Του Απόστολου Σκουμπούρη
Τον κίνδυνο να πάει… στράφι το θετικό τουριστικό momentum που καταγράφει η Αθήνα τόσο ως ξεχωριστός προορισμός, όσο και ως «πύλη» για την υπόλοιπη χώρα κρούουν οι ξενοδόχοι Αθηνών, με αφορμή τη διαρκή υποβάθμιση του κέντρου, την ανομία και την απουσία αστυνόμευσης.
Οι ξενοδόχοι Αττικής, τονίζουν ότι σε μια συγκυρία που η Αθήνα έχει τη μεγάλη ευκαιρία να κερδίσει πολλούς επιπλέον τουρίστες ως αυτόνομος τουριστικός προορισμός, το ιστορικό κέντρο και οι συνοικίες πέριξ αυτού είναι ιδιαιτέρως υποβαθμισμένες, σε βαθμό όσο ποτέ στο παρελθόν.
Ανομία, βανδαλισμοί, απουσία ουσιαστικής και αποτελεσματικής αστυνόμευσης, μεταναστευτικό και κυρίως… πλήρης υποβάθμιση των υποδομών καθαριότητας, συνθέτουν ένα εξαιρετικά δυσμενές παζλ.
Στη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου της περασμένης Πέμπτης της Ένωσης Ξενοδόχων της Αθήνας - Αττικής & Αργοσαρωνικού (ΕΞΑΑΑ), ο Γ.Γ. της ομοσπονδίας κ. Κων/νος Ζήσης, με δραματικό τόνο εξήγησε ότι η κατάσταση σε κάποιες περιοχές είναι απαράδεκτη.
«Κάνουμε επενδύσεις, βελτιώνουμε τα ξενοδοχεία, έχουμε πολύ ανταγωνιστικές υπηρεσίες, όμως πρέπει και έξω από την πόρτα των ξενοδοχείων να υπάρξει μια μέριμνα από την πολιτεία. Πρέπει το κράτος να συνδράμει ώστε ο τουρίστας να μη φοβάται να βγει από την πόρτα του ξενοδοχείου».
Ο ίδιος επισήμανε ότι «με μικρές παρεμβάσεις, αν βελτιώσουμε έστω 20% το κέντρο της Αθήνας, που είναι και το… brand της πόλης, ο “κράχτης”, τότε οι τουρίστες αντί για μία ή δύο ημέρες, ίσως κάτσουν μία ημέρα ακόμη. Αυτό, πολλαπλασιαστικά, θα φέρει σημαντικά οφέλη για όλους».
Και συνέχισε ο κ. Ζήσης: «Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επισκέπτες, είναι τα ίδια που αντιμετωπίζουμε όλοι μας, εδώ, ως πολίτες. Μόνο που οι επισκέπτες, έχουν την επιλογή να μην ξαναέρθουν», συμπλήρωσε με νόημα.
Θετικές οι προοπτικές για το 2017
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της ΕΞΑΑΑ κ. Αλέξανδρος Βασιλικός, τόνισε ότι «το 2017 ξεκινά με θετικές προϋποθέσεις και λόγω των περισσότερων αεροπορικών συνδέσεων που είναι περισσότερες από πέρυσι. Ο Ιανουάριος είναι ανεβασμένος τόσο από πλευράς επισκέψεων όσο και τιμών έναντι του 2016», συμπλήρωσε.
Τον φετινό Ιανουάριο, η μέση πληρότητα ενισχύθηκε κατά 7,9%, η μέση τιμή δωματίου κατά 5,1% και το έσοδο ανά διαθέσιμο δωμάτιο (revPar) κατά 13,4%.
Ο κ. Βασιλικός σημείωσε ότι «δεν υπάρχουν για την Αθήνα δείκτες προκρατήσεων και δεν είναι γνωστή με ακρίβεια η συνολική προσφορά του προορισμού σε κλίνες (όχι σε ξενοδοχειακές αλλά σε λοιπά καταλύματα). Όμως, η πορεία της Αθήνας θα εξαρτηθεί ξεκάθαρα αφενός από τις γενικότερες συγκυρίες και αφετέρου από την συνολική εικόνα του προορισμού και της χώρας».
Οριακά θετική η πορεία του 2016
Οριακά θετική ήταν η τουριστική κίνηση στα ξενοδοχεία της Αθήνας το 2016, σύμφωνα με τα στοιχεία της “GBR Consulting” που παρουσιάστηκαν στη συνέντευξη τύπου της Πέμπτης. Σύμφωνα με αυτά, η μέση πληρότητα του 2016 για την Αθήνα δεν ξεπέρασε το +1,7% σε σχέση με το 2015 φτάνοντας το 76,2% (έναντι του 74,9% το 2015), ενώ το πεντάμηνο Φεβρουαρίου - Ιουνίου ήταν καθαρά πτωτικό έναντι του 2015, σε ποσοστά έως και (-) 6,5%/τον μήνα Μάιο.
Σε ότι αφορά στις τιμές των ξενοδοχείων, η μέση τιμή δωματίου το 2016 σε σχέση με το 2015, παρουσίασε μικρή αύξηση της τάξης του +4,6%, φτάνοντας τα 94,13 ευρώ το 2016, έναντι 90 ευρώ το 2015, επιτρέποντας στην Αθήνα να «ξεκολλήσει» από την σχεδόν παγιωμένη επί σειρά ετών τελευταία θέση (!) σε τιμές έναντι των λοιπών πόλεων – ανταγωνιστών της.
Ξεπέρασε μόνο την Κωνσταντινούπολη, η οποία λόγω των γνωστών προβλημάτων της, σημείωσε «βουτιά», καταγράφοντας εντυπωσιακές απώλειες στη πληρότητα (-23,5%), στη μέση τιμή δωματίου (-25.1%) και στο έσοδο ανά διαθέσιμο δωμάτιο / RevPar (- 42,7%).
Αυτό που πέτυχε η Αθήνα το 2016 δεν ήταν παρά η αναπλήρωση (διόρθωση) των απωλειών σε πληρότητα των προηγούμενων χρόνων, με την πόλη να επανέρχεται στα επίπεδα του 2008, ωστόσο υπολείπεται σημαντικά σε μέση τιμή δωματίου και σε έσοδα ανά διαθέσιμο δωμάτιο.
Το ίδιο ισχύει και σε σχέση με τον ανταγωνισμό. Ενδεικτικό παράδειγμα η Βαρκελώνη, η οποία καταγράφει την ίδια σχεδόν πληρότητα με την Αθήνα, αλλά «πουλάει» το δωμάτιο ξενοδοχείου κατά 139 ευρώ μέσο όρο, ενώ η Αθήνα 94 ευρώ όπως προαναφέρθηκε.
Θετικοί οι οιωνοί αλλά…
Πάντως, οι οιωνοί είναι θετικοί και επιβεβαιώνονται από την αύξηση του αριθμού των προγραμματισμένων πτήσεων προς το αεροδρόμιο της Αθήνας καθώς υποδηλώνει το ενδιαφέρον της αγοράς, ενώ θετικά συνδράμει ασφαλώς η λειτουργία αρκετών νέων ξενοδοχειακών μονάδων, η επαναλειτουργία παλαιοτέρων που είχαν κλείσει, καθώς και η ανακαίνιση πολλών ξενοδοχείων. Και όλα αυτά, μέσα σ' ένα απολύτως αφιλόξενο κλίμα φορολογικών και οικονομικών επιβαρύνσεων.
Παρά το… ντεμαράζ ανακαινίσεων και επαναλειτουργίας ξενοδοχείων που είχαν κλείσει, εντούτοις, η Αθήνα έχει – γενικά – μειωμένες κλίνες αλλά και μονάδες έναντι του παρελθόντος!
Βάσει των στοιχείων του ΞΕΕ, ο συνολικός αριθμός των ξενοδοχείων της Αττικής μειώθηκε σε 649 μονάδες το 2016 από τις 669 το 2005, μια μείωση της τάξης του 3%, ενώ την ίδια περίοδο ο αριθμός των δωματίων μειώθηκε κατά 4,3%.
Στον Κεντρικό Τομέα της Αθήνας, ο αριθμός των ξενοδοχείων μειώθηκε σε 226 μονάδες το 2016 από 256 το 2005, αντιπροσωπεύοντας μείωση 11,7%. Την ίδια περίοδο ο αριθμός των δωματίων μειώθηκε σε 14.985 ήτοι 9,1%.
Μεγάλο πρόβλημα η «γκρίζα» αγορά καταλυμάτων
Όπως τόνισε ο κ. Βασιλικός, «η μεγάλη απόκλιση, μεταξύ των αφίξεων επισκεπτών στο διεθνές αεροδρόμιο της Αθήνας και των αφίξεων στα ξενοδοχεία, οδηγεί σταθερά σε ένα και μόνο συμπέρασμα: Οι επισκέπτες που φτάνουν στην Αθήνα διαμένουν και σε άλλου τύπου καταλύματα, τα οποία είτε είναι απλά σπίτια που πολλαπλασιάζονται με γεωμετρική πρόοδο και χωρίς έλεγχο, είτε είναι καταλύματα που αυτοαποκαλούνται και αυτοπροβάλλονται στα site κρατήσεων ως «hotels», χωρίς να είναι.
Η ΕΞΑΑΑ, αναγνωρίζει πως η λεγόμενη «οικονομία διαμοιρασμού» και λοιπές νέες μορφές διαμονής ταξιδιωτών αποτελούν μια διεθνούς χαρακτήρα ισχυρή τάση στο ταξίδι, εξακολουθεί ωστόσο να επισημαίνει πως έπρεπε ήδη να έχουν δομηθεί το νομικό - θεσμικό - φορολογικό πλαίσιο και οι προδιαγραφές λειτουργίας, ποιότητας και ελέγχου της προσφοράς αυτών των καταλυμάτων.
Δεν επιτρέπεται η Πολιτεία να “καλλιεργεί” φαινόμενα “γκρίζας οικονομίας” και αθέμιτου ανταγωνισμού, μέσω της άκρατης υπερφορολόγησης των ξενοδοχείων από τη μια - και της προκλητικής εύνοιας στην αντιμετώπιση των νέου τύπου καταλυμάτων από την άλλη».
Και συμπλήρωσε ο κ. Βασιλικός:
«Η Αθήνα εξακολουθεί να αναμένει επί δεκαετίες έργα και επενδύσεις που θα ανανεώσουν την διεθνή της εικόνα. Αναμένει επίσης να απεμπλακούν επενδύσεις (λ.χ ΕΛΛΗΝΙΚΟ, αναμόρφωση παραλιακής ζώνης, κ.ά.), είτε να αξιοποιηθούν και να συνδεθούν μεταξύ τους επενδύσεις και δομές που ήδη δημιουργήθηκαν, όμως λειτουργούν ασύνδετα μεταξύ τους (λ.χ. ΚΠΙΣΝ, ΕΜΣΤ, Εθνική Πινακοθήκη)».
Όπως χαρακτηριστικά επεσήμανε ο κ. Βασιλικός, «οι ιδιωτικές επενδύσεις εμπλουτίζουν τον χάρτη σύγχρονων υποδομών της πόλης, η απουσία όμως στρατηγικού πλάνου τουριστικής ανάπτυξης γύρω απ' αυτές τις υποδομές, συνιστά απλώς 'παθητική' αντιμετώπισή τους. Στα παραπάνω, έρχεται να προστεθεί πλήθος κοινωνικών προβλημάτων αλλά και εγγενών αδυναμιών στην οργάνωση και λειτουργία της πόλης, ορατών στα μάτια των επισκεπτών».
