Οι επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης, η απελευθέρωση των αγορών και οι νέες διεθνείς συμφωνίες για την παραγωγή και διάθεση αγροτικών προϊόντων επιβάλλουν νέα δεδομένα στον αγροτικό τομέα.
Οι πιέσεις από τα super market, η νομική ευθύνη του παραγωγού, η αστικοποίηση του πληθυσμού και η απομάκρυνσή του από τους τρόπους παραγωγής, οι περιβαλλοντικές ευαισθησίες, οι έντονες πιέσεις από τη Βιομηχανία Μεταποίησης – Τυποποίησης, η τάση για διαφοροποίηση, αλλά και η υποστήριξη από την Ευρωπαϊκή Ένωση, έθεσε γρήγορα αυτή την ανάγκη σε εφαρμογή.
Οι αγρότες καλούνται να προσαρμόσουν τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις τους σε σύγχρονες επιχειρήσεις που παράγουν προϊόντα ποιοτικά και ασφαλή με ταυτόχρονη προστασία του περιβάλλοντος. Έτσι, τα προϊόντα θα πρέπει να είναι πιστοποιημένα έτσι ώστε να διασφαλίζεται ότι ακολουθούνται ορθές γεωργικές πρακτικές σε θέματα καλλιέργειας, φυτοπροστασίας, συγκομιδής και διάθεσης των αγροτικών
προϊόντων. AGRO 2.1, AGRO 2.2, GLOBALGAP, ISO 22000, ISO 9001, ISO 14001, IFS FOOD, BRC, GLOBALG.A.P. GRASP κ.ά.
Τα πιστοποιητικά συνιστούν προαπαιτούμενο για την πώληση αγροτικών προϊόντων, αλλά και διαβατήριο για την διακίνησή τους από τον παραγωγό στο τραπέζι του καταναλωτή. Οι εξελίξεις στις διεθνείς αγορές κατέληξαν ότι η πιστοποίηση συνιστά ένα πρώτο βήμα, αλλά δεν αρκεί για τη διαφοροποίηση μιας επιχείρησης και των προϊόντων της ή ενός αγροτικού
προϊόντος έναντι του ανταγωνισμού.
Σε ορισμένες περιπτώσεις οι βιομηχανίες μεταποίησης δεν αρκούνται πια μόνο στα πιστοποιητικά των προμηθευτών τους. Προχωρούν στην έκδοση δικών τους απαιτήσεων μέσω Ιδιωτικών Πρωτοκόλλων, στα οποία «επιβάλλεται» να προσαρμοστούν οι προμηθευτές. Πρωτόκολλα που δίνουν έμφαση στο σημείο παραγωγής των αγροτικών προϊόντων, το χωράφι και στον υπεύθυνο καλλιέργειας, τον παραγωγό και φυσικά στην ποιότητα των αγροτικών προϊόντων.
Η πραγματικότητα που διαμορφώνεται για κάθε αγροτική επιχείρηση αλλά και για κάθε κράτος που παράγει ποιοτικά αγροτικά προϊόντα αντικατοπτρίζει έναν διαρκή αγώνα για την επίτευξη όλων αυτών των προδιαγραφών που έχουν τεθεί από τα πρότυπα, τα πρωτόκολλα, τις απαιτήσεις των πελατών και τελικά από τον ίδιο τον καταναλωτή.
Η spin off του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Foodoxys ( www.foodoxys.com) κατανοώντας τη μεγάλη ανάγκη της διαφοροποίησης της Ελληνικής αγροτικης παραγωγής δημιούργησε ένα νέο σήμα ποιότητας, το πρώτο σήμα που έχει δημιουργηθεί από την Ελλάδα στα αγροτικά προϊόντα το AFQ (Activity Foodoxys Quality). Το ευρωπαϊκό σήμα πιστοποίησης AFQ εισάγει
ένα νέο πρωτοποριακό σύστημα βαθμολόγησης και κατάταξης της ποιότητας
αγροτικών προϊόντων από όλο τον κόσμο.
Συγκεκριμένα αφορά στη σύγκριση μιας ευρείας γκάμας προϊόντων κατηγοριοποιημένων με βάση των κώδικα τροφίμων και ποτών της ευρωπαϊκής ένωσης και του αμερικάνικου FDA, όπως δημητριακά και προϊόντα εξ αυτών, προϊόντα με βάση το κρέας και παρασκευάσματα κρέατος, γάλα αυγά και προϊόντα από αυτά, εδώδιμα λίπη και έλαια, καφές, τσάι και προϊόντα του, ιχθυηρά και προϊόντα τους, διάφορα τρόφιμα φυτικής προέλευσης, ποτά, διατηρημένα τρόφιμα κ.α. Κάθε προϊόν υποβάλλεται σε μία λεπτομερή αξιολόγηση της ποιοτικής εγγενούς σύστασής του, που έχει ως γνώμονα την υγεία και ευεξία του ανθρώπου.
Στα αυστηρά πρωτόκολλα ελέγχου που υποβάλλεται, γίνεται εκτίμηση της ικανότητάς του να εξουδετερώνει ένα πλήθος τόσο συνθετικών όσο και φυσικών ελεύθερων ριζών. Παράλληλα ελέγχεται η ικανότητα προστασίας που παρέχει το προϊόν στο DNA από θραύσεις που μπορούν να οδηγήσουν σε μεταλλάξεις.
Τέλος, το προϊόν δοκιμάζεται ως προς την δυνατότητά του να προστατεύει σημαντικά βιομόρια του οργανισμού, όπως τα λιπίδια, από οξειδωτικές βλάβες που συνδέονται με τον σύγχρονο τρόπο ζωής και τους ρυθμούς του και σχετίζονται σε μελέτες με καρδιοπάθειες, νευρολογικές παθήσεις και καρκίνο.
Το σήμα αυτό πιστοποίησης αποτελεί ένα όπλο στα χέρια πλέον των παραγωγών να δώσουν προστιθέμενη αξία στα προϊόντα τους και η χώρα μας καλείται να το εκμεταλλευτεί για πολλά αγροτικά προϊόντα που αυτή τη στιγμή υστερούν στην προστιθέμενη αξία τους.
*Ο Δημήτρης Κουρέτας είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
