ενεργειακού χάους, περίπου το 67% των επιχειρήσεων έχει μεταφέρει μέρος της παραγωγής στο εξωτερικό. Τον περασμένο Σεπτέμβριο, ο αμερικανικός κολοσσός Intel ανακοίνωσε την κατά δύο έτη αναβολή της κατασκευής εργοστασίου στην ανατολική Γερμανία, μία επένδυση ύψους 30 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα, λοιπόν, με την Destatis, τα βαθιά διαρθρωτικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης είχαν ως αποτέλεσμα το γερμανικό ΑΕΠ να συρρικνωθεί κατά 0,2% και για δεύτερη διαδοχική χρονιά το 2024, μετά το -0,3% του 2023. Πρόκειται για το τρίτο έτος ύφεσης την τελευταία πενταετία. Το γερμανικό ΑΕΠ παραμένει χαμηλότερα από το προ πανδημίας επίπεδο, ενώ κατά τη διάρκεια της δεκαετίας 2013-2023, έχει σημειώσει μέσο ρυθμό ανάπτυξης της τάξης μόλις του 1,1%.
Ο συνεχώς αυξανόμενος ανταγωνισμός που αντιμετωπίζει η εξαγωγική βιομηχανία της Γερμανίας σε κρίσιμες αγορές, το υψηλό κόστος ενέργειας, τα υψηλά επιτόκια και οι αβέβαιες οικονομικές προοπτικές, αποτελούν, όπως τόνισε χθες η Destatis, τους βασικούς λόγους που η γερμανική οικονομία συνεχίζει να είναι εγκλωβισμένη στον «βάλτο» της ύφεσης.
Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, η Capital Economics προειδοποιεί ότι οι προβλέψεις που θέλουν τη Γερμανία να επιστρέφει σε, έστω ήπια, ανάπτυξη το 2025, είναι πολύ πιθανό να αποδειχθούν υπερβολικά αισιόδοξες. Και αυτό γιατί δεν προκύπτει από κάπου ότι μέσα στους επόμενους μήνες θα βρεθούν λύσεις σε σοβαρά προβλήματα, όπως το βαθύ τέλμα της βιομηχανικής παραγωγής και των επενδύσεων.
Αναλυτές εκτιμούν ότι η πτώση των επιτοκίων της ΕΚΤ μέσα στο 2025 και η ήπια ανάκαμψη των εισοδημάτων των νοικοκυριών, θα δώσουν ώθηση στην κατανάλωση και έως ένα βαθμό στις κατασκευές. Παρ’ όλα αυτά, ο αντίκτυπος των θετικών αυτών εξελίξεων αναμένεται να αντισταθμιστεί πλήρως από τις υψηλές ενεργειακές τιμές, την ασθενή ζήτηση για τα βασικότερα βιομηχανικά προϊόντα της Γερμανίας, όπως ο μηχανολογικός εξοπλισμός και τα αυτοκίνητα, αλλά και από τα δυσμενή δημογραφικά στοιχεία.
Είναι πραγματικά απογοητευτικό για την «ατμομηχανή» της Ευρώπης ότι μετά από δύο χρόνια ύφεσης, η καλύτερη πρόβλεψη τοποθετεί την ανάπτυξη του ΑΕΠ το 2025 μόλις στο 0,3% και αυτό με πολλούς αστερίσκους.
Μένει, επίσης, να δούμε τις κινήσεις του Ντόναλντ Τραμπ στο πεδίο του εμπορίου και των δασμών, καθώς στο σενάριο ενός παγκόσμιου εμπορικού πολέμου, η Γερμανία θα αντιμετωπίσει ακόμα μεγαλύτερα προβλήματα και στην ουσία θα κινδυνεύει να χάσει πλήρως, τη δεκαετία του 2020 σε επίπεδο ανάπτυξης του ΑΕΠ.
Η Ευρώπη θα βρεθεί ανάμεσα στα μεγαθήρια ΗΠΑ και Κίνα, θα ανατραπούν πολλά σε ό,τι αφορά τον ανταγωνισμό και οι ειδικοί προειδοποιούν ότι απειλείται η «ραχοκοκαλιά» της, ο κλάδος Mittelstand των μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων που αντιστοιχεί στο 99% του γερμανικού επιχειρείν και ευθύνεται για το 59% των θέσεων εργασίας.
Τι θα κάνει η νέα κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές της 23ης Φεβρουαρίου; Αναλυτές κρατούν μικρό καλάθι καθώς το φρένο χρέους, ο δημοσιονομικός κανόνας του Σόιμπλε, περιορίζει σημαντικά τα περιθώρια ευελιξίας στις απαραίτητες δημόσιες επενδύσεις για να εκσυγχρονιστεί το σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας και να ανακατασκευαστούν γέφυρες και δρόμοι.
Παρά τα πλεονάσματα, η Γερμανία εμφανίζει εδώ και πάρα πολλά χρόνια το χαμηλότερο ποσοστό δημοσίων επενδύσεων ως προς το ΑΕΠ, σε σύγκριση με όλες τις μεγάλες οικονομίες της Ευρώπης και φυσικά σε σύγκριση με τους παγκόσμιους ανταγωνιστές της.
