Photo by Simon Hayter/Getty Images/Ideal Images
Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Συχνά ακούμε από τους... ειδικούς – από το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής μέχρι τη Moody''s - ότι «το πρόγραμμα δεν βγαίνει», που σημαίνει ότι το τρίτο μνημόνιο δεν έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα και η χώρα δεν θα καταφέρει να πετύχει τους στόχους που έχουν τεθεί για τη δεκαετία μετά το τέλος του.
Αν ακολουθήσουμε τη μέχρι σήμερα πρακτική, τότε θα πρέπει να υπογράψουμε ένα τέταρτο μνημόνιο που θα «διορθώνει» το τρίτο, το οποίο όμως και πάλι δεν θα βγαίνει (και γιατί να βγαίνει άλλωστε;) και στη συνέχεια ένα πέμπτο κ.ο.κ. Όσο οι στόχοι δεν θα επιτυγχάνονται τόσο θα συντηρείται ο ίδιος φαύλος κύκλος και θα εφαρμόζονται νέα μέτρα λιτότητας, ενώ η οικονομία θα βρίσκεται διαρκώς υπό την επιτήρηση του κάθε Γερμανού ή άλλου Ευρωπαίου υπουργού Οικονομικών.
Ποια είναι η εναλλακτική; «Να μεταμορφώσετε την οικονομία και να αποφασίσετε μόνοι σας ποιες είναι οι πραγματικές μεταρρυθμίσεις που χρειάζονται για να μην σας... κουνάει κανείς το δάχτυλο», δηλώνει υπό καθεστώς ανωνυμίας στο liberal.gr αναλυτής που παρακολουθεί στενά τις αξιολογήσεις της Ελλάδας. Ουτοπικό θα έλεγε κανείς, πόσω μάλλον όταν η χώρα έχει μάθει να περιμένει κάθε λογής σωτήρες.
Στο σύνολό τους οι αναλύσεις για το ελληνικό ζήτημα καταλήγουν στο συμπέρασμα πως όσο καθυστερεί η οριστική αντιμετώπιση του προβλήματος τόσο πλησιάζει η ώρα των... μεγάλων αποφάσεων. Η χώρα πρέπει μετά το 2018 να μπορεί να βγει στις αγορές χωρίς «δεκανίκια». Αυτό σημαίνει ότι οι αγορές αντί να... χορεύουν πεντοζάλη στο ρυθμό της κυβέρνησης, θα πρέπει να την εμπιστεύονται για την πολιτική που εφαρμόζει.
Πόσο εφικτή είναι η άντληση αρκετών δισεκατομμυρίων ευρώ το 2019, όταν θα απέχουμε από τις αγορές τουλάχιστον για μία οκταετία; Μπορούν οι επενδυτές να δανείσουν χρήματα στην Ελλάδα με «φυσιολογικό» και όχι τοκογλυφικό επιτόκιο, όταν θα αποφασίζει μόνη της για τη δημοσιονομική πολιτική;
Ο ίδιος αναλυτής επισημαίνει ότι τα περιθώρια που έχει η ελληνική κυβέρνηση για να πείσει ότι αντιστρέφεται «κακό ιστορικό της χώρας στην εφαρμογή μεταρρυθμίσεων» περιορίζονται δραματικά. «Κάθε ημέρα που περνάει χωρίς πραγματικές μεταρρυθμίσεις και παρατείνονται οι διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης με τους δανειστές, η χώρα πλησιάζει στο σημείο που θα αναγκαστεί να αποφασίσει για την πορεία που θα ακολουθήσει τα επόμενα πολλά χρόνια και τα σκληρά μέτρα θα είναι αναπόφευκτα».
Σύμφωνα με την Standard & Poor''s, ακόμα και με βάση τις αισιόδοξες προβλέψεις για μέση ανάπτυξη 4,5%, ετήσιο πρωτογενές πλεόνασμα 1,5% και κόστος δανεισμού κάτω από 2%, η Ελλάδα θα χρειαστεί 17 χρόνια για να δει το χρέος της να υποχωρεί κάτω από το 100% του ΑΕΠ. Ακόμη κι έτσι, για να μπορεί η χώρα να το εξυπηρετήσει θα πρέπει να δανείζεται από τις αγορές με το ίδιο ευνοϊκούς όρους μετά το τέλος του προγράμματος και η οικονομία να αναπτύσσεται με υψηλούς ρυθμούς.
Από την πλευρά της, η Moody''s, εκτιμά ότι «δεδομένων των καθυστερήσεων που έχουν σημειωθεί στην ολοκλήρωση των αξιολογήσεων στο παρελθόν, ενδεχόμενες αποκλίσεις θα συνεχίσουν να θέτουν σε κίνδυνο τις αποπληρωμές χρέους από τα μέσα του 2017 και μετά». Ο οίκος επιπλέον θεωρεί ότι η Ελλάδα δεν θα καταφέρει να πετύχει τους εξαιρετικά φιλόδοξους στόχους του προγράμματος για πρωτογενή πλεονάσματα και ανάπτυξη.
Θα κάνει ξανά την έκπληξη η S&P;
Σήμερα Παρασκευή είναι προγραμματισμένη η αξιολόγηση του ελληνικού δημοσίου από την Standard & Poor''s. Πριν από ακριβώς ένα χρόνο, ο ίδιος οίκος εξέπληξε... τους πάντες αναβαθμίζοντας το ελληνικό αξιόχρεο λόγω της προόδου στις μεταρρυθμίσεις και της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Εκτιμούσε δε, ότι η αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος από τους Θεσμούς, θα έκλεινε γρήγορα. Τότε, η ελληνική κυβέρνηση προέβλεπε πως η πρώτη αξιολόγηση θα ολοκληρωνόταν μέσα στο Φεβρουάριο.
Τελικά η αξιολόγηση έκλεισε στα τέλη Μαΐου, ενώ επίσημα ολοκληρώθηκε στις 25 Οκτωβρίου του 2016. Σήμερα, η κυβέρνηση είναι και πάλι σίγουρη ότι η δεύτερη αυτή τη φορά αξιολόγηση θα κλείσει άμεσα.
Λόγω της περσινής έκπληξης η «ετυμηγορία» της S&P αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ακολουθεί η διπλή αξιολόγηση από Moody''s και Fitch στις 24 Φεβρουαρίου, ενώ η Moody''s επανέρχεται στις 23 Ιουνίου. Επόμενη αξιολόγηση είναι αυτή της S&P στις 28 Ιουλίου και της Fitch στις 18 Αυγούστου. Η Moody''s που είναι ο μοναδικός οίκος που αξιολογεί την Ελλάδα 3 φορές μέσα στο έτος, κλείνει τον κύκλο των αξιολογήσεων για το 2017 στις 13 Οκτωβρίου.
Αν πάρουμε το παράδειγμα της Κύπρου, η οποία κατάφερε να δανειστεί με μηδενικό σχεδόν επιτόκιο και ετοιμάζεται για την πρώτη έκδοση ομολόγου με την απόδοση του 10ετούς ομολόγου να βρίσκεται στο 3,55%, η Ελλάδα πρέπει να ανέβει στην αξιολόγηση κατά 4 βαθμίδες με βάση την S&P και την Fitch και κατά 5 βαθμίδες σύμφωνα με τη Moody''s. Το ελληνικό δημόσιο τυγχάνει σήμερα αξιολόγησης «Caa3» από τη Moody's, «B-» από την Standard & Poor's και «CCC» από την Fitch. Οι προοπτικές για την ελληνική οικονομία είναι σταθερές. Συγκριτικά, η αξιολόγηση της Κύπρου είναι «B1» από τον οίκο Moody's, «ΒΒ» από την S&P και «ΒΒ-» από τη Fitch με θετικές προοπτικές.
