Ένα εκρηκτικό μείγμα γεωπολιτικών αναταράξεων, επενδυτικής κερδοσκοπίας, αισχροκέρδειας αλλά και «φυσικών» κινδύνων, απειλεί να φέρει νέες ανατιμήσεις σε αγαθά και υπηρεσίες ενόψει καλοκαιριού. Ειδικά για την Ελλάδα που περιμένει ένα νέο μεγάλο τουριστικό κύμα, το καλοκαίρι αναμένεται «καυτό» σε επίπεδο τιμών.
Αρκεί να πούμε ότι ενώ ο γενικός δείκτης τιμών καταναλωτή για την Ευρωζώνη υποχώρησε στο 2,4% τον Μάρτιο, από 2,6% τον Φεβρουάριο, ο πληθωρισμός των υπηρεσιών (όπου περιλαμβάνεται ο τουρισμός) παραμένει κολλημένος εδώ και πέντε μήνες στο 4%, αντανακλώντας την ισχυρή εγχώρια ζήτηση. Στην Ελλάδα, ο πληθωρισμός ενισχύθηκε στο 3,4% τον Μάρτιο από 3,1% τον Φεβρουάριο.
Η ανάλυση των επί μέρους στοιχείων δείχνει ότι η «επιμονή» του πληθωρισμού τις τελευταίες εβδομάδες εξηγείται από τις ανατιμήσεις σε αεροπορικά εισιτήρια και πακέτα διακοπών λόγω του γεγονότος ότι το Καθολικό Πάσχα έπεσε φέτος σχετικά νωρίς, στις 31 Μαρτίου. Για τους επόμενους μήνες εκτιμάται ότι ο πληθωρισμός των υπηρεσιών θα σημειώσει κάποια αποκλιμάκωση, όμως για τις χώρες που θεωρούνται τουριστικοί προορισμοί, όπως η Ελλάδα, τα πράγματα είναι διαφορετικά και δεν αποκλείεται να δούμε επιτάχυνση του φαινομένου.
Ένας παράγοντας, λοιπόν, που μπορεί να φέρει ανατιμήσεις είναι το «καυτό» ελληνικό καλοκαίρι. Ένας δεύτερος παράγοντας είναι οι τιμές του πετρελαίου και γενικότερα της ενέργειας, αν και τα επίπεδα ρεκόρ που εμφανίζει η ΕΕ σε αποθέματα φυσικού αερίου θα έπρεπε να λειτουργήσουν αντισταθμιστικά στις τιμές του φυσικού αερίου. Σημειώνεται, πάντως, ότι στις συναλλαγές της Τρίτης, η τιμή του συμβολαίου ενός μήνα του ολλανδικού TTF (τιμή αναφοράς για το φυσικό αέριο στην Ευρώπη) έφτασε στα 33,7 ευρώ/μεγαβατώρα που είναι το υψηλότερο επίπεδο από τις 5 Ιανουαρίου.
Σε ό,τι αφορά το πετρέλαιο, μπορεί το Brent να βρίσκεται κάτω από τα 90 δολάρια/βαρέλι, αψηφώντας προς ώρας τον κίνδυνο πολεμικής σύγκρουσης μεταξύ Ιράν και Ισραήλ, ωστόσο δεν θέλουν πολύ οι τιμές να εκτιναχθούν πάνω από τα 100 δολάρια, φέρνοντας νέες ανατιμήσεις. Για του λόγου το αληθές, το ΔΝΤ εκτιμά ότι στο σενάριο που θα παρατηρηθεί σταθερή άνοδος των τιμών του πετρελαίου κατά 15% στη διάρκεια του έτους, ήτοι πάνω από τα 100 δολάρια, ο παγκόσμιος πληθωρισμός θα ενισχυθεί κατά περίπου 0,7%, αν και μέχρι στιγμής κυριαρχεί ψυχραιμία στις αγορές.
Ένας άλλος παράγοντας είναι το «τελευταίο μίλι» του πληθωρισμού. Η Κριστίν Λαγκάρντ εμφανίζεται έτοιμη να κηρύξει τη νίκη κατά του πληθωρισμού ανακοινώνοντας την πρώτη μείωση επιτοκίων στις 6 Ιουνίου. Επειδή όμως η επικεφαλής της ΕΚΤ γνωρίζει πολύ καλά ότι οι εστίες κινδύνου είναι πολλές, θα κρατήσει ταυτόχρονα επιφυλακτική στάση, επισημαίνοντας τις προκλήσεις και τους γεωπολιτικούς κινδύνους που έχει μπροστά της η οικονομία της Ευρωζώνης.
Η πιο πρόσφατη έρευνα που διενήργησε η ΕΚΤ, με τη συμμετοχή επαγγελματιών αναλυτών, έδειξε ότι ο πληθωρισμός θα διαμορφωθεί στο 2,4% στο σύνολο του 2024 και θα υποχωρήσει στο 2% το 2025 και το 2026, για να παραμείνει στο επίπεδο που συμπίπτει με τον στόχο της ΕΚΤ μακροπρόθεσμα. Η κυρίαρχη πεποίθηση είναι ότι το «τελευταίο μίλι» θα είναι το πιο δύσκολο και μέχρι να σταθεροποιηθούν οι τιμές θα σημειωθούν κάποια επεισόδια ανοδικών πιέσεων.
Επίσης, ο πληθωρισμός μπορεί να υποχωρεί προς το 2% όμως αυτό σημαίνει ότι συνολικά οι τιμές στην οικονομία αυξάνονται με μικρότερο ρυθμό και όχι ότι μειώνονται.
Και τέλος, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε την αισχροκέρδεια. Είναι συχνό φαινόμενο να βλέπουμε αυξήσεις σε αγαθά και υπηρεσίες ακόμη και όταν πέφτουν οι τιμές του πετρελαίου με τη δικαιολογία ότι η αγορά τιμολογεί με διαφορά φάσης από τις αγορές, ωστόσο όταν ανεβαίνουν οι τιμές της ενέργειας οι αυξήσεις είναι σχεδόν ακαριαίες. Είναι επίσης συχνό το φαινόμενο αισχροκέρδειας στα νησιά και στα περισσότερα τουριστικά θέρετρα της χώρας κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Λαμβάνοντας όλα αυτά υπόψη, θα μπορούσε να πει κάποιος ότι με μεγάλη βεβαιότητα ότι ενώ η Ευρώπη σχεδόν πανηγυρίζει ότι έθεσε υπό έλεγχο το τέρας του πληθωρισμού, το πιθανότερο σενάριο τόσο για την Ελλάδα όσο και για άλλες χώρες, είναι να δούμε νέες ανατιμήσεις σε προϊόντα και υπηρεσίες μέσα στους επόμενους μήνες, παρά μειώσεις τιμών.
