Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Οι πολιτικές εξελίξεις στην Ιταλία απειλούν να συμπαρασύρουν την Ελλάδα, τόσο πολιτικά, όσο και οικονομικά. Μία πρώτη γεύση των επιπτώσεων παίρνουμε μέσω της αγοράς ομολόγων, με το κόστος δανεισμού να εκτινάσσεται χθες στο 4,54%, ακολουθώντας την έκρηξη των αποδόσεων των ιταλικών ομολόγων.
Σε μία συγκυρία που η χώρα μας καλείται να αποφασίσει για τη μεταμνημονιακή της πορεία και να καταρτίσει ένα βιώσιμο σχέδιο επιστροφής στις αγορές, όλα δείχνουν να αλλάζουν προς το χειρότερο. Όσα θεωρούσαμε μέχρι σήμερα δεδομένα μάλλον θα πρέπει να τα αναθεωρήσουμε καθώς ο λαϊκισμός κατακτά την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης και βάζει φωτιά στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα.
Η σπίθα των Ντι Μάιο-Σαλβίνι μπορεί να γίνει φλόγα για τη Μαρίν Λε Πεν στη Γαλλία και τον Γκερτ Βίλντερς στην Ολλανδία. Βάζει, όμως, φωτιά – πολιτική και οικονομική – και στην Ελλάδα.
Η πρώτη εστία αβεβαιότητας αφορά την πολιτική κατεύθυνση που θα αποφασίσει να ακολουθήσει ο Αλέξης Τσίπρας, βλέποντας τους «ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ» της Ιταλίας να κοντράρουν την Ευρώπη.
Θα συνεχίσει ο Έλληνας πρωθυπουργός την υλοποίηση των συμφωνηθέντων μετά τον Αύγουστο ή οι εξελίξεις στην Ιταλία θα είναι τέτοιες που θα του δώσουν πάτημα να… ανέβει και αυτός στο άρμα των Ντι Μάιο-Σαλβίνι και να ενώσουν τις δυνάμεις τους στην κόντρα με την Ευρώπη, κάτι που εξ αρχής επιθυμούσε;
Διότι δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε το γεγονός ότι ο Αλέξης Τσίπρας βλέπει έναν «ομοϊδεάτη» του να υψώνει το – σαφώς πολλαπλάσιο σε σχέση με του Έλληνα πρωθυπουργού λόγω οικονομικών μεγεθών - ανάστημά του απέναντι στο ευρωπαϊκό κατεστημένο.
Με τη Λέγκα του Βορρά και το Κίνημα Πέντε Αστέρων στην εξουσία – την ώρα που ο Πιερ Κάρλο Πάντοαν καταγγέλλει σχέδιο κυκλοφορίας ενός συγκαλυμμένου παράλληλου νομίσματος - θα φανεί αν ο κ. Τσίπρας συνεχίζει να έχει στο μυαλό του το πλάνο που ποτέ δεν κατάφερε να πάει μέχρι τέλους το 2015.
Το δεύτερο σημαντικό ερώτημα που ζητάει απάντηση αφορά στις συνθήκες στις αγορές και στο πως θα καταφέρει η ελληνική κυβέρνηση να θωρακίσει τη χώρα ενόψει της λήξης του μνημονίου.
Αν υποθέσουμε ότι ο κ. Τσίπρας θα προτιμήσει να συνεχίσει στον ευρωπαϊκό δρόμο, είναι πολύ πιθανό να αναγκαστεί να ζητήσει προληπτική γραμμή στήριξης, κάτι που σήμερα σύσσωμο το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης αποκλείει.
Το σχέδιο για «καθαρή» έξοδο από το μνημόνιο και σταδιακή επιστροφή στις αγορές με εγγύηση ένα κεφαλαιακό «μαξιλάρι» της τάξης των 19-20 δισ. ευρώ εξαρτιόνταν από μία βασική προϋπόθεση: ότι οι συνθήκες στις αγορές θα ήταν ευνοϊκές και οι ευρωπαϊκοί… άνεμοι ούριοι.
Σήμερα, όμως, το φθηνό χρήμα τελειώνει καθώς η ΕΚΤ ολοκληρώνει φέτος εκτός συγκλονιστικού απροόπτου το QE, ενώ η ίδια τάση αναπτύσσεται παγκοσμίως.
Ταυτόχρονα, η άνοδος του πετρελαίου έρχεται στη χειρότερη στιγμή για την ελληνική οικονομία, καταστρέφοντας κάθε προγραμματισμό και η έξοδος στις αγορές μοιάζει όνειρο θερινής νυκτός για την Ελλάδα.
Ακόμα και αν η Ιταλία δεν πάει στον γκρεμό, αναλυτές προειδοποιούν ότι οι αγορές θα περάσουν από το μικροσκόπιο τις προθέσεις της νέας κυβέρνησης και για πολύ καιρό θα είναι επιφυλακτικές απέναντι στην Ιταλία. Η εν λόγω στάση θα έχει τεράστιο αντίκτυπο για την Ελλάδα, αφού η αποκλιμάκωση των επιτοκίων δανεισμού θα είναι πλέον πολύ πιο δύσκολη.
Εκτός από την «καλή διαγωγή» της ελληνικής κυβέρνησης, στο εξής θα πρέπει να περιμένουμε τη βελτίωση των συνθηκών, αλλιώς ο δανεισμός από τους Ευρωπαίους θα είναι και πάλι μονόδρομος.
Αν τα επιτόκια παραμείνουν πάνω από 4% - που είναι φυσιολογικό στην περίπτωση που η κατάσταση στην Ιταλία δεν εξομαλυνθεί – γίνεται σαφές πως η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να βρει εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης.
